Viêm Khớp Ức Đòn Là Gì? Nguyên Nhân Do Đâu Và Cách Điều Trị

Viêm khớp ức đòn là tình trạng viêm xảy ra ở khớp nối giữa xương ức với xương đòn. Tình trạng này khiến người bệnh đau vùng ngực kèm theo cảm giác co cứng, giảm khả năng vận động và tính linh hoạt. Những trường hợp nặng có thể xuất hiện những ổ áp xe ở bao hoạt dịch quanh khớp.

Viêm khớp ức đòn là gì?

Khớp ức đòn là một trong bốn khớp hoàn thiện vai, còn được gọi là khớp xương ức (SC). Khớp này nối xương đòn với xương ức ở đáy cổ. Khớp ức đòn có nhiệm vụ đảm bảo các hoạt động của vai như nâng – hạ vai, đưa vai ra sau, xoay vai.

Viêm khớp ức đòn là tình trạng sụn khớp bị viêm hoặc kích thích quá mức, các ổ áp xe hình thành trong bao hoạt dịch khiến khớp ức đòn bị tổn thương. Tình trạng này khiến người bệnh có cảm giác đau thắt ở vùng ngực kèm theo cảm giác co cứng, bệnh nhân khó khăn khi di chuyển vai.

Thông thường người bệnh sẽ được thăm khám với những nghiệm pháp chẩn đoán viêm khớp. Dựa vào tình trạng, bệnh nhân được điều trị với thuốc kháng viêm mạnh kết hợp vật lý trị liệu. Trong nhiều trường hợp, phẫu thuật được áp dụng.

Dấu hiệu và triệu chứng của viêm khớp ức đòn

Dưới đây là một số triệu chứng và dấu hiệu giúp nhận biết viêm khớp ức đòn:

• Đau đớn
  • Xuất hiện cảm giác đau đớn ở khớp ức đòn
  • Cơn đau có thể diễn ra ngay cả khi hoạt động hoặc nghỉ ngơi
  • Đau âm ỉ kéo dài, tăng dần mức độ nghiêm trọng theo thời gian
  • Nhiều trường hợp bị đau đột ngột, nhói sâu bên trong
  • Đau sâu bên trong từ khớp ức đòn dọc theo xương đòn hoặc đau lan lên vùng cổ
  • Đau vai vào buổi sáng, cơn đau có thể kéo dài từ vài phút đến vài tiếng
  • Đôi khi đau do tổn thương khớp ức đòn tương tự như một cơn đau ngực.
• Nóng đỏ ở khớp ức đòn
• Sưng tấy ở vùng ảnh hưởng
• Co thắt hoặc co cứng
• Hạn chế khả năng cử động vai và giảm linh hoạt
• Hạn chế phạm vi chuyển động trong cánh tay

Khi bị nhiễm trùng khớp, người bệnh có thể gặp một số triệu chứng sau:

• Khó thở
• Phát ban
• Sốt
• Ớn lạnh
• Đổ mồ hôi ban đêm

Trong giai đoạn khởi phát, triệu chứng của viêm khớp ức đòn chỉ thoáng qua hoặc không rõ ràng, dễ nhầm lẫn với một số bệnh lý khác. Trong giai đoạn tiến triển, các triệu chứng nghiêm trọng, khó kiểm soát hơn.

Người bệnh cần thăm khám ngay lập tức nếu bị đau nặng, đau kéo dài hoặc có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến nhiễm trùng khớp.

Nguyên nhân gây viêm khớp ức đòn

Viêm khớp ức đòn xảy ra do nhiều nguyên nhân. Các nguyên nhân phổ biến gồm:

