Đau Dọc Sống Lưng

Đau dọc sống lưng thường xảy ra do bệnh loãng xương, viêm xương khớp và tổn thương dây thần kinh dọc sống lưng. Trong nhiều trường hợp khác, cơn đau có thể khởi phát do những bệnh lý nghiêm trọng hơn làm ảnh hưởng đến cấu tạo cột sống, giảm khả năng vận động. Đồng thời gây khó khăn trong việc điều trị.

Đau dọc sống lưng xảy ra do đâu?

Đau dọc sống thắt lưng là một tình trạng thường gặp. Bệnh có thể xảy ra do những bệnh lý ở cột sống hoặc do các nguyên nhân cơ học. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân gây bệnh, cơn đau có thể bắt đầu từ lưng trên dọc xuống thắt lưng, lan rộng xuống vùng mông và hông.

Ngoài ra đau lưng có thể kèm theo cứng khớp, tê mỏi, yếu chi, giảm khả năng vận động và nhiều biểu hiện bất thường khác. Để điều trị hiệu quả và an toàn, người bệnh cần xác nguyên nhân gây đau và mức độ nghiêm trọng. Từ đó lập phác đồ điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

Đau dọc sống lưng thường xảy ra do những nguyên nhân dưới đây:

1. Chấn thương

Chấn thương do va đập, té ngã có thể làm phát sinh cơn đau dọc theo cột sống lưng. Đối với trường hợp này, đau lưng thường không quá nghiêm trọng, có thể tự thuyên giảm sau vài ngày hoặc sau khi áp dụng các biện pháp giảm đau.

Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, đau lưng do chấn thương có thể kèm theo nhiều biểu hiện khác, bao gồm:

• Sưng
• Đỏ hoặc bầm tím
• Cứng khớp và khó cử động.

2. Triệu chứng mang thai ở phụ nữ

Đau dọc sống lưng có thể là dấu hiệu nhận biết mang thai ở phụ nữ. Đau lưng khi mang thai xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau. Bao gồm căng thẳng, thay đổi cấu trúc lưng, rối loạn nội tiết tố, tăng cân, khung xương chậu mở rộng…

Hầu hết các trường hợp đau lưng khi mang thai đều không gây nguy hiểm. Cơn đau có thể tự khỏi sau khi sinh hoặc sau khi kiểm soát căng thẳng và nội tiết tố được cân bằng. Tuy nhiên nếu đau nhức nghiêm trọng, thai phụ có thể áp dụng những biện pháp giảm đau cơ bản (xoa bóp, chườm ấm, tập thể dục) hoặc vật lý trị liệu theo sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

3. Bệnh loãng xương

Bệnh loãng xương là một trong những nguyên nhân gây đau dọc sống lưng thường gặp. Bệnh lý thể hiện cho hiện tượng rối loạn chuyển hóa của xương, khiến mật độ xương giảm mạnh, các xương suy yếu, dễ gãy và gây đau nhức.

Bệnh loãng xương thường xảy ra do chế độ ăn uống thiếu canxi, thoái hóa xương khớp do tuổi tác hoặc do hiện tượng mãn kinh ở phụ nữ. Ngoài ra bệnh cũng có thể khởi phát do sử dụng một số loại thuốc điều trị (điển hình như Corticosteroid, thuốc lợi tiểu) và do các bệnh mãn tính (ung thư, bệnh nội tiết, tiêu hóa, bệnh khớp, di truyền…).

Ngoài đau dọc sống lưng, người bị loãng xương còn gặp một số triệu chứng nghiêm trọng khác, bao gồm:

• Thay đổi dáng đi
• Dị dạng cột sống
• Chiều cao đột ngột giảm
• Dễ gãy xương

4. Tổn thương dây thần kinh dọc sống lưng

Tổn thương dây thần kinh dọc sống thường xảy ra sau một chấn thương hoặc do những bệnh lý làm thay đổi cấu trúc cột sống như thoát vị đĩa đệm, thoái hóa cột sống, gai cột sống… Tùy thuộc vào mức độ chèn ép và các tổn thương đi kèm, người bệnh có thể bị đau nhói khó kiểm soát hoặc đau nhức âm ỉ. Cơn đau có thể chạy dọc từ cổ xuống thắt lưng và khiến bệnh nhân khó vận động.

5. Viêm xương khớp

Đau dọc sống lưng có thể xảy ra do lao cột sống và viêm xương khớp. Đối với trường hợp này, cơn đau có xu hướng chạy dọc theo cột sống. Đau nhiều hơn khi ấn vào khu vực tổn thương. Trong một số trường hợp khác, đau lưng do lao cột sống và viêm xương khớp có thể làm ảnh hưởng đến mông, chi và một số bộ phận khác trên cơ thể.

