Xương Quai Xanh: Cấu Tạo, Chức Năng Và Cách Tập Để Đẹp Hơn

Xương quai xanh còn được gọi là xương đòn – xương dài, hình chữ S và nằm ở trên cùng của lồng ngực. Xương này giúp hỗ trợ cấu trúc và chức năng của vai đối với phần còn lại của bộ xương. Đồng thời tạo nên vẻ đẹp của cơ thể, đặc biệt là ở nữ giới. Tuy nhiên xương đòn dễ bị tổn thương dẫn đến lệch.

Xương quai xanh là gì? Nằm ở đâu?

Xương quai xanh (xương đòn) là một xương dài hình chữ S, nằm giữa xương ức và bả vai, trên cùng của lồng ngực. Xương đòn nằm ở mỗi bên, chúng cân xứng, hỗ trợ nhau và kết nối với các khớp xương. Đầu dưới của xương kết nối với khớp xương ức (trên xương sườn đầu tiên). Trong khi đoạn sau của xương kết nối với xương bả vai. Xương có phần bên lõm vào và phần giữa lồi ra.

Vị trí và cấu tạo của xương quai xanh cung cấp sự hỗ trợ cho cấu trúc giữa vai (xương bả vai) và phần còn lại của bộ xương. Ngoài ra xương này còn cố định vai để cánh tay hoạt động tự do.

Xương nằm ngang, nhìn và sờ có thể cảm nhận rõ cấu trúc xương. Đây cũng là một điểm nhấn của cơ thể người, được đánh giá là một trong những vị trí đẹp nhất của người phụ nữ. Tuy nhiên xương đòn thường bị gãy sau một cú va chạm, té ngã hay có lực tác động mạnh từ vật cứng.

Cấu tạo của xương quai xanh

Xương đòn là một xương dài, nằm ngang và cong, gấp đôi mảnh nối cánh tay với thân. Xương này nằm ngay trên xương sườn đầu tiên. Cấu trúc khiến nó giống như một thanh chống giúp xương bả vai được giữ ở một vị trí trong khi cánh tay treo tự do.

1. Các khớp

Đầu tròn dưới của xương quai xanh khớp với khớp nối của xương ức và đầu trên kết nối với xương bả vai. Từ đó hình thành nên hai khớp nối, bao gồm:

• Khớp xương ức: Khớp này được tạo nên từ xương đòn ở phía trước ngực và xương ức. Chúng được các dây chằng xương đòn hỗ trợ và duy trì vị trí giải phẫu.
• Khớp xương đòn (AC): Khớp xương đòn được tạo nên từ xương đòn ở đỉnh vai và cơ ức đòn chũm. Chúng được các dây chằng xương đòn hỗ trợ và giữ vị trí giải phẫu.

2. Các phần

Xương quai xanh được chia thành ba phần, bao gồm: Đầu giữa (kết thúc trung gian), đầu bên (kết thúc bên) và trục.

• Đầu giữa

Đầu giữa còn được gọi là kết thúc trung gian và đầu xương ức. Cấu trúc của nó có hình tứ giác, khớp với rãnh xương đòn của xương ức. Từ đó tạo thành khớp xương ức. Để khớp với sụn, bề mặt khớp xương ức mở rộng đến khía cạnh thấp hơn.

• Đầu bên

Đầu bên phẳng từ trên cao xuống, hơi dẹt. Khía cạnh của nó khớp với vai để hình thành nên khớp xương đòn. Phần đính kèm vào bao khớp được tạo ra từ khu vực quanh khớp giúp cố định chúng. Đầu bên có đường viền sau lồi về phía sau và đường viền trước lõm về phía trước.

• Trục

Đối với xương quai xanh, trục của nó được chia thành hai vùng chính, bao gồm vùng bên và vùng giữa.

• • Vùng giữa: Vùng giữa của trục còn được gọi là vùng xương ức, chiếm 2/3 toàn bộ trục. Vì thế nó được đánh giá là vùng xương đòn dài nhất.
  • Vùng bên: Vùng bên của trục còn được gọi là vùng âm đạo. Đây là vùng xương đòn mỏng nhất và rộng nhất. Ngoài ra vùng bên của trục có hai bề mặt và hai đường viền. Cụ thể:
    • Đường viền sau lồi. Nó bám vào cơ hình thang.
    • Đường viền trước của vùng bên lõm về phía trước. Nó là nơi tạo nguồn gốc cho cơ delta.
    • Đường gờ ở mặt dưới được gọi là đường sinh củ và đường hình thang. Tại vị trí này, dây chằng conoid gắn với hình thang và kết nối xương đòn với xương mác thông qua quá trình coracoid

3. Các cơ

Cơ bên dưới xương đòn (Subclavius) là cơ chính giúp kiểm soát xương đòn. Cơ này có nguồn gốc từ xương sườn đầu tiên, kéo dài và gắn vào mặt dưới của xương đòn. Khi cơ bên dưới xương đòn co lại, dây thần kinh dưới đòn điều khiển hạch dưới đòn làm cho xương đòn di chuyển xuống dưới hoặc bị lõm xuống.

