Cách điều trị thoái hóa khớp gối bằng đông y và Lưu ý

Điều trị thoái hóa khớp gối bằng Đông y là phương pháp phổ biến, có thể cải thiện các triệu chứng hiệu quả và hỗ trợ làm chậm quá trình thoái hóa mô sụn. Ngoài ra, các phương pháp Đông y thường ít tác dụng phụ và rủi ro khi so với các biện pháp Tây y.

Bệnh thoái hóa khớp gối theo quan điểm Đông y

Thoái hóa khớp gối xảy ra khi sụn khớp bị hao mòn, rách hoặc mất chức năng theo thời gian. Điều này khiến các đầu xương va chạm, ma sát với nhau dẫn đến đau đớn, cứng khớp và hạn chế khả năng chuyển động của khớp. Ngoài ra, đôi khi thoái hóa khớp gối có thể thúc đẩy quá trình hình thành các gai xương ở đầu gối, gây khó chịu và đau đớn.

Theo Y học cổ truyền, thoái hóa khớp gối liên quan đến một số nguyên nhân như:

1. Tác nhân ngoại sinh

Các yếu tố ngoại sinh bao gồm thay đổi thời tiết hoặc các loại tà khí như phong, hàn, thấp tà (gió, lạnh, ẩm, thấp) có thể góp phần dẫn đến thoái hóa khớp. Khi nhiễm các yếu tố ngoại sinh sẽ dẫn đến tắc nghẽn khí huyết, gây tê, đau, nhức tại các khớp.

Các triệu chứng thoái hóa khớp do yếu tố ngoại sinh thường xảy ra khi thay đổi thời tiết, nhiễm nước mưa, nhiễm lạnh. Ngoài ra, các đau khớp cũng thường nghiêm trọng hơn vào thời điểm giao mùa.

2. Tác nhân nội sinh

Theo Đông y, thể tạng và cơ địa cũng là một nguyên nhân phổ biến dẫn đến thoái hóa khớp gối. Ở những người cao tuổi hoặc người mắc các bệnh mãn tính như tiểu đường, béo phì hoặc rối loạn chuyển hóa mỡ, các vấn đề gan, thận thường suy yếu, từ đó dẫn đến suy giảm khí huyết. Thận hư khiến tủy xương bị tổn thương, gây đau nhức, viêm khớp, khớp gối kêu lục cục và gây khó khăn khi di chuyển.

Theo Đông y, đầu gối là căn cốt của gân. Do đó, tạng can hư khiến gân suy yếu, dẫn đến khó khăn khi co duỗi đầu gối. Ngoài ra, trong trường hợp nghiêm trọng, khớp gối có thể bị biến dạng hoặc bị teo.

3. Nguyên nhân liên quan

Ngoài yếu tố ngoại sinh và nội sinh, có nhiều tác nhân khác có thể dẫn đến thoái hóa khớp gối. Các nguyên nhân như môi trường ẩm thấp, thường xuyên nâng vật nặng, chế độ dinh dưỡng không phù hợp hoặc thường xuyên lạm dụng khớp, cũng có thể dẫn đến nguy cơ thoái hóa khớp.

Thoái hóa khớp trong Đông y thường khó xác định được nguyên nhân cụ thể. Ngoài ra, bệnh thường xảy ra do nhiều nguyên nhân kết hợp với nhau, dẫn đến các biểu hiện lâm sàng đa dạng. Do đó, để chẩn đoán chính xác và có kế hoạch điều trị phù hợp, người bệnh nên đến cơ sở y học cổ truyền uy tín để được hướng dẫn cụ thể.

Điều trị thoái hóa khớp gối bằng Đông y có hiệu quả không?

Các biện pháp điều trị thoái hóa khớp gối theo Đông y thường nhằm mục đích giải huyết ứ, hỗ trợ hoạt huyết, mạnh xương cốt, bồi bổ thể trạng và giảm đau. Đông y kết hợp các bài thuốc và kỹ thuật xoa bóp, bấm huyệt để tăng cường tuần hoàn máu, cải thiện tình trạng sưng phù và giải ứ trệ ở khớp gối.

