Tê Bì Chân Tay Sau Tai Biến Và Các Giải Pháp Chữa Trị
Tê bì chân tay sau tai biến là triệu chứng phổ biến của rối loạn cảm giác và tổn thương não bộ. Triệu chứng này thường đi kèm với những vấn đề cảm giác khác khiến bệnh nhân cần nhiều thời gian và công sức để phục hồi. Đối với những trường hợp không điều trị, người bệnh sẽ có nguy cơ teo cơ tứ chi và mất khả năng vận động.
Tai biến là gì?
Tai biến mạch máu não (đột quỵ) là bệnh lý não bộ nguy hiểm, thường xảy ra ở những người cao tuổi và đang có xu hướng trẻ hóa. Bệnh xảy ra khi mạch máu mang chức năng nuôi dưỡng não bộ bị vỡ (được gọi là xuất huyết não) hoặc bị tắc (được gọi là nhồi máu não) khiến một phần của não bộ (hoặc nhiều hơn) bị tổn thương.
Tai biến mạch máu não khiến các tế bào não chết chỉ sau vài phút thiếu oxy. Lượng tế bào não bị chết sẽ gia tăng theo mỗi phút (gần 2 triệu tế bào não chết/ phút). Vì thế người bệnh cần được cấp cứu và điều trị y tế ngay lập tức. Hầu hết những người sau xử lý tai biến sẽ có biểu hiện tê một số vùng trên cơ thể kèm theo khó vận động, khó đi lại và nhiều vấn đề khác.
Tê bì chân tay sau tai biến
Tê bì chân tay sau tai biến là triệu chứng phổ biến của rối loạn cảm giác và tổn thương não bộ. Triệu chứng này gây mất cảm giác ở tay, chân và một số vùng bị ảnh hưởng. Ngoài ra, tê sau tai biến thường đi kèm với những vấn đề về cảm giác khác. Điển hình như đầu ngón tay tê như điện giật, châm chích, ngứa ran, quá mẫn và nhiều vấn đề nghiêm trọng khác.
Thông thường bệnh nhân bị tê bì chân tay sau tai biến cần áp dụng nhiều phương pháp và tốn nhiều thời gian để phục hồi. Trong đó chủ yếu là các phương pháp phục hồi chức năng và giảm triệu chứng.
Ở một số trường hợp, chứng tê bì sau tai biến có thể tự giảm thông qua quá trình tự phục hồi của cơ thể. Tuy nhiên người bệnh vẫn nên can thiệp y tế để đạt tối đa hiệu quả phục hồi.
Nguyên nhân gây tê bì chân tay sau tai biến
Tai biến mạch máu não khiến các phần của não bị tổn thương, bao gồm cả đồi thị và thùy chẩm. Đồi thị có nhiệm vụ giải thích cho hầu hết các đầu vào cảm giác. Trong khi đó, thùy chẩm mang nhiệm vụ phân biệt các đầu vào (do đồ thị chịu trách nhiệm) với năm giác quan của cơ thể. Trong đó bao gồm cả xúc giác.
Chính vì thế tê bì chân tay sau tai biến là tình trạng thường gặp. Đặc biệt là khi tai biến mạch máu não gây tổn thương ở những vùng não có vai trò lớn đối với chức năng cảm giác (thùy chẩm hoặc đồi thị).
Đặc điểm tê bì chân tay sau tai biến
Thông thường tê bì chân tay sau tai biến sẽ có những đặc điểm sau:
- Tê đầu ngón tay, ngón chân
- Ngứa râm ran, đặc biệt là các đầu ngón
- Tê và châm chích ở các kẽ ngón tay
- Tê buốt cẳng chân và cánh tay
- Rối loạn cảm giác. Trường hợp nặng có thể mất cảm giác phân biệt nóng – lạnh, đau – bình thường ở tay và chân
- Hạn chế khả năng giữ thăng bằng và cầm nắm đồ vật
- Rất khó để đi lại và vận động
- Chuột rút. Triệu chứng thường xảy ra ở bắp tay và bắp chân
- Quá mẫn
Tê bì chân tay dài bao lâu sau tai biến?
Thời gian và tỉ lệ phục hồi tê bì chân tay sau tai biến ở mỗi người khác nhau. Nguyên nhân là do tai biến mạch máu não gây tổn thương ở những phần não khác nhau với mức độ khác nhau. Ngoài ra thời gian cấp cứu và xử lý tai biến ở mỗi người cũng ảnh hưởng rất nhiều đến mức độ nghiêm trọng và thời gian điều trị tê chân tay sau tai biến.
