Khớp Háng Kêu

Khớp háng kêu lục cục, lộp cộp khi lớp sụn bị hao mòn, dịch khớp tiết ra ít khiến khớp háng cử động kém trơ tru. Điều này khiến các đầu xương cọ xát với nhau tạo tiếng kêu bất thường. Sự hao mòn chủ yếu xảy ra do quá trình lão hóa tự nhiên. Đôi khi khớp háng kêu cũng có thể là dấu hiệu của bệnh xương khớp nghiêm trọng.

Khớp háng kêu lục cục, lộp cộp là bị gì?

Lớp sụn khớp hao mòn và các đầu xương va vào nhau khiến khớp háng kêu lục cục, lộp cộp. Tình trạng này thường do quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể, chấn thương và bệnh lý. Hầu hết bệnh nhân có khớp háng kêu kèm theo cảm giác khó chịu, đau khớp hoặc giảm tính linh hoạt. Để kiểm soát, các nguyên nhân cần được xác định rõ ràng.

Dưới đây là những nguyên nhân khiến lớp sụn hao mòn, khớp háng kêu lục cục, lộp cộp:

1. Quá trình lão hóa tự nhiên

Khớp háng của con người là một khớp sâu, hình chỏm cầu gắn xương đùi và xương chậu. Khớp này được cấu tạo từ sụn khớp, ổ cối, chỏm xương đùi, xương đùi cùng hệ thống dây chằng xung tạo nên sự vững chắc.

Tương tự như những khớp khác, sụn khớp háng rất quan trọng. Vai trò của nó tương tự như một tấm đệm giúp tạo sự trơn tru khi khớp cử động. Sụn bao phủ đầu xương giúp che chắn và bảo vệ bề mặt xương khi hoạt động. Đồng thời phân bố lực giúp giảm nguy cơ chấn thương.

Tuy nhiên sụn khớp giảm tính đàn hồi và khả năng hồi phục theo thời gian (do quá trình lão hóa tự nhiên). Điều này khiến sụn khớp háng dễ tổn thương, hao mòn và giảm khả năng tiết dịch nhờn. Lâu dần những đầu xương cọ xát với nhau khi di chuyển, gây đau đớn và phát ra tiếng kêu bất thường.

2. Chấn thương khớp háng

Chấn thương khớp háng có thể xảy ra do vận động mạnh, tẽ ngã và tai nạn giao thông. Điều này làm hỏng cấu trúc khớp, sụn khớp tổn thương và giảm độ đàn hồi. Những trường hợp nhẹ thường có tiếng kêu ở khớp háng trong giai đoạn sưng, cứng và đau khớp sau chấn thương. Những triệu chứng giảm nhanh khi được chăm sóc và dùng thuốc.

Những trường hợp có sụn hư hỏng nặng thường có các triệu chứng nghiêm trọng và kéo dài, bệnh nhân khó hoặc không thể đi lại, tổn thương sụn kèm theo tổn thương. Ngoài ra chấn thương lặp lại nhiều lần có thể gây viêm khớp háng và thoái hóa khớp háng. Cả hai bệnh lý này đều là nguyên nhân khiến khớp háng kêu lục cục, lộp cộp.

3. Viêm khớp háng

Viêm khớp háng là thuật ngữ y tế thể hiện cho tình trạng tổn thương lớp sụn ở khớp háng. Khi bị tổn thương, sụn khớp háng trở nên nhạy cảm, khô ráp, mỏng đi làm thu hẹp không gian ở các xương.

Ở những trường hợp nặng, các xương cọ xát vào nhau. Vì thế bất kỳ cử động nào cũng có thể gây cứng, đau và phát ra tiếng kêu bất thường. Các triệu chứng thường tăng dần mức độ nghiêm trọng theo thời gian.

