U nang bao hoạt dịch khớp gối: Triệu chứng và hướng điều trị

U nang bao hoạt dịch khớp gối tình tình trạng đau đớn, sưng viêm xung quanh khớp gối cũng như làm tăng nguy cơ tổn thương thần kinh, gây khó khăn khi di chuyển và tăng nguy cơ té ngã. Bài viết này sẽ giúp người bệnh hiểu rõ hơn về các triệu chứng, nguyên nhân, chẩn đoán và kế hoạch điều trị hiệu quả.

U nang bao hoạt dịch khớp gối là gì?

U nang bao hoạt dịch khớp gối là tình trạng hình thành các khối u nhỏ, chứa đầy các chất lỏng ở mặt sau của đầu gối. Trong hầu hết các trường hợp, tình trạng này không nghiêm trọng, tuy nhiên người bệnh cần đến bệnh viện để được chẩn đoán và có kế hoạch điều trị, chăm sóc sức khỏe phù hợp.

U nang xảy ra khi có tổn thương khớp gối hoặc các mô xung quanh khớp, dẫn đến chất lỏng dư thừa chảy ra khỏi đầu gối theo một hướng, về phía sau khớp gối. Điều này gây ra sự tích tụ chất lỏng ở phía sau đầu gối và trở thành u nang.

U nang bao hoạt dịch là một tổn thương lành tính, không phải là khối u và không gây ra các triệu chứng tương tự như ung thư. Tuy nhiên tình trạng này có thể gây đau đớn, sưng đầu gối và hạn chế khả năng cử động linh hoạt. Do đó, người bệnh cần đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị phù hợp, nhằm ngăn ngừa các biến chứng phát sinh.

Dấu hiệu nhận biết u nang bao hoạt dịch khớp gối

Trong một số trường hợp, u nang bao hoạt dịch khớp gối không gây đau đớn và người bệnh thường không phát hiện ra bệnh. Tuy nhiên trong các trường hợp khác, u nang có thể dẫn đến khó chịu ở phía sau đầu gối và một số dấu hiệu đặc trưng khác, chẳng hạn như:

• Đau đầu gối khi đứng
• Đau đớn dọc theo khớp gối
• Xuất hiện một vết sưng hoặc khối u ở phía sau đầu gối, thường ở gần bên ngoài đầu gối
• Khối u nang sẽ trở nên rõ ràng hơn khi duỗi thẳng đầu gối, mặc dù đôi khi khối u này có thể không gây đau đớn
• Khối u có thể thay đổi kích thước, mặc dù đôi khi khối u không hề thay đổi và không gây khó chịu
• Sưng hoặc cứng và khóa khớp gối

Đôi khi khối u nang bao hoạt dịch có thể gây sưng tấy, đổi màu ở cẳng chân, tương tự như tình trạng hình thành các cục máu đông. Một cục máu đông là một trường hợp khẩn cấp, do đó người bệnh cần đến bệnh viện ngay khi nghĩ rằng mình có cục máu đông. Bác sĩ sẽ kiểm tra các triệu chứng, xác định khối u nang bao hoạt dịch hoặc khối u và có kế hoạch điều trị hiệu quả.

Nguyên nhân nào dẫn đến u nang bao hoạt dịch khớp gối

Ở đầu gối có một chất lỏng được gọi là chất lỏng hoạt dịch, giúp chân di chuyển linh hoạt và giảm ma sát ở các bộ phận của đầu gối. Tuy nhiên, có một số điều kiện cơ bản có thể khiến đầu gối sản xuất quá nhiều chất lỏng hoạt dịch, dẫn đến tích tụ chất lỏng ở phía sau đầu gối và dẫn đến u nang bao hoạt dịch khớp gối.

Bất cứ điều gì gây tổn thương khớp gối đều có thể gây sưng, kích ứng và dẫn đến u nang bao hoạt dịch. Các nguyên nhân phổ biến nhất là viêm khớp gối và chấn thương.

Các dạng viêm khớp ở đầu gối có thể dẫn đến u nang bao hoạt dịch bao gồm:

• Thoái hóa khớp gối: Thoái hóa khớp gối xảy ra khi các sụn khớp hao mòn theo thời gian, dẫn đến thay đổi cấu trúc xương, gân, dây chằng, gây đau đớn, sưng, biến dạng khớp và tăng  nguy cơ hình thành các khối u nang bao hoạt dịch.
• Viêm khớp dạng thấp: Viêm khớp dạng thấp xảy ra khi hệ thống miễn dịch bị rối loạn và tấn công các mô khỏe mạnh của cơ thể. Khi ảnh hưởng đến đầu gối, viêm khớp dạng thấp có thể gây đau đớn, sưng khớp, cứng khớp cũng như dẫn đến việc hình thành các khối u nang bao hoạt dịch.
• Bệnh gout: Gout là một dạng viêm khớp đau đớn, có thể ảnh hưởng đến đầu gối, dẫn đến đau đớn, sưng khớp và khiến cơ thể sản xuất nhiều chất lỏng hoạt dịch để cải thiện tổn thương.