Bệnh nhân bị đột quỵ có thể phục hồi tự phát sau khi cảm giác tự quay trở lại. Trường hợp này thường xảy ra trong vài tháng đầu (khoảng 2 đến 4 tháng) sau khi phục hồi.
Tuy nhiên nếu cảm giác không tự phục hồi, người bệnh cần áp dụng chương trình phục hồi chức năng theo sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Đối với trường hợp này, thời gian phục hồi tê bì tay chân sau tai biến còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Bao gồm cường độ phục hồi chức năng và vị trí của đột quỵ.
Tê bì chân tay sau tai biến có nguy hiểm không?
Ở một số bệnh nhân cảm giác tê bì chân tay sau tai biến có thể tự giảm và mất đi nhờ vào cơ chế tự phục hồi của cơ thể. Tuy nhiên trong nhiều trường hợp khác, bệnh nhân cần sớm áp dụng các phương pháp phục hồi chức năng để cải thiện tình trạng.
Đối với những trường hợp chủ quan không điều trị, người bệnh có thể gặp một số vấn đề nghiêm trọng dưới đây:
- Mất khả năng vận động
- Rối loạn hoặc mất cảm giác không thể phục hồi
- Teo cơ
- Bại liệt toàn thân hoặc nửa người
Phương pháp điều trị tê bì chân tay sau tai biến
Điều quan trọng trong quá trình cải thiện tê bì chân tay sau tai biến là người bệnh cần can thiệp sớm và áp dụng các phương pháp điều trị chuyên sâu theo sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Đồng thời chăm sóc đúng cách dưới sự hỗ trợ của người thân.
Do đó trước hết người bệnh cần đến các cơ sở y tế uy tín, trao đổi thông tin với bác sĩ để được thăm khám kỹ lưỡng và thực hiện các kỹ thuật chẩn đoán cận lâm sàng. Từ đó thiết lập phác đồ điều trị thích hợp với tình trạng của mỗi người.
Phương pháp điều trị tê bì chân tay sau đột quỵ thường bao gồm:
1. Luyện tập cải thiện cảm giác
Không giống như những loại tê khác, hiện tượng tê bì chân tay sau tai biến thường nghiêm trọng, kéo dài và khó phục hồi hơn do bắt nguồn từ não. Chính vì thế, luyện tập nâng cao cảm giác là phương pháp điều trị tê bì sau tai biến phổ biến nhất.
Luyện tập nâng cao cảm giác dựa trên quá trình gọi là sự co giãn thần kinh sau đột quỵ. Đây là quá trình não bộ tự phục hồi để cải thiện tình trạng sau chấn thương. Đồng thời tổ chức lại các hoạt động trong cơ thể và học các chức năng mới.
Đối với phương pháp này, người bệnh sẽ được hướng dẫn thực hiện những bài tập liên quan đến xúc giác để huấn luyện não bộ cách điều chỉnh và giải thích các giác quan. Ngoài ra người bệnh còn được hướng dẫn thực hiện những bài tập nhẹ nhàng giúp kích thích các cơ bắp và tăng cường lưu lượng máu đến toàn bộ cơ quan trong cơ thể. Từ đó giúp giảm tê bì và giảm đau hiệu quả.
Tùy thuộc vào từng tình trạng, người bệnh có thể hiện những bài tập đơn thuần hoặc sử dụng những thiết bị hỗ trợ cần thiết. Để rút ngắn thời gian và tăng khả năng phục hồi, người bệnh cần thường xuyên luyện tập.
2. Liệu pháp gương
Tương tự như những bài tập nâng cao cảm giác, liệu pháp gương là phương pháp điều trị phổ biến nhất trong quá trình phục hồi khả năng vận động của chân, tay sau tai biến mạch máu não. Đặc biệt là khi người bệnh không thể cử động các ngón tay hoặc cầm nắm đồ vật.
Ngoài ra liệu pháp gương cũng được sử dụng phổ biến cho những bệnh nhân mắc chứng liệt tay sau tai biến do khả năng phục hồi chức năng hiệu quả của nó, ngay cả khi bàn tay và cánh tay bị liệt.
Liệu pháp gương có tác dụng giảm tê liệt và phục hồi chức năng vận động của tay, chân. Hơn thế phương pháp này còn được chứng minh là có khả năng kích thích xúc giác và cải thiện cảm giác sau tai biến.
Để thực hiện liệu pháp gương, một chiếc gương sẽ được đặt trên mặt bàn – nơi có bàn tay bị ảnh hưởng. Sau đó những bài tập trị liệu tay sẽ được thực hiện trên bàn tay không bị ảnh hưởng trong thời gian người bệnh quan sát hình ảnh phản chiếu của họ. Điều này giúp các tế bào thần kinh phản chiếu trong não được kích thích. Đồng thời nâng cao sự dẻo dai của thần kinh.