Viêm khớp ở háng được phân thành nhiều loại. Dưới đây là những loại phổ biến:

• Viêm xương khớp: Đây là một tình trạng viêm do thoái hóa, những tổn thương ở khớp phát triển dần dần theo tuổi tác. Sự phân hủy sụn trong bệnh lý này khiến bệnh nhân bị viêm và đau đớn tăng dần theo thời gian.
• Viêm khớp dạng thấp: Đây là một dạng viêm khớp do hệ thống miễn dịch tự sản sinh kháng thể tấn công vào mô khỏe mạnh ở khớp. Bệnh lý này gây viêm màng hoạt dịch quanh khớp háng. Theo thời gian, những tế bào viêm giải phóng chất phá vỡ sụn. Điều này khiến khớp háng kêu và đau đớn khi di chuyển.
• Viêm khớp vẩy nến ở hông: Viêm khớp vẩy nến là bệnh viêm khớp phát triển ở bệnh nhân bị vảy nến. Bệnh lý này gây viêm ở các khớp, bao gồm hông. Viêm khớp vẩy nến ở hông có thể phát triển sau hoặc trước khi những triệu chứng da của bệnh vảy nến phát triển.
• Viêm khớp háng sau chấn thương: Chấn thương ở hông (như gãy xương hông) kích thích sự phát triển của bệnh viêm khớp. Chấn thương có thể tự lành hoặc được điều trị bằng thuốc. Tuy nhiên bất kỳ thay đổi nào trong liên kết của khớp háng (chẳng hạn như tổn thương sụn) đều có thể gây viêm khớp sau chấn thương vài năm.
• Viêm khớp háng do ngoại tử mạch máu: Khi xương mất nguồn cung cấp máu, quá trình tiêu xương diễn ra dẫn đến hoại tử vô mạch. Hoại tử vô mạch chỏm xương đùi khiến xương đùi bị xẹp xuống, hỏng cấu trúc và hình dạng. Điều này làm khởi phát tình trạng viêm nghiêm trọng.

Ngoài đau và khớp háng kêu, viêm khớp ở hông còn gây cứng khớp háng, yếu và giảm hoạt động.

4. Thoái hóa khớp háng

Thoái hóa khớp háng còn được gọi là viêm xương khớp ở hông, viêm khớp do hao mòn – một loại viêm khớp thoái hóa. Bệnh phổ biến nhất ở những người trên 50 tuổi. Trong bệnh lý này, sụn ở khớp háng mất tính đàn hồi và hao mòn dần theo thời gian.

Khi sụn mòn đi, không gian giữa các xương giảm xuống, khô ráp và sờn. Điều này khiến xương cọ xát với xương dẫn đến đau đớn, khớp háng kêu lục cục, lộp cộp. Sự ma sát khiến các gai xương hình thành để bù đắp cho sụn bị mất. Các gai xương bắt đầu phát triển ra ngoài làm thay đổi hình dạng của xương.

Thoái hóa khớp háng có diễn tiến chậm và gây ra những triệu chứng sau:

• Đau tăng dần theo thời gian
• Đau khớp háng hoặc đau ở đùi lên đến mông và đầu gối
• Cứng khớp
• Phát ra tiếng kêu bất thường do các mô và mảnh sụn cản trở sự chuyển động trơn tru của hông
• Giảm phạm vi chuyển động, bệnh nhân khó đi lại hoặc gây khập khiễng.

5. Khô khớp háng

Khớp háng kêu lục cục, lộp cộp khi cử động có thể là dấu hiệu nhận biết khô khớp háng. Bệnh lý này là tình trạng suy giảm khả năng tiết dịch, dịch nhờn không đủ để bôi trơn ổ khớp.

Khô khớp háng gây cứng khớp, co – duỗi khó khăn, khớp háng kêu lục cục khi cử động. Sau một thời gian tiến triển bệnh còn gây ra những triệu chứng sau:

• Khó mở rộng khớp
• Thay đổi dáng đi, bệnh nhân đi khập khiễng
• Đau khớp háng. Bệnh nhân có cảm giác đau thắt bên trong
• Đau nhiều hơn khi tăng áp lực lên khớp háng. Đau giảm nhẹ khi nghỉ ngơi
• Không thể ngồi lâu hoặc đứng lâu.

Suy giảm tiết dịch khớp háng do nhiều nguyên nhân. Trong đó quá trình lão hóa, lạm dụng khớp, chấn thương (giãn dây chằng háng, trật khớp háng…), ngồi lâu, hút thuốc lá và bệnh lý (viêm khớp dạng thấp, viêm xương khớp háng, viêm khớp nhiễm trùng…) là những nguyên nhân chính.

Khớp háng kêu lục cục, lộp cộp nguy hiểm không?