• Chấn thương: Viêm khớp ức đòn có thể khởi phát từ chấn thương. Điều này thường do người bệnh ngã mạnh hoặc va chạm trong một môn thể thao tiếp xúc, tai nạn… khiến các dây chằng bao quanh khớp chịu một lực lớn. Cuối cùng xước/ rách dây chằng và tổn thương sụn.
• Nhiễm trùng khớp: Nấm, vi khuẩn hay virus xâm nhập (như bệnh giang mai, bệnh lao…) có thể lây nhiễm vào khớp ức đòn và khiến khớp này bị viêm.
• Viêm khớp: Một số bệnh viêm khớp như viêm cột sống dính khớp, viêm khớp dạng thấp, viêm xương khớp, rối loạn chuyển hóa axit uric trong bệnh gút… có thể làm ảnh hưởng đến khớp ức đòn và gây tổn thương sụn.
• Căng thẳng về thể chất: Tương tự như viêm sụn sườn (viêm khớp nối giữa xương sườn và xương ức), viêm khớp ức đòn cũng có thể xảy ra do những áp lực về thể chất. Chẳng hạn như vận động hoặc luyện tập gắng sức, mang vác vật nặng…
• Khối u: Sự phát triển của những khối u lành tính hay ác tính đều có khả năng chèn ép và kích thích phản ứng viêm ở khớp ức đòn. Ngoài ra tế bào ung thư từ những bộ phận khác cũng có thể di chuyển đến khớp dẫn đến tổn thương. Chẳng hạn như ung thư phổi, ung thư vú, ung thư tuyến giáp.

Yếu tố nguy cơ

Viêm khớp ức đòn thường gặp ở người lớn tuổi do quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể. Ngoài ra bệnh xảy ra thường xuyên nhất ở phụ nữ và những người có chấn thương trước đó.

Viêm khớp ức đòn có nguy hiểm không?

Viêm khớp ức đòn có đáp ứng tốt với điều trị bảo tồn. Việc điều trị sớm có thể ngăn bệnh tiến triển và chữa lành tổn thương. Ngược lại những trường hợp trì hoãn điều trị có thể khiến tổn thương phát triển và gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng sau:

• Viêm khớp thể mãn tính
• Giảm và mất dần khả năng vận động
• Teo cơ do thiếu vận động lâu ngày
• Tăng nguy cơ liệt khớp

Ngoài ra các triệu chứng của viêm khớp ức đòn tăng dần mức độ theo thời gian. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động sinh hoạt mà còn làm suy giảm sức khỏe tổn thể.

Chẩn đoán viêm khớp ức đòn

Để chẩn đoán viêm khớp ức đòn, người bệnh được kiểm tra lâm sàng kết hợp nghiên cứu hình ảnh.

1. Kiểm tra lâm sàng

Bác sĩ có thể trao đổi với bạn một số thông tin liên quan đến sức khỏe chung, tiền sử bệnh và chấn thương. Đồng thời hỏi về triệu chứng để xác định đặc điểm đau và vị trí tổn thương.

Ngoài ra bác sĩ sẽ kiểm tra cẩn thận vùng vai và khớp xương đòn, tìm kiếm những vết sưng trên khớp hoặc dấu hiệu biến dạng. Điều này giúp phân biện viêm khớp với chấn thương. Trong quá trình thăm khám, người bệnh còn được thực hiện một số kiểm tra sau:

• Đánh giá phạm vi vận động của vai và cánh tay
• Kiểm tra mạch ở khuỷu tay và cổ tay để đảm bảo quá trình lưu thông máu đến bàn tay và ngón tay
• Kiểm tra sức mạnh.

2. Kiểm tra cận lâm sàng

Người bệnh được chỉ định một số xét nghiệm giúp xác định chẩn đoán và đánh giá chi tiết hơn về những tổn thương ở khớp ức đòn.

• Chụp X-quang: Tia X cung cấp hình ảnh rõ nét về những cấu trúc dày đặc. Điều này giúp bác sĩ kiểm tra những tổn thương của xương, loại bỏ nguyên nhân gây đau do gãy xương đòn, trật khớp sau của khớp ức đòn. Ngoài ra người bệnh có thể được chụp X-quang ngực và vai. Hình ảnh thu được từ nhiều góc độ khác nhau có thể giúp xác định chẩn đoán.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT): So với X-quang đơn thuần, chụp cắt lớp vi tính tạo ra hình ảnh chi tiết hơn. Kỹ thuật này cho phép bác sĩ tìm kiếm những tổn thương tiềm ẩn, phân biệt viêm khớp ức đòn với trật khớp (sai khớp), gãy xương và bong gân.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Chụp cộng hưởng từ tạo ra hình ảnh chi tiết về ổ khớp, sụn, xương, dây chằng và một số bộ phận khác trong vùng bị thương. Điều này giúp bác sĩ dễ dàng hơn trong việc xác định những tổn thương do viêm khớp ức đòn. Ngoài ra MRI còn giúp phát hiện sự phát triển bất thường của những tế bào trong cơ thể, chẳng hạn như ung thư.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu giúp kiểm tra tình trạng nhiễm trùng (vi khuẩn, nấm, virus) và yếu tố viêm (chẳng hạn như tốc độ lắng hồng cầu, protein phản ứng C).

