Điều trị thoái hóa đốt sống thắt lưng theo đông y và lưu ý
Điều trị thoái hóa đốt sống thắt lưng theo Đông y là phương pháp kết hợp các loại thảo dược phù hợp để loại trừ căn nguyên, tăng khả năng chữa lành tổn thương và giảm nhẹ các triệu chứng. Phương pháp này có độ an toàn cao. Tuy nhiên hiệu quả chữa bệnh thường chậm, đòi hỏi bệnh nhân phải kiên trì điều trị trong thời gian dài.
Bệnh thoái hóa đốt sống thắt lưng theo Đông y
Theo Y học cổ truyền, bệnh thoái hóa cột sống thắt lưng (hay thoái hóa đốt sống thắt lưng) là tình trạng đĩa đệm giữa các đốt sống, sụn khớp và đốt sống lưng bị hao mòn do quá trình lão hóa.
Trong khi bệnh tiến triển, trên thân đốt sống tổn thương, những tế bào xương sẽ có xu hướng phát triển vượt trội để bù đắp cho sự hao mòn. Điều này khiến gai xương hình thành chèn ép vào các dây thần kinh, mạch máu, dây chằng và cơ xung quanh cột sống. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, cơn đau có thể âm ỉ hoặc nhức nhói, kéo dài kèm theo cứng khớp, tê bì, khó vận động.
Theo quan niệm Đông y, thoái hóa đốt sống thắt lưng xảy ra do phong, hàn, thấp xâm nhập vào cơ thể khiến khí huyết kém lưu thông, bí tắc tại vùng thắt lưng. Điều này xảy ra lâu ngày dẫn đến chứng kinh lạc ứ trệ làm cho quá trình nuôi dưỡng cột sống bị gián đoạn, thoái hóa đốt sống lưng tiến triển. Các biểu hiện thường bao gồm:
- Đau lưng dưới, có thể âm ỉ hoặc nhức nhói
- Đau lan rộng xuống mông, cẳng chân và bàn chân nếu có dây thần kinh tọa bị tổn thương
- Đau nhiều hơn khi thực hiện các động tác ở lưng như cúi gập người, xoay thân trên…
- Tê bì
- Rối loạn cảm giác
- Giảm khả năng vận động, khó đi lại
- Giảm khả năng phối hợp giữa các chi
Có nên điều trị thoái hóa đốt sống thắt lưng theo Đông y không?
Điều trị thoái hóa đốt sống thắt lưng theo Đông y là một phương pháp được nhiều người lựa chọn. Bởi phương pháp này chủ yếu sử dụng các loại thảo dược lành tính nên có độ an toàn cao, ít gây tác dụng phụ, có thể dùng lâu dài và dùng được cho nhiều nhóm đối tượng. Cu thể như người già, người lao động nặng, có hệ xương suy yếu và những người thường xuyên ngồi lâu một chỗ.
Hơn thế những vị thuốc được sử dụng có khả năng đuổi phong, hàn, thấp xâm nhập vào cơ thể (loại trừ căn nguyên). Đồng thời kích thích tuần hoàn máu, giảm nhẹ triệu chứng và ngăn bệnh thoái hóa đốt sống thắt lưng tiến triển theo chiều hướng xấu.
Tuy nhiên so với thuốc Tây, điều trị thoái hóa đốt sống thắt lưng theo Đông y mang đến hiệu quả chậm hơn. Người bệnh cần kiên trì áp dụng để kiểm soát tốt các triệu chứng và loại bỏ căn nguyên. Do đó người bệnh chỉ nên chữa bệnh theo đông y khi bệnh ở mức độ nhẹ hoặc trung bình, chưa có biến chứng. Đối với những trường hợp nghiêm trọng hơn và có tổn thương không thể không thể phục hồi, người bệnh nên dùng thuốc tây hoặc phẫu thuật theo chỉ định của bác sĩ.
Bài thuốc điều trị thoái hóa đốt sống thắt lưng theo Đông y
Để đạt hiệu quả cao, những bài thuốc Đông y chữa thoái hóa đốt sống thắt lưng phải phù hợp với từng thể bệnh. Mặt khác các vị thuốc được sử dụng phải có liều lượng thích hợp, gia giảm hoặc gia thêm thuốc khi cần thiết.