Khi được khám chữa trị sớm, khớp háng kêu lục cục/ lộp cộp và các nguyên nhân có thể được kiểm soát tốt. Tuy nhiên quá trình phục hồi ở người lớn tuổi thường chậm hơn, bệnh nhân cần áp dụng đồng thời nhiều phương pháp để kiểm soát.

Đối với trường hợp không điều trị, các bệnh lý ở khớp háng có thể làm khởi phát những biến chứng sau:

• Tổn thương khớp háng vĩnh viễn
• Rối loạn cảm giác
• Teo cơ chân do hạn chế vận động
• Đau khớp háng mãn tính
• Liệt khớp
• Giảm khả năng vận động và phạm vi
• Chèn ép dẫn đến đau dây thần kinh hông
• Tăng nguy cơ gãy xương.

Chẩn đoán khớp háng kêu lục cục

Để đảm bảo quá trình điều trị diễn ra thuận lợi, bệnh nhân cần sớm thăm khám và xác định nguyên nhân. Thông thường người bệnh được kiểm tra bệnh sử, chấn thương liên quan và thực hiện một số thử nghiệm đánh giá khả năng vận động. Điều này giúp xác định các triệu chứng, bác sĩ rõ hơn về tình trạng.

Ngoài ra những xét nghiệm dưới đây cũng được chỉ định để chẩn đoán nguyên nhân khiến khớp háng kêu lục cục, lộp cộp:

• Xét nghiệm máu kiểm tra yếu tố viêm.
• Chụp X-quang kiểm tra tổn thương xương do thoái hóa và gai xương.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI) kiểm tra cấu trúc khớp (bao gồm cả xương và các mô mềm).
• Chụp cắt lớp vi tính (CT) xác định tổn thương tiềm ẩn không được phát hiện bằng các phương pháp khác.
• Siêu âm khớp háng tạo ra hình ảnh chi tiết giúp kiểm tra những tổn thương trong ổ khớp.
• Điện cơ nếu nghi ngờ tổn thương khớp háng làm ảnh hưởng đến dây thần kinh.

Điều trị khớp háng kêu lục cục, lộp cộp

Người bệnh nên áp dụng đồng thời các biện pháp chăm sóc (chế độ ăn uống, tập luyện…) và điều trị y tế để khắc phục khớp háng kêu, kiểm soát nguyên nhân hiệu quả.

1. Thay đổi lối sống

Lối sống khoa học có thể làm chậm quá trình lão hóa xương khớp, hỗ trợ cải thiện khả năng tiết dịch. Đồng thời bảo vệ khớp và ngăn khớp háng phát ra âm thanh bất thường.

• Giảm thiểu những hoạt động có thể làm nghiêm trọng hơn tình trạng bệnh, điển hình như leo cầu thang.
• Người bị thoái hóa khớp háng cần thay thế những hoạt động có tác động mạnh (điển hình như quần vợt, chạy bộ) bằng những hoạt động có tác động thấp hơn (điển hình như đi xe đạp và bơi lội). Điều này giúp giảm áp lực cho hông.
• Giảm cân giúp giảm căng thẳng cho khớp háng, tăng cường chức năng và giảm đau.
• Ngừng hút thuốc lá.
• Không uống nhiều rượu, bia hoặc các đồ uống có cồn khác.
• Ngủ đủ 8 tiếng/ đêm, ngủ trước 23 giờ.
• Tránh ngồi bắt chéo chân hoặc ngồi xổm.
• Thư giãn 5 phút mỗi giờ làm việc với các bài tập kéo giãn và đi lại. Tránh đứng hay ngồi lâu một chỗ.
• Chú ý đến chế độ ăn uống mỗi ngày, bổ sung dinh dưỡng cần thiết bằng các thực phẩm lành mạnh.
• Duy trì thói quen tập thể dục.

2. Ăn uống lành mạnh và dinh dưỡng để trị khớp háng kêu

Bệnh nhân được khuyên bổ sung omega-3 từ thực phẩm để khắc phục nguyên nhân khiến khớp háng kêu lục cục. Đây là một axit béo lành mạnh, có đặc tính kháng viêm. Khi bổ sung, omega-3 giúp làm dịu các tình trạng viêm trong ổ khớp, ngăn chặn phản ứng miễn dịch và giảm đau.