6. Đau cơ dọc sống lưng

Đau dọc sống lưng có thể bắt nguồn từ tình trạng căng tức và đau cơ. Đặc biệt là những nhóm cơ chạy dọc theo sống lưng như cơ tam giác, cơ đòn và cơ thang. Đau cơ dọc sống lưng thường xảy ra sau một chấn thương, đột ngột thay đổi tư thế, mang vác vật nặng, lao động hoặc chơi thể thao gắng sức. Lúc này người bệnh sẽ có cảm giác đau nhói ở lưng, đau đột ngột và đau dọc theo đường đi của các cơ quanh cột sống.

Trong một số trường hợp, đau cơ dọc sống lưng kèm theo tình trạng sưng, viêm, co thắt hoặc co cứng cơ và giảm khả năng vận động. Để cải thiện tình trạng, người bệnh có thể áp dụng các bài tập giãn cơ, tăng tính ổn định cột sống hoặc sử dụng thuốc giãn cơ theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

7. Thiếu canxi

Thiếu canxi là một trong những nguyên nhân phổ biến gây đau dọc sống lưng. Tình trạng này thường xảy ra ở những người có chế độ ăn uống không đủ dưỡng chất. Đặc biệt người cao tuổi và phụ nữ mang thai có nguy cơ thiếu canxi cao hơn so với thông thường. Nguyên nhân là do sự lão hóa tự nhiên của cơ thể và sự bù đắp canxi cho thai nhi.

Đau lưng do thiếu canxi có thể được cải thiện bằng cách duy trì chế độ ăn uống đủ chất, tăng cường bổ sung thực phẩm giàu canxi và vitamin D. Đối với những trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể dùng viên uống bổ sung canxi để cải thiện tình trạng.

8. Bệnh lý ở cột sống

Đau dọc sống lưng có thể xảy ra do những bệnh lý ở cột sống. Điển hình như thoát vị đĩa đệm, thoái hóa cột sống thắt lưng và gai cột sống. Những bệnh lý này làm mất tính ổn định của cột sống, thay đổi cấu trúc khớp xương. Đồng thời chèn ép và làm tổn thương dây thần kinh dẫn đến đau nhức.

Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và vị trí tổn thương, đau lưng do bệnh lý cột sống có thể lan rộng dọc theo đường đi của dây thần kinh xuống mông, đùi và cẳng chân. Đồng thời gây yếu cơ, làm ảnh hưởng đến khả năng vận động và chức năng của các cơ quan. Đôi khi cơn đau làm ảnh hưởng đến hông, vai và hai tay.

Đau dọc sống lưng do bệnh lý ở cột sống cần được điều trị y tế càng sớm càng tốt để giảm nguy cơ phát sinh rủi ro không mong muốn. Dựa vào từng trường hợp cụ thể, người bệnh được yêu cầu dùng thuốc hoặc áp dụng các phương pháp điều trị ngoại khoa.

9. Tăng cân

Tăng cân có thể là nguyên nhân gây đau dọc cột sống lưng. Kết quả nghiên cứu cho thấy trọng lượng dư thừa khiến cột sống chịu nhiều áp lực. Từ đó tăng độ nhạy cảm, dễ tổn thương và gây đau nhức. Đau dọc sống lưng thường nghiêm trọng hơn ở vùng lưng dưới. Cơn đau thường thuyên giảm khi nghỉ ngơi. Đau nhiều hơn khi ấn dọc theo cột sống lưng và vận động.

Đau dọc sống lưng có nguy hiểm không?

Đau dọc sống lưng thường xảy ra nguyên nhân cơ học và không gây nguy hiểm. Thông thường để kiểm soát cơn đau, người bệnh có thể sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn hoặc sử dụng nhiệt (chườm ấm) kết hợp luyện tập thể và chế độ ăn uống lành mạnh.

Tuy nhiên trong một số trường hợp, đau dọc sống lưng xảy ra do nguyên nhân bệnh lý. Đối với trường hợp này, người bệnh cần sớm thăm khám và điều trị để phòng ngừa bệnh tiến triển, đồng thời tránh phát sinh những rủi ro không mong muốn. Điển hình như yếu cơ, giảm khả năng vận động, gãy xương và liệt chi.

Chẩn đoán đau dọc sống lưng

Để chẩn đoán nguyên nhân gây đau dọc sống lưng, người bệnh sẽ được kiểm tra triệu chứng kết hợp chẩn đoán hình ảnh.

1. Chẩn đoán lâm sàng

• kiểm tra bệnh sử và tình trạng sức khỏe hiện tại
• Kiểm tra chấn thương ở cột sống (nếu có)
• Kiểm tra vị trí đau và đánh giá mức độ nghiêm trọng
• Kiểm tra các khu vực bị ảnh hưởng, hoạt động làm tăng/ giảm mức độ đau
• Đánh giá khả năng và phạm vi chuyển động
• Kiểm tra các triệu chứng đi kèm.