Dưới đây là những bài thuốc điều trị thoái hóa đốt sống thắt lưng theo Đông y thường được sử dụng:
1. Bài thuốc trị thoái hóa đốt sống thắt lưng thể cấp tính
Đối với thoái hóa đốt sống thắt lưng thể cấp tính, người bệnh sẽ thường xuyên có cảm giác đau nhẹ ở vùng lưng dưới. Mức độ đau nhức tăng dần theo thời gian. Lúc này cơn đau có xu hướng lan tỏa xuống mông và hai chân.
Mục đích điều trị:
- Bồi bổ cơ thể
- Thông kinh hoạt lạc, loại bỏ ứ trệ
- Khu phong
- Loại trừ hàn khí xâm nhập
Để điều trị thoái hóa đốt sống thắt lưng thể cấp tính theo đông y, người bệnh có thể áp dụng Bài thuốc Độc hoạt tang ký sinh gia giảm. Bài thuốc này có tác dụng tán huyết ứ, trừ hàn, thông kinh hoạt lạc và giảm đau.
Nguyên liệu:
- 12 gram Đỗ trọng
- 12 gram Độc hoạt
- 12 gram Mẫu đơn trắng
- 12 gram Phục linh
- 12 gram Tang ký sinh
- 12 gram Lan căn
- 12 gram Sinh địa
- 16 gram Tần quy
- 16 gram Đẳng sâm
- 8 gram Quế chi
- 8 gram Thanh táo
- 8 gram Phụ tử chế
- 6 gram Trôm lay
Cách thực hiện:
- Rửa sạch các vị thuốc và sắc cùng với 3 chén nước, còn 1 chén nước cô đặc
- Chia thành 2 phần và uống hết trong ngày
- Mỗi ngày uống 1 thang, liên tục trong 10 ngày (1 liệu trình)
- Kiên trì 2 – 3 liệu trình có thể thấy bệnh tình và các triệu chứng thuyên giảm đáng kể.
2. Chữa thoái hóa đốt sống thắt lưng do hàn thấp xâm nhập
Thời tiết đột ngột thay đổi hoặc hàn thấp xâm nhập khiến khí huyết kém lưu thông dẫn đến ứ trệ. Lúc này người bệnh sẽ có cảm giác co cứng ở cột sống lưng, tê bì tay chân, đau nhức kèm theo cảm giác lạnh, đi lại và vận động khó khăn.
Mục đích điều trị:
- Loại trừ hàn thấp xâm nhập
- Tán huyết ứ
- Thông kinh hoạt lạc
- Giảm cảm giác đau nhức và tê bì tay chân
Để điều trị thoái hóa đốt sống thắt lưng do hàn thấp xâm nhập theo Đông y, người bệnh cần sử dụng bài thuốc có tác dụng trừ thấp, khu phong, loại bỏ hàn khí, thông kinh hoạt lạc và đả thông kinh mạch. Trong khi đó Bài thuốc Can khương thương truật gia giảm có thể đáp ứng nhu cầu điều trị.
Nguyên liệu:
- 10 gram Phục linh
- 6 gram Can khương
- 12 gram Ngưu tất
- 12 gram Khương hoạt
- 12 gram Thiên tinh sơn kế
- 12 gram Tang ký sinh
Cách thực hiện:
- Rửa sạch các vị thuốc và sắc kỹ với 3 chén nước
- Thu về 1 chén nước thuốc cô đặc, chia thành 2 lần uống trong ngày
- Mỗi ngày uống 1 thang thuốc cho đến khi bệnh tình và đau nhức xương khớp thuyên giảm.
3. Trị thoái hóa đốt sống thắt lưng do nhiễm phong hàn nhiều ngày
Khi bị nhiễm phong hàn nhiều ngày, người bệnh sẽ có cảm giác đau nhức khó chịu kèm theo tê cứng, khó vận động do khí huyết không lưu thông. Ngoài ra ở thể bệnh này, bệnh nhân còn thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, lưỡi nhợt nhạt có rêu trắng, lạnh từ bên trong.