Ngoài ra chất dinh dưỡng này còn có tác dụng làm chậm quá trình lão hóa, kích thích sản sinh chất nhờn trong ổ khớp. Từ đó giảm cứng khớp, tăng phạm vi và chức năng vận động, di chuyển không phát tiếng kêu bất thường.

Axit béo omega-3 đặc biệt phù hợp với những bệnh nhân có khớp háng kêu do viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp, khô khớp, giảm tiết dịch do lão hóa và chấn thương.

Các thực phẩm giàu omega-3 gồm:

• Cá mòi
• Cá hồi
• Hàu
• Dầu gan cá tuyết
• Cá thu
• Cá trích
• Cá cơm
• Trứng cá muối
• Các loại hạt (hạt lanh, hạt chia)
• Quả óc chó
• Đậu nành.

Ngoài bổ sung omega-3, bệnh nhân cần lưu ý thêm một số vấn đề sau:

• Bổ sung thêm các chất làm chậm lão hóa, kháng viêm và duy trì xương khớp chắc khỏe. Chẳng hạn như chất chống oxy hóa, canxi, vitamin A, C, D, E từ chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh
• Ăn nhiều rau xanh, củ và trái cây
• Uống nhiều nước giúp tăng hấp thu dinh dưỡng và duy trì sụn khớp
• Tránh ăn các thực phẩm nhiều dầu mỡ, chất béo bão hòa đa, nhiều đường và muối.

3. Vận động nhẹ nhàng tránh khớp háng kêu

Hãy thử tập thể dục hoặc vận động nhẹ nhàng nếu khớp háng kêu lục cục, lộp cộp khi cử động. Nghiên cứu cho thấy, các bộ môn như đi lại, kéo giãn trong yoga, đạp xe, bơi lội… có thể giúp thư giãn và ổn định chức năng tiết dịch ở ổ khớp. Đồng thời cải thiện phạm vi và khả năng vận động, tăng tính dẻo dai và sự linh hoạt.

Ngoài ra vận động nhẹ nhàng còn giúp tăng tuần hoàn máu, khớp xương được nuôi dưỡng và chữa lành. Điều này giúp ngăn khô khớp và thoái hóa khớp tiếng triển, khớp háng chuyển động trơn tru và không phát ra tiếng kêu bất thường.

4. Dùng thuốc theo chỉ định

Dựa trên nguyên nhân khiến khớp háng kêu lục cục và lộp cộp, những loại thuốc dưới đây sẽ được chỉ định:

• Acetaminophen: Thuốc này được dùng cho những bệnh nhân có khớp háng kêu kèm theo những cơn đau khó chịu. Acetaminophen có khả năng làm dịu cơn đau nhanh và hiệu quả.
• NSAID: Những loại thuốc giảm đau chống viêm không steroid (như Naproxen, Ibuprofen) được dùng cho những bệnh nhân có khớp háng kêu kèm theo đau hoặc liên quan đến viêm. NSAID có tác dụng giảm đau và trị viêm cho những trường hợp không quá nghiêm trọng.
• Corticosteroid: Corticosteroid được chỉ định cho những bệnh nhân bị viêm khớp dạng thấp hoặc không đáp ứng tốt với thuốc kháng viêm và giảm đau thông thường. Đây là một thuốc ức chế miễn dịch và kháng viêm mạnh, thuốc có tác dụng trị viêm, chống dị ứng, giảm đau do viêm.

5. Dùng thiết bị hỗ trợ điều trị khớp hàng kêu

Để tăng tính độc lập và cải thiện khả năng vận động cho khớp háng, người bệnh nên sử dụng một số dụng cụ hỗ trợ, điển hình như khung tập đi, nạng và gậy. Ngoài ra dùng dụng cụ hỗ trợ còn giúp giảm áp lực lên khớp tổn thương và hạn chế những hoạt động có thể gây đau.

6. Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu có thể giúp kiểm soát nguyên nhân, ngăn khớp háng kêu lục cục, lộp cộp bất thường. Thông thường chuyên gia vật lý trị liệu hoặc bác sĩ có thể giúp phát triển một chương trình luyện tập cá nhân, phù hợp và đáp ứng với nhu cầu cũng như lối sống của người bệnh.