2. Chẩn đoán cận lâm sàng

Một số kỹ thuật sẽ được thực hiện với mục đích chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây đau dọc sống lưng. Từ đó lặp phác đồ và áp dụng những phương pháp điều trị thích hợp.

• Chụp X-quang: Chụp X-quang sẽ được chỉ định nếu có nghi ngờ đau lưng do gai cột sống, gãy xương và thoát vị đĩa đệm. Kỹ thuật này cho phép bác sĩ kiểm tra những bất thường của cột sống, bao gồm cả vết nứt, gãy, sự phát triển quá mức của tế bào xương và lệch đốt sống.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT): Chụp cắt lớp vi tính (CT) được thực hiện với mục đích kiểm tra bất thường của những mô mềm quanh cột sống. Kỹ thuật này có khả năng phát hiện sự chèn ép, những tổn thương sâu và nhỏ nhất cùng các khối u tiềm ẩn. Từ đó xác định chính xác nguyên nhân gây đau dọc cột sống lưng và có hướng điều trị thích hợp.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Chụp cộng hưởng từ (MRI) cột sống được chỉ định cho những trường hợp có tổn thương nghiêm trọng. Kỹ thuật này cho phép bác sĩ kiểm tra toàn bộ cột sống, dây thần kinh và mô mềm thông qua hình ảnh chi tiết. Từ đó xác định mức độ nghiêm trọng và hướng điều trị hiệu quả.
• Quét xương: Quét xương được yêu cầu khi hình ảnh X-quang không rõ nguyên nhân gây đau dọc sống lưng hoặc có chèn ép tủy sống và dây thần kinh. Kỹ thuật này được thực hiện bằng cách tiêm thuốc phản quang có cường độ cao trước khi X-quang hoặc CT để kiểm tra vị trí tổn thương.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu được thực hiện khi có nghi ngờ đau lưng do nhiễm trùng.
• Kiểm tra dẫn truyền thần kinh: Nếu nghi ngờ đau dọc sống lưng do các vấn đề thần kinh, các kỹ thuật kiểm tra dẫn truyền thần kinh sẽ được yêu cầu.

Phương pháp điều trị đau dọc sống lưng

Cơn đau dọc theo sống lưng thường được kiểm soát bằng các biện pháp chăm sóc và giảm đau tại nhà. Đối với những trường hợp đau dọc sống lưng do bệnh lý hoặc cơn đau không có dấu hiệu thuyên giảm sau 7 ngày chăm sóc, người bệnh cần thăm khám và áp dụng các phương pháp điều trị y tế theo sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

1. Chườm ấm

Cơn đau dọc sống lưng thường thuyên giảm sau 3 – 5 ngày áp dụng biện pháp chườm ấm. Nhiệt độ cao từ biện pháp này có tác dụng thư giãn các khối cơ, dây thần kinh và mạch máu dọc theo cột sống. Từ đó cải thiện tình trạng co thắt cơ, tăng lưu thông máu và hỗ trợ giải nén dây thần kinh .

Ngoài ra biện pháp chườm ấm còn có tác dụng hỗ trợ giảm viêm và giảm đau hiệu quả. Đồng thời ổn định cấu trúc cột sống, tăng khả năng chữa lành tổn thương và cải thiện khả năng vận động cho người bệnh.

Để chườm ấm chữa đau dọc sống lưng, người bệnh có thể dùng chai thủy tinh chứa nước ấm hoặc túi chườm áp dọc theo cột sống lưng. Mỗi ngày thực hiện 4 lần, mỗi lần 20 – 30 phút. Ngoài ra người bệnh có thể nằm lên miếng đệm ấm hoặc tắm với nước ấm để giảm đau.

2. Chườm lạnh

Chườm lạnh phù hợp với những trường hợp đau dọc sống lưng kèm theo sưng, viêm hoặc đau lưng do chấn thương. Biện pháp này có tác dụng giảm viêm, xoa dịu tình trạng sưng nóng và đau nhức khó chịu. Chườm lạnh nên được áp dụng trong 72 giờ đầu để đạt tối đa hiệu quả giảm đau do chấn thương.

Để chườm lạnh giảm đau nhức dọc cột sống lưng, người bệnh dùng túi vải chứa đá lạnh áp lên khu vực bị tổn thương. Thực hiện 3 – 4 lần/ ngày, mỗi lần 15 phút.