Điều trị viêm khớp ức đòn như thế nào?

Viêm khớp ức đòn cần được điều trị sớm để tránh viêm tiến triển làm ảnh hưởng hệ vận động và sức khỏe. Hầu hết bệnh nhân có đáp ứng tốt với điều trị bảo tồn. Chỉ một số trường hợp cần phẫu thuật khi có tổn thương khớp nặng.

1. Biện pháp chăm sóc tại nhà

Đối với viêm khớp ức đòn, người bệnh cần điều trị y tế kết hợp với những biện pháp chăm sóc dưới đây:

• Nghỉ ngơi: Nếu đau nặng do viêm, người bệnh nên nghỉ ngơi hoàn toàn trong 24 đến 48 giờ. Tránh những hoạt động có thể làm khởi phát cơn đau, chẳng hạn như khiêng nặng, vận động gắng sức… Trong khi nghỉ ngơi, nằm nghiêng sang bên không bị viêm, hoặc nằm ngửa kê cao đầu, giữ tinh thần thoải mái. Điều này giúp các khớp xương và dây chằng xung quanh được thư giãn, giảm áp lực lên vùng bị thương, giảm sưng và đau.
• Chườm lạnh: Để giảm sưng và đau do viêm, người bệnh có thể chườm lạnh lên khớp ức đòn. Phương pháp này giúp co mạch, hạn chế lượng máu đi qua. Đồng thời giúp giảm viêm, xoa dịu cơn đau và tình trạng sưng hiệu quả. Đặt một túi nước đá hoặc túi rau đông lạnh lên vùng ảnh hưởng từ 10 – 15 phút. Không đặt trực tiếp.
• Chườm nóng: Người bệnh có thể chườm nóng hoặc tắm với nước ấm để giảm nhẹ các triệu chứng của viêm khớp ức đòn. Nhiệt độ cao có thể giúp thư giãn mạch máu, tăng tuần hoàn, giảm đau, giảm co cứng, cải thiện vận động và phạm vi cho người bệnh. Khi chườm, đặt khăn ấm hoặc miếng đệm ấm lên khớp viêm trong 20 phút. Kiểm tra nhiệt độ trước khi chườm để tránh gây bỏng.
• Cử động nhẹ nhàng: Thực hiện một số bài tập có cường độ nhẹ nhàng để tăng phạm vi chuyển động cho vai và cánh tay. Đồng thời giúp giảm đau và hỗ trợ quá trình hồi phục khớp viêm. Tránh gắng sức, vận động mạnh hay thực hiện những cử động làm tăng mức độ đau đớn.

2. Sử dụng thuốc

Người bị viêm khớp ức đòn thường được chỉ định một số loại thuốc dưới đây:

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): Những trường hợp bị viêm và đau vừa có thể sử dụng NSAID không kê đơn theo hướng dẫn của bác sĩ, chẳng hạn như Naproxen sodium (Aleve) hoặc Ibuprofen (Motrin IB). Nếu viêm không giảm, một loại thuốc chống viêm không steroid mạnh hơn có thể được chỉ định. NSAID cần được sử dụng với liều khuyến cáo để tránh tổn thương thận và niêm mạc dạ dày.
• Thuốc giảm đau gây nghiện: Nếu viêm khớp ức đòn làm khởi phát cơn đau nghiêm trọng, người bệnh có thể được yêu cầu sử dụng thuốc chứa codeine. Loại này thường bao gồm oxycodone / acetaminophen (Percocet, Tylox, Roxicet) hoặc hydrocodone / acetaminophen (Vicodin, Norco). Codeine cần được sử dụng ngắn hạn với liều thấp nhất có tác dụng để tránh gây ra hiện tượng nghiện thuốc.
• Thuốc chống trầm cảm: Amitriptyline hoặc một loại thuốc chống trầm cảm ba vòng khác được dùng cho những trường hợp bị đau mãn tính hoặc cơn đau khiến bạn tỉnh giấc vào ban đêm. Thuốc này có tác dụng an thần, cải thiện giấc ngủ và giảm đau.
• Thuốc chống động kinh: Một loại thuốc chống động kinh như gabapentin (Neurontin) có khả năng kiểm soát cơn đau mãn tính do viêm khớp ức đòn.