Trong quá trình này, bệnh nhân được hướng dẫn những bài tập cụ thể giúp tăng tính linh hoạt và phạm vi chuyển động của hông. Đồng thời tăng cường các cơ ở chân và hông. Điều này giúp tăng cường sức mạnh, khớp háng chuyển động trơn tru hơn, không phát ra tiếng kêu bất thường.

7. Phẫu thuật

Phẫu thuật có thể được đề nghị cho những trường hợp sau:

• Triệu chứng không giảm sau vài tháng điều trị không phẫu thuật.
• Khớp háng hư hỏng nặng, bệnh nhân có nguy cơ tàn tật.

Dựa trên kết quả đánh giá, bác sĩ có thể tiến hành phẫu thuật thay thế hông, tái tạo bề mặt hông hoặc cắt xương (ổ cấm và đầu xương đùi được cắt và sắp xếp lại).

Một số biến chứng có thể gặp khi phẫu thuật:

• Chảy máu quá nhiều
• Nhiễm trùng
• Hình thành các cục máu đông
• Mất cân bằng về độ dài của chi
• Trật khớp háng
• Tổn thương động mạch hoặc mạch máu

Phòng ngừa khớp háng kêu lục cục, lộp cộp

Để ngăn ngừa khớp háng kêu lục cục và lộp cộp bất thường, các nguyên nhân cần được phòng ngừa và kiểm soát tốt.

• Ngừng hút thuốc lá, hạn chế sử dụng những loại thực uống có cồn.
• Giảm cân khi cần thiết. Tránh cân nặng dư thừa làm tăng áp lực lên khớp háng.
• Không nên ngồi lâu hoặc đứng lâu một chỗ. Các hoạt động như đi lại, kéo giãn… nên được thực hiện thực trong khi nghỉ giải lao, mỗi 1 – 2 giờ làm việc 1 lần.
• Không nên thực hiện những hoạt động có khả năng làm tăng áp lực cho khớp hông, đặc biệt là người lớn tuổi. Bao gồm leo cầu thang, mang vác vật nặng, chạy bộ đường dài…
• Tăng cường bổ sung những dưỡng chất tốt cho sụn và xương khớp từ chế độ ăn uống lành mạnh. Cụ thể như axit béo omega-3, canxi, magie, vitamin D, vitamin A, vitamin C, vitamin E, chất chống oxy hóa có trong các loại rau củ quả, trái cây, cá, thịt nạc, sữa, trứng, các loại hạt và đậu. Những thành phần dinh dưỡng này giúp làm chậm quá trình lão hóa xương khớp, duy trì sụn và xương khỏe mạnh, tăng cường sức mạnh cho các cơ hỗ trợ, chống viêm. Từ đó giảm nguy cơ thoái hóa khớp và viêm khớp, phòng ngừa khớp háng kêu lục cục, lộp cộp.
• Xây dựng thói quen tập thể dục mỗi ngày để đảm bảo quá trình sản sinh dịch nhờn bôi trơn khớp. Đồng thời tăng cường sự dẻo dai, sức mạnh và tính linh hoạt. Tùy thuộc vào độ tuổi và tình trạng, bạn có thể lựa chọn các bộ môn gồm yoga, đi bộ, thái cực quyền, bơi lội, đạp xe…
• Người lớn tuổi nên khám sức khỏe xương khớp định kỳ để sớm phát hiện những bất thường ở khớp háng. Quá trình điều trị sớm có thể giúp giảm thiểu những triệu chứng khó chịu, ngăn biến chứng và kiểm soát bệnh lý.
• Người lớn tuổi hoặc ít vận động có thể bổ sung glucosamine để nuôi dưỡng sụn khớp, giảm nguy cơ thoái hóa và khô khớp.

Khớp háng kêu lục cục, lộp cộp thường liên quan đến quá trình lão hóa tự nhiên, chấn thương và bệnh lý. Để điều trị hiệu quả, người bệnh nên thiết lập thói quen ăn uống khoa học, tập thể dục đều đặn, duy trì lối sống tích cực và điều trị y tế theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Tham khảo thêm:

• Các Khớp Xương Kêu Lục Cục – Có Cần Đi Khám Ngay?
• Xương Khớp Kêu Răng Rắc Có Nguy Hiểm? Điều Cần Biết