Mục đích điều trị:
- Trừ phong tán hàn
- Thông kinh hoạt lạc
- Giảm đau nhức
Người bệnh có thể dùng Bài thuốc Quế chi gia cát căn thang gia giảm để đáp ứng nhu cầu điều trị thoái hóa đốt sống thắt lưng do nhiễm phong hàn nhiều ngày (theo Đông y). Bài thuốc này có tác dụng thư giãn và giảm đau nhức, kích thích lưu thông máu, trị tắc nghẽn hệ mạch và đường kinh lạc. Từ đó giúp khí huyết lưu thông hiệu quả.
Nguyên liệu:
- 9 gram Mộc qua
- 9 gram Thiên tinh sơn kế
- 9 gram quy đầu
- 9 gram sơn cúc cùng
- 9 gram quế chi
- 9 gram Mẫu đơn trắng
- 3 quả Táo tàu
- 6 gram Trôm lay
- 15 gram Cát căn
- 3 gram Sinh khương
- 3 gram Tam thất
Cách thực hiện:
- Rửa sạch và cho các vị thuốc vào nồi, thêm 7 chén nước
- Sắc thuốc với lửa nhỏ để thu được 3 chén nước thuốc cô đặc
- Chia nước thuốc thành 3 phần cho 3 lần uống
- Uống thuốc sau mỗi bữa ăn và nên uống ấm
- Mỗi ngày uống 1 thang thuốc, kiên trì trong 10 ngày.
4. Điều trị thoái hóa đốt sống thắt lưng thể mãn tính
Đối với những trường hợp nặng và mắc bệnh kéo dài, bệnh nhân bị thoái hóa đốt sống thắt lưng sẽ có những biểu hiện nghiêm trọng hơn. Cụ thể như đau nhói hoặc đau âm ỉ không giảm, cơn đau lan rộng đến vùng mông và chi dưới kèm theo rối loạn cảm giác, tê bì, giảm khả năng vận động và teo cơ.
Ngoài ra bệnh nhân còn bị suy nhược cơ thể, khi quan sát có thể thấy da xanh xao, thiếu sức sống, ngủ gà, hơi thở ngắn, chán ăn và thường xuyên chóng mặt, đặc biệt là khi thay đổi tư thế.
Mục đích điều trị:
- Tăng tuần hoàn khí huyết
- Bồi bổ cơ thể
- Giảm ứ trệ khí huyết
- Điều trị triệu chứng
Bài thuốc Hoàng kỳ quế chi ngũ vật thang gia giảm có thể đáp ứng mục đích điều trị. Bài thuốc này có tác dụng dưỡng huyết bổ khí, tăng tuần hoàn máu, giúp kinh mạch hoạt động tốt hơn. Từ đó cải thiện cảm giác tê bì, co cứng và đau nhức.
Nguyên liệu chính:
- 15 gram Kê huyết đằng
- 12 gram Mẫu đơn đỏ
- 12 gram Mẫu đơn trắng
- 9 gram Cát căn
- 9 gram Quế chi
- 18 gram Hoàng kỳ
- 6 gram Sinh khương
- 4 quả táo tàu
Gia thêm nguyên liệu:
- Nếu có huyết ứ: Gia thêm Hắc lục hương, Nụ hồng và Địa long với liều lượng phù hợp. Hoặc sử dụng Câu kỷ tử, Tiên lưỡng kim và Ngũ gia bì.
- Nếu bị hàn thấp: Gia thêm 9 gram Mộc thông và 9 gram Khương hoạt.
Cách thực hiện:
- Rửa sạch và sắc thuốc với 2 lít nước
- Giữ nhỏ lửa cho đến khi nước thuốc cạn còn 3 chén con
- Chia nước thuốc thành 3 phần cho 3 lần uống
- Uống thuốc sau mỗi bữa ăn, nên hâm nóng lại trước khi uống
- Kiên trì điều trị từ 10 – 20 ngày, mỗi ngày 1 thang thuốc.