Cơ ức đòn chũm, cơ hình thang và cơ delta trước đều gắn vào xương đòn. Những cơ này giúp giữ xương đòn ở vị trí giải phẫu. Đồng thời hỗ trợ và tạo nên những chuyển động đa hướng.

Đường thẳng đứng ở giữa xương đòn dọc theo cơ thể giúp xác định vị trí của những cấu trúc khác, chẳng hạn như đỉnh tim.

Xương quai xanh có tác dụng gì?

Xương quai xanh có một số chức năng sau:

• Cấu trúc và vị trí khiến nó trông như một giá đỡ cứng giúp cánh tay hoạt động tự do. Đồng thời giữ cánh tay cách xa ngực để chi trên có phạm vi cử động tối đa.
• Cho phép xương bả vai tự do di chuyển trên thành ngực.
• Bao phủ và bảo vệ bó mạch thần kinh cung cấp chức năng cho chi trên.
• Truyền những tác động vật lý đến khung xương trục từ chi trên.
• Tăng phạm vi chuyển động của vai và phân tán lực truyền giúp bảo vệ cánh tay.
• Xương đòn có một mức chuyển động nhỏ liên quan đến độ lõm và độ cao (chuyển động lên và xuống), xoay, rút và co (chuyển động tiến và lùi).

Biến thể

So với những xương dài khác, hình dạng của xương quai xanh thay đổi nhiều hơn. Đôi khi nó bị một nhánh của dây thần kinh xương đòn đâm xuyên. Xương đòn ở nam giới thường lớn và dài hơn nữ.

Ngoài ra chiều dài của xương đòn có sự khác biệt giữa những nhóm tuổi. Cụ thể sự khác biệt về chiều dài xương đòn giữa nhóm tuổi từ 18 – 20 và 21 – 25 là 6 mm và 5mm; 0,24 in và 0,20 in đối với nam và nữ

So với xương đòn bên phải, xương đòn bên trái thường yếu và dài hơn. Cơ xương đòn xuất hiện ở 2 – 3% tổng số người. Chúng có nguồn gốc từ quá trình ngang của đốt sống cổ trên và chèn vào nửa bên của xương đòn.

Những vấn đề thường gặp ở xương quai xanh

Xương quai xanh đảm nhận nhiều chức năng. Tuy nhiên đây là một trong những xương dễ gãy nhất. Ngoài ra xương này còn dễ tổn thương khi có vấn đề hay bệnh lý làm ảnh hưởng đến cấu trúc của xương.

1. Gãy xương đòn

Gãy xương đòn (gãy xương quai xanh) là một chấn thương thường gặp, chủ yếu xảy ra do có lực tác động trực tiếp lên xương hoặc mặt trước của vai. Khi bị tác động, xương đòn có thể gãy ngang (tách thành hai đoạn), gãy thành từng mảnh hoặc nứt. Gãy xương quai xanh có thể là gãy xương kín hoặc gãy hở.

Khi xương đòn bị gãy, các triệu chứng nghiêm trọng dưới đây sẽ xuất hiện:

• Đau nhức nghiêm trọng ở xương đòn và vai. Đau đột ngột, mức độ đau tăng dần theo thời gian
• Khó hoặc không thể cử động cánh tay
• Bầm tím và sưng quanh khu vực bị ảnh hưởng
• Căng cứng
• Biến dạng xương
• Phát ra tiếng kêu khi xương gãy

Bệnh nhân bị gãy xương đòn cần được cố định xương, tránh cử động vai và di chuyển đến bệnh viện càng sớm càng tốt.

2. Trật khớp

Trật khớp xảy ra khi xương đòn bị đẩy ra khỏi vị trí giải phẫu, đầu xương bị lệch khỏi khớp xương ức (trật khớp xương ức) hoặc khớp xương đòn (chấn thương tách vai). Chấn thương này thường do người bệnh té ngã hoặc có lực tác động trực tiếp vào vùng vai phía trước.

Khi bị trật khớp (sai khớp), vùng tổn thương sẽ có những biểu hiện sau:

• Biến dạng ở vị trí khớp trật do xương lệch khỏi vị trí giải phẫu
• Sưng
• Bầm tím lan rộng
• Không thể cử động
• Đau đớn

3. Bong gân

Bong gân xảy ra khi có vật cứng tác động trực tiếp vào xương đòn hoặc té ngã với tay dang rộng. Điều này khiến các dây chằng giữ xương căng giãn quá mức, rách hoặc đứt. Nếu lực tác động mạnh, bong gân có thể kèm theo trật khớp hoặc đứt dây chằng khiến khớp mất tính ổn định.