3. Châm cứu
Châm cứu là một trong những phương pháp điều trị y tế được áp dụng phổ biến. Phương pháp điều trị này được thực hiện bằng cách sử dụng các kim mỏng châm qua da để tác động vào những huyệt đạo tương ứng trên cơ thể. Từ đó giúp đả thông kinh mạch và giảm tê hiệu quả.
Trong một số trường hợp, người bệnh được kích thích điện vào các kim châm sau khi châm trên cơ thể. Phương pháp này được gọi là điện châm. Theo kết quả tổng hợp từ các nghiên cứu, điện châm có tác dụng phục hồi chức năng và tăng cường sự dẻo dai thần kinh ở những bệnh nhân bị tai biến mạch máu não kèm suy giảm somatosensory (điển hình như tê liệt).
Để tăng khả năng phục hồi chức năng và sự dẻo dai thần kinh, người bệnh nên châm cứu bằng điện kết hợp với luyện tập cải thiện cảm giác (kích thích xúc giác).
4. Chăm sóc tế bào thần kinh não bộ
Bên cạnh việc áp dụng các phương pháp phục hồi nêu trên, người bệnh cần chăm sóc tế bào thần kinh não bộ để tăng khả năng phục hồi chức năng, nâng cao sức khỏe não bộ và cải thiện các triệu chứng. Phương pháp này được thực hiện bằng cách tăng cường việc nuôi dưỡng thông qua chế độ ăn uống đủ chất và các biện pháp cải thiện tâm trạng.
Chế độ ăn uống
Bệnh nhân bị tê bì chân tay sau đột quỵ được khuyên thiết lập chế độ ăn uống lành mạnh với những loại thực phẩm dưới đây:
- Ăn 25 – 30 gram chất béo mỗi ngày. Trong đó có 2/3 chất béo thực vật (vừng, lạc, bơ) và 1/3 chất béo động vật (cá, thịt)
- Bổ sung các loại axit béo trong dầu thực vật (dầu ô liu, dầu dừa, dầu đậu nành, dầu cải, dầu vừng…)
- Ăn 0,8 gram đạm (protein)/ kg trọng lượng/ ngày. Nên ăn nhiều đạm thực vật (đậu phụ, đậu tương, đậu đỗ) và đạm động vật (thịt nạc, sữa, cá đồng, cá biển…). Lưu ý chọn thực phẩm ít cholesterol
- Tăng cường bổ sung các loại vitamin và khoáng chất. Đặc biệt bệnh nhân bị tê bì chân tay sau tai biến nên ăn các loại rau lá xanh, quả chín và sữa
- Thực phẩm chứa nhiều kali như chuối, đu đủ, bông cải xanh, cam, khoai lang, bí ngô, đậu Hà Lan…
- Bổ sung nhất 300mcg axit folic mỗi ngày bằng các loại rau lá xanh, gạo, các loại đậu, ngũ cốc, các loại hoa quả có vị chua, gan động vật…
- Nên ăn thức ăn ở dạng mềm, dễ tiêu hóa và hấp thu. Không nên ăn quá no, ăn đều 3 – 4 bữa/ ngày.
Bên cạnh những loại thực phẩm cần bổ sung, bệnh nhân bị tê bì tay chân sau tai biến cần tránh ăn những loại thức ăn lên men, nhiều muối và nhóm thực phẩm, thức uống gây kích thích như thức ăn cay nóng, cà phê, chè, rượu, bia…
Biện pháp cải thiện tâm trạng
Để tránh làm ảnh hưởng đến khả năng phục hồi tê bì tay chân sau tai biến, người bệnh cần kiểm soát căng thẳng, tránh lo lắng và buồn rầu kéo dài. Một số biện pháp cải thiện tâm trạng hiệu quả gồm:
- Thư giãn, nghỉ ngơi
- Nghe nhạc
- Vui chơi với bạn bè hoặc người thân…
Tê bì chân tay sau tai biến là tình trạng nghiêm trọng, cần nhiều thời gian phục hồi. Trường hợp nặng và không điều trị có thể dẫn đến bại liệt và mất cảm giác không thể hồi phục. Chính vì thế sau tai biến, người bệnh cần đến bệnh viện hoặc các chuyên khoa uy tín để được khám và hướng dẫn các phương pháp kích thích xúc giác, phục hồi chức năng. Từ đó hạn chế những rủi ro không mong muốn.
Có thể bạn quan tâm:
Cảm ơn bài viết! Rất hữu Ích ạ!