5. Điều trị thoái hóa đốt sống thắt lưng có hẹp ống sống theo Đông y
Đối với những trường hợp thoái hóa nặng, có gai cột sống tiến triển gây hẹp ống sống, tủy sống và các dây thần kinh quanh cột sống có thể bị chèn ép và tổn thương. Lúc này người bệnh sẽ có cảm giác co cứng và đau nhức nghiêm trọng, tê liệt, mất dần cảm giác, khó đi lại và vận động.
Mục đích điều trị:
- Kiểm soát tình trạng thoái hóa
- Tăng lưu thông khí huyết
- Giảm đau nhức xương khớp
Để đáp ứng mục đích điều trị, người bệnh có thể dùng Bài thuốc Hữu quy hoàn.
Nguyên liệu:
- 12 gram Đỗ trọng
- 12 gram Kỷ tử
- 12 gram Lông cu ly
- 10 gram Sơn thù
- 16 gram Củ mài
- 4 gram Nhục quế
- 4 gram Phụ tử
- 8 gram Trôm lay
Cách thực hiện:
- Rửa sạch các vị thuốc, cho thuốc vào nồi và thêm lượng nước thích hợp
- Đun nhỏ lửa cho đến khi nước thuốc cạn còn 3 chén con
- Lọc lấy nước thuốc, chia thành 3 lần uống trong ngày
- Uống thuốc khi còn ấm nóng. Nên uống sau mỗi bữa ăn
- Kiên trì điều trị trong 20 ngày, mỗi ngày 1 thang thuốc.
6. Đông y chữa thoái hóa đốt sống thắt lưng do tuổi tác
Thoái hóa đốt sống thắt lưng chủ yếu xảy ra ở những người lớn tuổi do quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể. Vì thế trong Đông y, người ta sử dụng một bài thuốc dành riêng cho người có tuổi cao để ngăn thoái hóa tiến triển và giảm nhẹ các triệu chứng.
Thông thường ở những người lớn tuổi, bệnh thoái hóa đốt sống thắt lưng sẽ khiến bệnh nhân đau mỏi và khó vận động hơn, tê bì, rối loạn cảm giác tăng, nhất là khi tiếp xúc với khí lạnh.
Mục đích điều trị:
- Ngăn thoái hóa đốt sống lưng tiến triển
- Giảm nhẹ triệu chứng
- Trừ phong tán hàn
Thông thường để chữa thoái hóa đốt sống thắt lưng do tuổi tác theo đông y, Bài thuốc Bổ thận thang gia giảm sẽ được sử dụng. Bài thuốc này có tác dụng khu phong, tán hàn, bổ thận và cải thiện quá trình lưu thông máu.
Nguyên liệu:
- 12 gram Kỷ tử
- 12 gram Thạch thiềm
- 12 gram Đỗ trọng
- 12 gram Tục đoạn
- 8 gram Dây tơ hồng
- 8 gram Thiên tinh sơn kế
- 8 gram Bổ cốt chỉ
- 14 gram Thục địa
- 14 gram Độc hoạt
- 16 gram Tang ký sinh
- 16 gram Khương hoạt
Cách thực hiện:
- Rửa sạch các vị thuốc, cho thuốc vào nồi với 2 lít nước
- Đun nhỏ lửa cho đến khi nước thuốc cạn còn 750ml thì ngưng
- Lọc lấy nước thuốc, chia thành 3 phần (250ml)
- Giữ ấm nước thuốc, uống 250ml thuốc sau mỗi bữa ăn
- Sắc mỗi ngày 1 thang thuốc. Kiên trì điều trị trong 20 ngày để cảm nhận rõ hiệu quả.
7. Đông y chữa thoái hóa đốt sống thắt lưng do lao động nặng
Nếu bệnh tiến triển nhanh do lao động nặng hoặc lười vận động hay ngồi lâu một chỗ, người bệnh nên điều trị thoái hóa đốt sống thắt lưng theo Đông y từ 20 – 30 ngày để kiểm soát tình trạng và giảm nhẹ triệu chứng.
Mục đích điều trị:
- Ngăn thoái hóa đốt sống tiến triển
- Kích thích lưu thông máu, tán huyết ứ
- Giảm nhẹ triệu chứng và tăng khả năng chữa lành tổn thương
Để giải quyết tình trạng, Bài thuốc Thân thống trục ứ thang sẽ được áp dụng. Bài thuốc này giúp điều hòa tạng phủ, thông kinh mạch, tán huyết ứ, ôn trung tán hàn, tiêu viêm và giảm đau nhức.