Ngoài viêm khớp đầu gối, chấn thương là nguyên nhân chính dẫn đến u nang bao hoạt dịch. Các tổn thương này bao gồm:

• Chấn thương do căng thẳng lặp lại thường xuyên, do sử dụng quá mức
• Thường xuyên chơi thể thao hoặc vận động khiến đầu gối mở rộng quá mức
• Bong gân
• Trật khớp
• Gãy xương
• Rách sụn khớp
• Tổn thương hoặc rách dây chằng đầu gối

Yếu tố nguy cơ dẫn đến u nang bao hoạt dịch khớp gối:

U nang bao hoạt dịch có thể ảnh hưởng đến tất cả mọi người, đặc biệt là người có tiền sử viêm khớp hoặc chấn thương. Tuy nhiên, có một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao hơn, chẳng hạn như:

• Độ tuổi từ 35 – 70
• Vận động viên tham gia các môn thể thao tiếp xúc hoặc bất kỳ môn thể thao nào yêu cầu xoắn đầu gối, chẳng hạn như bóng đá, quần vợt hoặc điền kinh
• Người thường xuyên đặt áp lực lên đầu gối hoặc vận động tác động đến đầu gối quá mức

U nang bao hoạt dịch khớp gối có nguy hiểm không?

Trong hầu hết các trường hợp, u nang bao hoạt dịch không nguy hiểm. Tuy nhiên đôi khi khối u nang này có thể bị vỡ do túi chứa quá nhiều chất lỏng hoặc khi số lượng chất lỏng tăng nhanh chóng.

Khi khối u nang vỡ có thể dẫn đến một loạt các triệu chứng khác ở đầu gối và cẳng chân, chẳng hạn như:

• Đau nhói, đau đớn như dao đâm ở đầu gối hoặc bắp chân
• Sưng ở bắp chân và cẳng chân
• Có cảm giác như nước đang chảy xuống chân ở bên trong cơ thể
• Tổn thương dây thần kinh
• Tăng thêm áp lực và gây đau đớn tại các cơ bắp

Mặc dù rất hiếm khi xảy ra, tuy nhiên u nang bao hoạt dịch có thể dẫn đến các biến chứng và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Do đó, nếu nhận thấy các dấu hiệu đau đớn, sưng đỏ ở đầu gối, người bệnh cần đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.

Biện pháp chẩn đoán u nang bao hoạt dịch khớp gối

Để chẩn đoán khối u nang bao hoạt dịch, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra chân và xác định khối u ở mặt sau của đầu gối. Hãy thông báo với bác sĩ nếu nhận thấy các vết bầm tím, sưng tấy, đau đớn hoặc bất cứ triệu chứng nào khác. Bên cạnh đó, các vấn đề như viêm khớp, chấn thương, va chạm ở đầu gối cũng cần được kiểm tra để xác định nguyên nhân gây u nang bao hoạt dịch ở đầu gối.

Có một số bài kiểm tra chuyển động, chịu trọng lượng và áp lực có thể giúp bác sĩ đánh giá tổn thương ở đầu gối. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể chỉ định các xét nghiệm hình ảnh để đảm bảo chấn đoán chính xác. Các xét nghiệm hình ảnh có thể bao gồm:

• Chụp X – quang
• Siêu âm
• Chụp cộng hưởng từ (MRI)

Hướng điều trị u nang bao hoạt dịch khớp gối

Thông thương, u nang bao hoạt dịch khớp gối không nghiêm trọng và được điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. U nang sẽ biến mất khi tổn thương đầu gối được chữa lành. Tùy thuộc vào tình trạng cơ bản và nguyên nhân, các phương pháp điều trị có thể bao gồm:

1. Phương pháp RICE

Phương pháp RICE RICE là từ viết tắt của Rest – Nghỉ ngơi, Ice – Chườm lạnh, Compression – Băng nén và Elevation – Nâng cao. Đây là phương pháp tự chăm sóc để giảm đau, chống viêm và sưng ở các mô mềm. RICE thường được sử dụng đầu tiên để điều trị nhanh chóng các cơn đau và sưng tấy ở đầu gối.

Phương pháp này được thực hiện như sau:

• Nghỉ ngơi: Ngừng mọi hoạt động thể chất có thể gây chấn thương để tránh làm nặng thêm các triệu chứng đau dớn, sưng ở đầu gối.
• Chườm đá: Chườm túi nước đá hoặc gạc lạnh trong 10 – 15 phút mỗi giờ trong ngày đầu tiên sau khi bị thương. Sau một ngày, người bệnh có thể chườm đá 3 – 4 giờ mỗi lần. Lưu ý không chườm đá trực tiếp lên da mà hãy bọc túi đá trong khăn mặt hoặc khăn lạnh để tránh gây bỏng lạnh.
• Băng nén: Nén giúp giảm lưu lượng máu đến đầu gối bị thương, từ đó giảm sưng. Quấn băng ép hoặc quấn quanh đầu gối có thể giúp giảm áp lực hiệu quả.
• Nâng cao: Nếu có thể hãy nâng đầu gối và cẳng chân lên cao hơn tim. Điều này sẽ hạn chế lưu lượng máu đến đầu gối, từ đó hạn chế tình trạng sưng, viêm.