3. Vật lý trị liệu

Điều trị vật lý trị liệu thường bao gồm những bài tập kéo giãn nhẹ nhàng giúp tăng cường sức mạnh cho các cơ ngực và cổ. Đồng thời tăng phạm vi và phục hồi khả năng vận động. Ngoài ra những bài tập này còn có tác dụng giảm đau, tăng tuần hoàn máu và thúc đẩy quá trình chữa lành tổn thương.

Trong một số trường hợp, bệnh nhân được kích thích dây thần kinh điện qua da (TENS). Trong quy trình này, người bệnh được dán các miếng dán trên da, gần khu vực bị đau. Sau đó một dòng điện nhỏ sẽ được gửi từ một thiết bị đến miếng dán. Dòng điện này giúp những tín hiệu đau được che giấu hoặc gián đoạn, các tín hiệu không được truyền đến não.

4. Tiêm steroid

Nếu sử dụng thuốc kê đơn và vật lý trị liệu không hiệu quả, người bệnh có thể được tiêm corticosteroid hoặc thuốc tê trực tiếp vào khớp bị đau. Những loại thuốc này có khả năng kiểm soát viêm và khắc phục cơn đau nhanh chóng.

5. Phẫu thuật

Phẫu thuật chỉ được chỉ định khi điều trị bảo tồn hoặc tiêm steroid không đạt hiệu quả như mong đợi. Hầu hết bệnh nhân được phẫu thuật nội soi khớp ức đòn để cắt đầu trong xương đòn và ổ viêm.

Trong quá trình phẫu thuật, các thiết bị phẫu thuật và nội soi có gắn camera được đưa vào 2 – 3 lỗ nhỏ. Sau đó loại bỏ sụn, cắt đốt mô viêm và mài láng xương thông qua hình ảnh thu được trên màn hình.

Sau phẫu thuật điều trị, bệnh nhân được hướng dẫn chăm sóc vết thương, tập phục hồi khả năng vận động và chức năng gân cơ vùng bả vai.

Phòng ngừa viêm khớp ức đòn như thế nào?

Không có biện pháp ngăn ngừa hoàn toàn viêm khớp ức đòn. Tuy nhiên có thể giảm nguy cơ mắc bệnh với những biện pháp được liệt kê dưới đây:

• Tránh chấn thương bằng cách thận trọng trong mọi hoạt động, đặc biệt là trong các môn thể thao tiếp xúc.
• Tránh vận động hoặc lao động gắng sức. Hạn chế mang vác vật nặng, không thực hiện những hoạt động làm tăng áp lực ở khớp và kéo căng dây chằng.
• Duy trì thói quen tập thể dục với những bài tập có cường độ thích hợp. Một số lựa chọn hoàn hảo gồm bơi lội, thái cực quyền, yoga, đi bộ…
• Kiểm soát tình trạng nhiễm trùng hoặc những bệnh lý có khả năng gây viêm khớp ức đòn, chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp, bệnh gout (gút)…
• Thực hiện chế độ ăn uống cân bằng, chứa nhiều dưỡng chất tốt cho sụn và xương khớp như canxi, magie, vitamin D, protein… Ngoài ra nên ăn nhiều thực phẩm có khả năng kháng viêm trong cơ thể như thực phẩm giàu omega-3, thực phẩm giàu vitamin, gừng, nghệ, tỏi…
• Nên thường xuyên uống trà xanh và ăn nhiều loại thực phẩm chứa chất chống oxy hóa (cà chua, ớt chuông, bông cải xanh, lựu đỏ, cam…) để làm chậm quá trình lão hóa của cơ thể.

Viêm khớp ức đòn gây ra những cơn đau nặng nề, giảm phạm vi chuyển động. Tuy nhiên ổ viêm và những triệu chứng có thể được kiểm soát bằng thuốc, vật lý trị liệu và những biện pháp chăm sóc tại nhà. Những trường hợp nặng có thể được tiêm steroid hoặc phẫu thuật cắt bỏ ổ viêm. Điều quan trọng là cần điều trị sớm và đúng cách để tránh phát sinh biến chứng.

Tham khảo thêm:

• Đau Xương Ức Là Bị Gì? Có Nguy Hiểm? (Trái, Giữa, Phải)
• Hít Thở Sâu Bị Đau Bên Phải – Trái: Nguyên Nhân, Cách Trị
• Sốt Thấp Khớp Là Bệnh Gì? Nguyên Nhân, Biểu Hiện, Cách Trị