Nguyên liệu:
- 10 gram Nụ hồng
- 10 gram Sơn cúc cùng
- 10 gram Ngưu tất
- 12 gram Sinh khương
- 12 gram Tần giao
- 12 gram Mạt dược
- 8 gram Địa long
- 6 gram rễ cây Củ gấu
- 8 gram Hàn hiệu trùng phẩn
- 8 gram Đào nhân
- 16 gram Tần quy
- 4 gram Lây trôm
Cách thực hiện:
- Rửa sạch các dược liệu và sắc với 2 lít nước
- Đun nhỏ lửa, đợi nước thuốc cạn còn 600 – 750ml thì ngưng
- Lọc lấy nước thuốc, chia thành 3 phần
- Uống 200 – 250ml nước thuốc sau mỗi bữa ăn
- Sử dụng mỗi ngày 1 thang thuốc. Kiên trì điều trị trong 20 ngày.
8. Bài thuốc trị thoái hóa đốt sống thắt lưng cho người bệnh nặng
Đối với những trường hợp bị thoái đốt sống thắt lưng giai đoạn nặng và xảy ra do nhiều nguyên nhân, người bệnh cần sử dụng những bài thuốc có khả năng loại bỏ cả phong, nhiệt, hàn, thấp xâm nhập vào cơ thể. Đồng thời giúp lưu thông máu, tán huyết ứ, tăng tốc độ loại bỏ độc tố, giảm nhẹ mức độ nghiêm trọng và tần suất tái phát các triệu chứng.
Thông thường ở những trường hợp nặng, bệnh nhân sẽ có cảm giác co cứng, tê bì hoặc tê liệt, đau nhức từ thắt lưng đến bàn chân. Ngoài ra người bệnh còn thường xuyên có cảm giác mệt mỏi, suy nhược, khó ngủ và ăn uống không ngon miệng.
Mục đích điều trị:
- Loại bỏ phong, nhiệt, hàn, thấp xâm nhập vào cơ thể
- Tuần hoàn máu, tán huyết ứ
- Tăng tốc độ chữa lành tổn thương
- Giảm nhẹ triệu chứng
- Chống mệt mỏi, suy nhược, giúp ăn uống ngon miệng
Bài thuốc dưới đây có thể đáp ứng nhu cầu điều trị thoái hóa đốt sống thắt lưng theo đông y cho người bệnh nặng.
Nguyên liệu:
- Vảy tê tê
- Nụ hồng
- Đào nhân
- Bạch cương tàm sắc
- Hồi giới
- Liều dùng các vị thuốc cần dựa vào tốc độ tiến triển của tình trạng thoái hóa và sức khỏe tổng thể của bệnh nhân.
Cách thực hiện:
- Rửa sạch các vị thuốc và sắc với 800ml nước
- Sắc nhỏ lửa để thu về 300ml nước thuốc
- Chia nước thuốc thành 3 lần uống (sáng, trưa, chiều). Lưu ý uống nóng và uống sau bữa 1 giờ đồng hồ
- Mỗi ngày uống 1 thang thuốc. Kiên trì cho đến khi các triệu chứng thuyên giảm rõ rệt.
Điều trị thoái hóa đốt sống thắt lưng theo Đông y cần lưu ý gì?
Nhờ có thành phần là các loại thảo dược thiên nhiên, điều trị thoái hóa đốt sống thắt lưng theo Đông y được đánh giá là giải pháp chữa bệnh an toàn, ít gây dụng phụ và dùng được cho nhiều nhóm đối tượng khác nhau. Hơn thế, phương pháp điều trị này có khả năng loại bỏ căn nguyên, tăng tốc độ chữa lành tổn thương, kiểm soát triệu chứng và hạn chế bệnh tiến triển.
Tuy nhiên so với thuốc Tây, việc kiểm soát bệnh và giảm nhẹ triệu chứng bằng Đông y thường chậm hơn. Vì thế người bệnh cần kiên trì áp dụng tối thiểu 20 ngày, dùng thuốc đúng liều lượng để sớm đạt hiệu quả chữa bệnh.