Do đó, các phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối theo Đông y có thể kiểm soát cơn đau, giảm viêm, sưng, phù nề và hỗ trợ làm chậm quá trình thoái hóa khớp. Tuy nhiên, các biện pháp này thường chỉ phù hợp với các trường hợp thoái hóa khớp gối nhẹ đến trung bình và không có nguy cơ tổn thương khớp.

Trong các trường hợp thoái hóa khớp gối nghiêm trọng hoặc có dấu hiệu biến dạng khớp hoặc mất sụn khớp trên diện rộng, người bệnh nên đến các cơ sở y tế chuyên môn để được điều trị phù hợp.

Cách điều trị thoái hóa khớp gối bằng Đông y

Cách điều trị thoái hóa khớp gối bằng Đông y bao gồm các bài thuốc uống, thuốc đắp ngoài da và các kỹ thuật xoa bóp, bấm huyệt. Cụ thể, các phương pháp bao gồm:

1. Bài thuốc Đông y điều trị thoái hóa khớp gối

Có nhiều bài thuốc Đông y có thể điều trị thoái hóa khớp gối hiệu quả và an toàn. Cụ thể các bài thuốc bao gồm:

+ Bài thuốc Độc hoạt tang ký sinh thang:

Độc hoạt tang ký sinh thang là bài thuốc Đông y được sử dụng để điều trị thấp khớp và thoái hóa khớp gối hiệu quả mà không gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng. Bài thuốc là sự kết hợp của nhiều loại dược liệu khác nhau với đặc tính trừ hàn, thông kinh, hoạt huyết để giải phóng ứ trệ ở khu vực khớp gối.

Các vị thuốc cần chuẩn bị:

• Cam thảo, tế tân, quế chi, mỗi vị đều 4 g
• Xuyên khung, tần giao, mỗi vị đều 8 g
• Phòng phong, bạch thược, phục linh, mỗi vị đều 10 g
• Độc hoạt, đỗ trọng, đảng sâm, sinh địa, ngưu tất và đương quy, mỗi vị đều 12 g

Mang các vị thuốc cho vào âm, đun sôi với nước sạch. Khi thuốc sôi được 20 – 30 phút thì chắt lấy nước, dùng uống.

Mỗi ngày dùng một thang thuốc. Thực hiện đều đặn mỗi ngày để giảm đau đầu gối, cải thiện chức năng khớp gối và tăng cường sức đề kháng.

+ Bài thuốc từ dược liệu tục đoạn:

Bài thuốc từ dược liệu tục đoạn là một bài thuốc phổ biến được sử dụng để cải thiện tình trạng đau nhức khớp gối về đêm đi kèm tay chân lạnh.

Dược liệu cần chuẩn bị:

• Cây bao kim, quế chi, mỗi vị đều 10 g
• Chích cam thảo, đương quy, cửu tiết xương bồ, mỗi vị đều 12g
• Nam tục đoạn, hà thủ ô, huyết đằng, mỗi vị đều 16 g
• Rễ cây trinh nữ, thổ phục linh, mỗi vị 20 g
• Đậu đen 24 g

Mang các vị thuốc sắc với 1 lít nước đến khi còn 1/3 thì chia thành hai lần, dùng uống trong ngày.

+ Bài thuốc PT5:

Bài thuốc PT5 là bài thuốc phổ biến được sử dụng khi điều trị thoái hóa khớp gối bằng Đông y. Bài thuốc tận dụng các loại dược liệu có tính ấm để trừ hàn, thông kinh lạc và tăng cường sức khỏe tổng thể.