Với các cơn đau cấp tính, điều quan trọng là kiểm soát cơn đau, viêm và sưng càng nhanh càng tốt. Nếu cơn đau kéo dài hơn 48 giờ, người bệnh cần đến bệnh viện ngay lập tức.

2. Sử dụng thuốc điều trị

Bác sĩ có thể kê các loại thuốc điều trị u nang bao hoạt dịch khớp gối để giảm đau và giảm sưng. Trong hầu hết các trường hợp, các loại thuốc được sử dụng bao gồm:

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): Các loại thuốc chống viêm không steroid chẳng hạn như Aspirin, Ibuprofen hoặc Naproxen natri, được sử dụng để giảm đau nhức và sốt.
• Paracetamol: Thuốc này có tác dụng giảm đau nhưng không có tác dụng chống viêm. Tuy nhiên đôi khi Paraceatmol được kết hợp với Aspirin để điều trị các triệu chứng u nang bao hoạt dịch.
• Corticosteroid theo toa: Các loại thuốc này được sử dụng để chống viêm, điều trị các triệu chứng bệnh thấp khớp, như viêm khớp dạng thấp. Thuốc hoạt động bằng cách giảm viêm và giảm hoạt động của hệ thống miễn dịch, từ đó cải thiện tình trạng đỏ, sưng tấy, đau đớn ở đầu gối.
• Tiêm Cortisone: Bác sĩ có thể chỉ định tiêm Cortisone vào khớp gối để giảm đau, giảm viêm ở khớp gối.

Các loại thuốc mang lại hiệu quả cao trong việc giảm kích thước của khối u nang và giảm đau. Tuy nhiên khối u nang có thể tái phát hoặc phát triển lớn hơn, do đó người bệnh cần theo dõi phản ứng của cơ thể và thông báo với bác sĩ khi cần thiết.

3. Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu có thể được thực hiện để phục hồi sau chấn thương hoặc viêm khớp. Tùy thuộc vào các trường hợp cụ thể, bác sĩ sẽ đề nghị các động tác kéo căng và các bài tập tăng cường sức mạnh cơ cơ xung quanh đầu gối bị tổn thương. Thực hiện các bài tập theo hướng dẫn của nhà trị liệu để phục hồi chức năng đầu gối.

4. Phẫu thuật

Để giảm kích thước khối u nang bao hoạt dịch khớp gối, bác sĩ có thể đề nghị hút chất lỏng ra khỏi u nang bằng kim. Phương pháp này được gọi là chọc hút bằng kim và thường được thực hiện dưới sự hướng dẫn của siêu âm.

Nếu khối u nang liên quan đến các vấn đề về khớp, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật nội soi để khắc phục các triệu chứng. Chẳng hạn như nếu rách sụn chêm khiến dịch tích tụ ở khớp gối, bác sĩ sẽ cắt bỏ hoặc sửa chữa phần sụn bị rách. Đồng thời, bác sĩ cũng có thể phẫu thuật để loại bỏ chất lỏng từ u nang.

Mặc dù phẫu thuật có thể được đề nghị, tuy nhiên rất hiếm khi được thực hiện. Phẫu thuật được chỉ định khi các phương pháp khác không mang lại hiệu quả điều trị.

Phòng ngừa u nang bao hoạt dịch

Cách tốt nhất để ngăn ngừa u nang bao hoạt dịch là ngăn ngừa chấn thương đầu gối. Do đó, nếu thường xuyên chơi thể thao hoặc các hoạt động thể chất khác, người bệnh cần lưu ý:

• Mang các thiết bị bảo hộ phù hợp
• Nếu bị đau trong các hoạt động thể chất, người bệnh nên dành thời gian để nghỉ ngơi, tránh hoạt động khi xuất hiện cơn đau
• Dành thời gian để cơ thể nghỉ ngơi và phục hồi sau các hoạt động cường độ cao
• Giãn cơ và khởi động trước khi chơi thể thao hoặc tập thể dục
• Sử dụng gậy hoặc khung tập đi nếu gặp khó khăn khi di chuyển, điều này có thể hạn chế nguy cơ té ngã, chấn thương

U nang bao hoạt dịch khớp gối có thể xảy ra sau chấn thương hoặc bệnh lý ở đầu gối. Tình trạng này cần được chẩn đoán và điều trị phù hợp để giảm đau, sưng tấy ở đầu gối và ngăn ngừa các biến chứng phát sinh. Nếu cần thiết, bác sĩ sẽ đề nghị dẫn lưu hoặc phẫu thuật để ngăn ngừa u nang tái phát. Do đó, điều quan trọng là đến bệnh viện và trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể.

Tham khảo thêm:

• Viêm Khớp Thái Dương Hàm Nên Ăn Gì, Kiêng Gì Chóng Khỏi?
• Viêm Đau Khớp Ngón Tay Út: Nguyên Nhân và Cách Khắc Phục
• 7 Loại Thuốc Trị Viêm Khớp Ngón Tay Được Bác Sĩ Kê Đơn
• Cách xoa bóp bấm huyệt điều trị viêm khớp dạng thấp từ đông y