Triệu chứng và dấu hiệu nhận biết bong gân:

• Sưng và bầm tím quanh vùng tổn thương
• Giảm tính ổn định của khớp
• Đau nhức lan rộng
• Khó khăn hoặc không thể cử động vai và cánh tay.

4. Tiêu xương đòn xa

Tiêu xương đòn xa (vai của vận động viên cử tạ) là tình trạng viêm hoặc kích thích phần xa (hoặc phần cuối) của xương đòn, ngay tại khớp xương đòn. Bệnh xảy ra khi tác động lực vào diện tích bề mặt nhỏ của khớp xương đòn, lực lớn hoặc lặp lại nhiều lần. Tình trạng này khiến xương bị phá vỡ với tốc độ nhanh, vượt khỏi khả năng hình thành tế bào xương mới và chữa lành.

Khi bị tiêu xương đòn xa, người bệnh sẽ có những biểu hiện sau:

• Đau nhói, đau nhiều hơn khi thực hiện những chuyển động ở cánh tay và vai
• Đau có thể âm ỉ ngay cả khi nghỉ ngơi
• Viêm và sưng tấy ở khu vực ảnh hưởng.

Tiêu xương đòn xa thường gặp ở vận động viên cử tạ hoặc những người có công việc buộc phải nâng vật thường xuyên.

5. Viêm khớp Acromioclav Acid (AC)

Viêm khớp Acromioclav Acid (AC) còn được gọi là viêm khớp trong xương đòn. Bệnh lý này xảy ra khi người bệnh lạm dụng vai nhiều lần và quá trình lão hóa cơ thể dẫn đến thoái hóa sụn.

Viêm khớp AC thường là viêm xương khớp làm mòn sụn ở khớp xương đòn. Tuy nhiên bệnh cũng có thể xảy ra do chấn thương, viêm khớp nhiễm trùng và các bệnh tự miễn dịch (chẳng hạn như viêm khớp vảy nến, thấp khớp)

Những bệnh nhân bị viêm khớp AC thường có cảm giác đau đớn âm ỉ ở vai, đau khởi phát hoặc nghiêm trọng hơn khi cử động vai. Đôi khi cơn đau lan rộng lên cổ và xuống cánh tay. Cơn đau làm ảnh hưởng đến khả năng vận động và tăng nguy cơ cứng khớp.

Cách chăm sóc và phục hồi chức năng

Để duy trì cấu trúc và chức năng của xương quai xanh, bạn cần vận động đúng cách, duy trì thói quen luyện tập và xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học.

• Vận động đúng cách: Hạn chế mang vác vật nặng hoặc lạm dụng vai quá mức. Bởi điều này làm tăng nguy cơ viêm khớp AC. Ngoài ra cần thận trong khi vận động hoặc sinh hoạt hàng ngày. Bởi chấn thương (do tác động lực trực tiếp hay té ngã) có thể gây bong gân, trật khớp và gãy xương quai xanh.
• Duy trì thói quen luyện tập: Xây dựng thói quen vận động và luyện tập với các bài tập thích hợp có thể tăng sự linh hoạt cho các khớp, dây chằng dẻo dai. Từ đó giúp giảm nguy cơ chấn thương.
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học: Ăn uống đều độ và đủ chất, dùng những loại thực phẩm lành mạnh là cách tốt nhất để tăng chất lượng xương. Canxi, vitamin D, magie, phốt pho, omega-3, vitamin C, chất chống oxy hóa… trong thực phẩm lành mạnh có thể làm chậm quá trình lão hóa, tăng mật độ khoáng xương. Từ đó giúp duy trì chức năng của xương quai xanh, chống loãng xương và giảm nguy cơ chấn thương hiệu quả.

Nếu tổn thương xương quai xanh, khớp nối hoặc dải mô xơ cứng (dây chằng), người bệnh có thể phục hồi chức năng bằng các biện pháp sau:

• Nghỉ ngơi: Nghỉ ngơi hợp lý để xương quai xanh và khớp có thời gian lành lại. Không thực hiện những hoạt động làm phát sinh triệu chứng hoặc tăng mức độ đau. Ngoài ra không thực hiện những chuyển động trên cao, nâng, đẩy và kéo để tránh tổn thương thêm nghiêm trọng.
• Bất động: Trong nhiều trường hợp, người bệnh được hướng dẫn đeo đai để ngăn các chuyển động không cần thiết, bảo vệ xương đòn, tránh gây đau hoặc khiến các tổn thương thêm nghiêm trọng. Đối với gãy xương đòn, người bệnh thường được yêu cầu bất động từ 6 – 8 tuần hoặc đến khi xương lành lại. Nếu trật khớp xương đòn / khớp xương ức, bong gân, người bệnh có thể cần bất động từ 2 – 6 tuần.
• Dùng thuốc giảm đau: Dùng thuốc giam đau (chẳng hạn như Paracetamol) hoặc thuốc giảm đau chống viêm (như Ibuprofen, Naproxen) có thể kiểm soát triệu chứng đau, sưng và viêm sau chấn thương, viêm khớp.
• Tiêm cortisone: Tiêm cortisone có thể cần thiết cho những trường hợp viêm và đau nặng, không đáp ứng với thuốc giảm đau thông thường.
• Vật lý trị liệu: Chương trình vật lý trị liệu có thể giúp hỗ trợ giảm đau, phục hồi cấu trúc xung quanh xương. Đồng thời tăng cường sức mạnh cho các cơ và cải thiện sự dẻo dai cho khớp. Ngoài ra phương pháp này còn giúp tăng tính ổn định của khớp, phục hồi khả năng vận động và phạm vi chuyển động.
• Phẫu thuật: Phẫu thuật thường được chỉ định cho những bệnh nhân gãy xương đòn nghiêm trọng, tiêu xương đòn xa muốn tiếp tục hoạt động thể thao mà không bị đau. Tùy thuộc vào tình trạng, người bệnh có thể được phẫu thuật cắt một đoạn nhỏ của xương đòn bị viêm hoặc nối xương gãy.

Xương quai xanh thế nào là đẹp? 6 động tác giúp xương quai xanh quyến rũ

Xương quai xanh là một trong những đặc điểm nổi bật của con người. Ngày nay nó còn được sử dụng để làm tiêu chí đánh giá vẻ đẹp ở nữ giới. Xương quai xanh được cho là đẹp và quyến rũ là những xương quai xanh mảnh, uốn cong và nhô cao.

Để có xương quai xanh nhô cao và hấp dẫn, bạn có thể thực hiện một số động tác dưới đây:

Động tác 1

• Đan chéo hai tay vào nhau, sau đó đặt lên ngực
• Từ từ ngửa cổ ra sau hết mức có thể, giữ trong 5 giây
• Trở về tư thế ban đầu, lặp lại 10 lần. Kiên trì có thể giúp xương quai xanh lộ ra ngoài và trông quyến rũ hơn.

Động tác 2

• Ngón giữa và ngón trỏ của tay trái tạo thành hình chữ V
• Đặt các ngón vào bên phải xương quai xanh, giữ trong 2 phút
• Thực hiện với bên còn lại.

Động tác 3

• Đặt tay trái lên ngực, nghiêng về bên phải khoảng 45 độ
• Giữ nguyên tư thế từ 1 – 2 phút
• Lặp lại mỗi bên 10 lần.

Động tác 4

• Đặt tay trái vào giữa ngực, đặt tay phải ở đỉnh cổ, vuốt nhẹ tay từ trên xuống dưới
• Khi tay phải chạm vào xương quai xanh, tiếp tục vuốt tay phải sang nách trái
• Thực hiện tương tự với bên đối diện.

Động tác 5

• Đan hai tay vào nhau, đặt ra sau đầu, hai khuỷu tay song song với vai
• Hơi nhúng vai, hai khuỷu tay hướng vào nhau và đặt trước mặt
• Mở rộng khuỷu tay
• Lặp lại động tác liên tục 20 lần.

 Động tác 6

• Ngồi hoặc đứng thẳng lưng, đặt hai tay vào vai
• Xoay khớp vai ngược chiều kim đồng hồ, theo chuyển động tròn. Lặp lại 10 lần
• Xoay khớp vai theo chiều kim đồng hồ. Lặp lại 10 lần.

Xương quai xanh (xương đòn) là một trong những xương dài của cơ thể. Nó có cấu trúc đặc biệt và giữ nhiều chức năng quan trọng. Ngoài ra xương này là một trong những điểm nổi bật, giúp đánh giá vẻ đẹp của nữ giới. Tuy nhiên xương quai xanh dễ gãy và viêm dẫn đến lệch, đau đớn kèm theo nhiều biểu hiện khác. Vì thế nếu có bất thường, người bệnh cần chăm sóc và điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ để sớm khắc phục.

Tham khảo thêm:

• Xương Quai Xanh Nam Như Thế Nào Là Đẹp? Và Bí Kíp
• Bị Gãy Xương Đòn Bao Lâu Lành? Làm Sao Nhanh Khỏi?
• Xương Quai Xanh Bị Lệch, Bên To Bên Nhỏ Phải Làm Sao?