Dược liệu cần chuẩn bị:

• Thiên niên kiện và lá lốt, mỗi vị đều 10g
• Quế chi 8 g
• Trinh nữ, hà thủ ô, sinh địa, mỗi vị đều 12 g
• Cỏ xước và thổ phục linh, mỗi vị đều 16 g

Mang các vị thuốc sắc kỹ với nước, dùng uống. Thực hiện bài thuốc mỗi ngày để cải thiện các triệu chứng thoái hóa khớp gối.

+ Bài thuốc ngâm rượu:

Với các trường hợp đau nhức khớp gối kéo dài, người bệnh có thể áp dụng bài thuốc ngâm rượu để thông kinh lạc, giảm viêm sưng và phong tán hàn.

Dược liệu cần chuẩn bị:

• Cam thảo 16g
• Táo nhân sao đen, đương quy, rễ cỏ xước, rễ bưởi bung, tang chi, nam tục đoạn, xuyên khung, kê huyết đằng, mỗi vị đều 20g
• Trần bì 12g

Cho các vị thuốc đã chuẩn bị vào bình ngâm với rượu trong 12 ngày. Mỗi ngày sử dụng hai lần, mỗi lần sử dụng 50 ml uống trước bữa ăn.

+ Bài thuốc đắp điều trị thoái hóa khớp gối:

Trong trường hợp thoái hóa khớp gối gây cứng khớp hoặc hạn chế khả năng di chuyển, người bệnh có thể tham khảo các bài thuốc đắp ngoài kết hợp thuốc uống trong để cải thiện các triệu chứng.

• Chuẩn bị: Củ thạch xương bồ (giả dập) 24 g và một nắm ngải diệp.
• Mang các vị thuốc đi sao nóng và bọc trong một tấm vải, sau đó chườm lên khu vực bị đau.
• Chườm trong 20 phút để cải thiện tình trạng cứng khớp và tăng phạm vi chuyển động của người bệnh.

2. Xoa bóp bấm huyệt điều trị thoái hóa khớp gối

Xoa bóp bấm huyệt là một trong những phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối phổ biến trong y học cổ truyền. Kỹ thuật này sử dụng lực từ bàn tay và các ngón tay để tác động lên các huyệt vị cụ thể. Điều này có thể tăng cường tuần hoàn máu, giảm đau nhức và giải ứ trệ khí huyết ở đầu gối.

Các huyệt vị thường được tác động để điều trị thoái hóa khớp gối bao gồm:

• Huyệt Ủy trung: Huyệt nằm ở giữa đường ngang của nếp khoeo chân. Khi day ấn lên huyệt có thể khu phong, thông lạc, thư cân và thanh huyết.
• Huyệt Huyết hải: Huyệt Huyết hải nằm ở mặt trước của đùi, đo lên 2 thốn từ xương bánh chè lên đầu gối. Khi bấm huyệt, đặt ngón tay cái vào huyệt, bốn ngón tay còn lại áp sát vào đầu gối, sau đó day ấn trong 2 – 3 phút. Do huyệt nằm ở khẽ lõm giữa các cơ rộng, do đó việc day ấn có thể dẫn đến tê nhức nhẹ.
• Huyệt Âm lăng tuyền: Huyệt nằm ở bên trong đầu gối, là chỗ lõm được tạo thành bởi bờ sau của xương chày với đường ngang ở nơi lồi cao nhất của cơ cẳng chân. Day ấn huyệt trong 1 – 2 phút có thể hỗ trợ giảm đau đầu gối.
• Huyệt Thừa sơn: Huyệt này nằm tại chỗ lõm giữa khe cơ sinh đôi và ở giữa đường nối huyệt Ủy trung vớt gót chân. Day ấn huyệt Thừa sơn có thể tăng cường tuần hoàn máu và giảm đau nhức ở đầu gối.
• Huyệt Túc tam lý: Huyệt nằm cách bờ xương ống chân khoảng 1 tấc và đo xuống 3 tấc từ bờ ngoài xương bánh chè. Day ấn tại huyệt này có thể thông kinh lạc, khu phong hỏa thấp, điều trung khí, điều hòa huyết áp và thúc đẩy khí huyết lưu thông.