Ngoài ra khi chữa bệnh thoái hóa cột sống bằng Đông y, người bệnh cần lưu ý thêm những điều sau đây:
- Thăm khám kỹ lưỡng, áp dụng các kỹ thuật cận lâm sàng để chẩn đoán chính xác bệnh lý trước khi áp dụng bất kỳ phương pháp điều trị nào.
- Tham khảo ý kiến bác sĩ nếu muốn điều trị thoái hóa đốt sống thắt lưng bằng Đông y. Không tự ý áp dụng các bài thuốc.
- Nên điều trị thoái hóa đốt sống thắt lưng theo Đông y với những thầy thuốc giỏi, có tay nghề và kinh nghiệm cao. Ngoài ra thầy thuốc phải có giấy phép hành nghề.
- Sử dụng bài thuốc đông y đúng với hướng dẫn của thầy thuốc (cách sắc thuốc, liều lượng, thời gian sử dụng). Điều này giúp tăng khả năng và tốc độ điều trị.
- Nên kiên trì, không nên điều trị ngắt quãng để tránh làm ảnh hưởng đến hiệu quả.
- Tuyệt đối không tự ý điều chỉnh liều lượng hoặc lạm dụng thuốc. Vì điều này có thể gây tác dụng ngược và làm ảnh hưởng đến tính an toàn của bài thuốc.
- Bảo quản các vị thuốc ở những nơi khô ráo. Tránh dùng thuốc ẩm móc hoặc có mối mọt.
- Những bài thuốc đông y trị thoái hóa đốt sống lưng chứa những vị thuốc lành tính, an toàn cho người dùng. Tuy nhiên cần thận trọng và hỏi rõ ý kiến thầy thuốc khi khi áp dụng bài thuốc đông y cho những người có vấn đề về gan, thận, bệnh nhân bị tiểu đường và phụ nữ có thai.
- Trong một số trường hợp, việc chữa bệnh bằng đông y có thể gây ra một số rối loạn ở đường tiêu hóa, chóng mặt, đau đầu, mệt mỏi, hoa mắt… Người bệnh cần liên hệ ngay với thầy thuốc và áp dụng các biện pháp xử lý phù hợp nếu có bất thường xảy ra.
- Nếu thoái hóa đốt sống lưng và các triệu chứng không thuyên giảm sau 30 ngày điều trị theo đông y, người bệnh nên thay đổi bài thuốc, dùng thuốc tây trị thoái hóa cột sống hoặc tìm kiếm một phương pháp điều trị chuyên sâu hơn. Hãy tham khảo thầy thuốc hoặc bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn kỹ lưỡng.
- Có thể dùng bài thuốc đông y kết hợp với liệu pháp châm cứu, xoa bóp, bấm huyệt, châm cứu điện (điện châm) hoặc thủy châm theo chỉ định. Điều này giúp tăng hiệu quả giảm đau và ngăn thoái hóa.
- Không nên mang vác vật nặng, làm việc gắng sức, ngồi lâu, hoạt động sai tư thế… để tránh làm ảnh hưởng đến quá trình chữa bệnh.
- Nên có thời gian nghỉ ngơi hợp lý, ngồi và sinh hoạt đúng tư thế, tập thể dục và duy trì chế độ ăn uống đủ chất (canxi, protein, magie, chất chống oxy hóa, omage-3, canxi…) để tăng tốc độ phục hồi tổn thương, giảm nhẹ triệu chứng và kiểm soát tốt tình trạng thoái hóa.
Trên đây là thông tin về công dụng, cách thực hiện và những lưu ý khi điều trị thoái hóa đốt sống thắt lưng theo Đông y. Nhìn chung phương pháp điều trị này khá lành tính, an toàn cho người dùng và có khả năng loại bỏ căn nguyên. Tuy nhiên hiệu quả chữa bệnh thường chậm, đòi hỏi người bệnh dùng thuốc đúng liều, đúng cách và kiên trì trong nhiều ngày. Do đó người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn của thầy thuốc, không điều trị ngắt quãng để sớm đạt hiệu quả.
Tham khảo thêm:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!