3. Châm cứu điều trị thoái hóa khớp gối

Đối với các trường hợp đau nhức nghiêm trọng, huyết ứ trệ lâu ngày hoặc đau đớn dai dẳng kéo dài, người bệnh có thể cần được châm cứu để cải thiện các triệu chứng. Châm cứu điều trị thoái hóa khớp gối có hiệu quả điều trị cao, tiết kiệm chi phí và ít dẫn đến các rủi ro không mong muốn.

Châm cứu sử dụng kim dài, mảnh để tác động đến các huyệt vị, từ đó loại bỏ tà khí, hành khí, hoạt huyết và thông kinh lạc. Đối với người thoái hóa khớp gối, châm cứu có thể làm giảm đau, tăng cường khả năng vận động, bổ gan xương và ngăn ngừa các triệu chứng tái phát.

Bên cạnh liệu pháp châm cứu truyền thống, người bệnh có thể tham khảo các biện pháp sửa đổi, như sau:

• Thủy châm: Liệu pháp này có thể điều trị đau khớp, bồi bổ gân xương bằng cách đưa các loại thuốc giảm đau và các huyệt vị.
• Nhu châm (cấy chỉ):Nhu châm là phương pháp đưa chỉ tự tiêu (catgut) vào huyệt để tăng cường tuần hoàn máu, kích thích chuyển hóa và hỗ trợ giảm đau.

Châm cứu, thủy châm và cấy chỉ được thực hiện một lần mỗi ngày với liệu trình kéo dài 20 ngày. Tuy nhiên tùy thuộc vào các triệu chứng liên quan, bác sĩ y học cổ truyền có thể điều chỉnh thời gian và liệu pháp điều trị phù hợp với mỗi bệnh nhân.

Lưu ý khi điều trị thoái hóa khớp gối theo Đông y

Điều trị thoái hóa khớp gối bằng Đông y là biện pháp điều trị bảo tồn, không xâm lấn. Trong quá trình điều trị, để đạt được hiệu quả tốt nhất, người bệnh nên lưu ý một số vấn đề như:

• Đến cơ sở y học cổ truyền uy tín để được chẩn đoán và có kế hoạch điều trị phù hợp.
• Không tự ý sử dụng các bài thuốc điều trị nếu không nhận được sự chỉ định của bác sĩ có chuyên môn.
• Phương pháp thường chỉ có thể áp dụng với các trường hợp từ nhẹ đến trung bình. Do đó, nếu các triệu chứng nghiêm trọng, người bệnh nên đến bệnh viện để được chẩn đoán phù hợp.
• Thường xuyên tập thể dục và điều chỉnh các tư thế xấu để hỗ trợ cải thiện các triệu chứng.
• Đối với người bệnh thừa cân béo phì, người bệnh nên có kế hoạch giảm cân để tránh gây áp lực lên khớp gối.
• Thay đổi chế độ ăn uống, bổ sung các loại thực phẩm chống viêm để tăng cường sức khỏe xương khớp và làm chậm quá trình thoái hóa khớp gối.
• Trao đổi với bác sĩ về các liệu pháp vật lý trị liệu để cải thiện chức năng ở khớp gối.
• Chủ động thăm khám ở các cơ sở y tế chuyên môn để kiểm soát các triệu chứng và có biện pháp điều trị kịp thời.

Điều trị thoái hóa khớp gối theo Đông y có thể cải thiện các triệu chứng hiệu quả và ít khi dẫn đến các tác dụng phụ không mong muốn. Tuy nhiên nếu các triệu chứng nghiêm trọng, người bệnh nên đến bệnh viện để được chẩn đoán và can thiệp y tế phù hợp.

Tham khảo thêm:

Bị thoái hóa khớp gối nên ăn gì, kiêng gì tốt nhất?

VTV2 đưa tin Việt Nam nghiên cứu thành công bài thuốc xương khớp kết hợp hơn 50 vị thuốc Nam