3. Thiết lập chế độ ăn uống khoa học

Để phòng ngừa và giảm đau lưng dọc cột sống, người bệnh nên thiết lập chế độ ăn uống khoa học và đủ chất. Đặc biệt nên tăng bổ sung canxi và vitamin D trong trứng, sữa, thịt, cá, rau lá xanh, hải sản, các loại đậu… để tăng khả năng chữa lành tổn thương cột sống, phòng ngừa và hỗ trợ điều trị loãng xương, thiếu canxi. Từ đó giảm đau hiệu quả.

Bên cạnh canxi và vitamin D, người bệnh cũng nên tăng cường bổ sung thực phẩm giàu vitamin C, chất chống oxy hóa, magie, kali, mangan. Những thành phần này có tác dụng giảm viêm, ổn định cấu trúc và duy trì chức năng xương khớp. Đồng thời giảm đau và giảm nguy cơ phát sinh những bệnh lý ở cột sống.

4. Tập thể dục

Các chuyên gia khuyến cáo, người bị đau lưng nên duy trì thói quen vận động và tập thể dục. Bởi việc vận động và luyện tập đúng cách có thể giúp giảm đau, cải thiện viêm sưng, giảm co thắt, co cứng cơ và tăng khả năng vận động cho người bệnh.

Ngoài ra áp dụng các bài tập trị đau lưng còn giúp người bệnh tăng cường sức cơ ở vùng lưng, hông, bụng và hông. Từ đó ổn định cấu trúc cột sống, tăng khả năng hỗ trợ cột sống các cơ trong các hoạt động. Đồng thời tăng cường khả năng vận động cho người bệnh, phòng ngừa và giảm đau lưng hiệu quả.

Các bài tập tăng cường sức cơ, yoga, bơi lội, đạp xe và đi bộ là những bộ môn phù hợp cho người bị đau dọc sống lưng. Để sớm kiểm soát cơn đau, người bệnh duy trì luyện tập từ 30 – 45 phút mỗi ngày.

5. Duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh

Duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh là một trong những biện pháp phòng ngừa và giảm đau dọc sống lưng hiệu quả. Biện pháp này có tác dụng giảm áp lực lên cột sống, giảm độ nhạy cảm, hạn chế tổn thương và giảm đau, phù hợp với những người bị đau lưng do trọng lượng dư thừa.

Để duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh, người bệnh nên áp dụng chế độ ăn uống lạnh mạnh, ăn nhiều trái cây, rau xanh kết hợp chế độ vận động và luyện tập khoa học.

6. Dùng thuốc giảm đau kháng viêm không kê đơn

Nếu đau lưng dai dẳng kéo dài, người bệnh có thể cân nhắc sử dụng thuốc giảm đau kháng viêm không kê đơn. Những loại thuốc này có tác dụng giảm đau, giảm viêm, hạn chế co thắt cơ và hạ sốt hiệu quả. Tùy thuộc vào từng tình trạng, người bệnh có thể dùng Acetaminophen (Tylenol, Paracetamol) hoặc NSAID (Aspirin, Ibuprofen, Naproxen).

Để dùng thuốc an toàn, người bệnh nên đọc hướng dẫn sử dụng trước khi dùng hoặc tham khảo ý kiến dược sĩ. Ngoài ra người bệnh cần sử dụng đúng liều, đúng thời gian sử dụng và lưu ý mục chống chỉ định.

7. Điều trị y tế

Nếu đau dọc sống lưng xảy ra do bệnh lý hoặc cơn đau kéo dài và không có biểu hiện thuyên giảm sau 7 – 10 ngày chăm sóc, người bệnh cần thăm khám và áp dụng các phương pháp điều trị chuyên sâu theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Tùy thuộc vào từng tình trạng, người bệnh có thể được sử dụng thuốc kê đơn, vật lý trị liệu, châm cứu hoặc phẫu thuật.

• Sử dụng thuốc

Đối với đau dọc sống lưng, người bệnh có thể được yêu cầu điều trị với các thuốc trị đau lưng dưới đây:

• • Thuốc giãn cơ: Dùng thuốc giãn cơ cho những trường hợp đau lưng và khó vận động do co thắt hoặc co cứng cơ.
  • Thuốc kháng sinh, kháng lao: Thuốc kháng sinh, kháng lao được chỉ định cho những trường hợp có nghi ngờ đau lưng do viêm cột sống, lao cột sống.
  • Thuốc giảm đau thần kinh: Thông thường thuốc giảm đau thần kinh được chỉ định cho những trường hợp có tổn thương và chèn ép hệ thống thần kinh dọc cột sống. Thuốc có tác dụng kiểm soát đau dây thần kinh hiệu quả.
  • Thuốc giảm đau gây nghiện (Opioids): Opioids được sử dụng ngắn hạn cho những trường hợp không có đáp ứng với các thuốc giảm đau thông thường. Thuốc này có tác dụng giảm đau hiệu quả, phù hợp với những trường hợp có cơn đau từ trung bình đến nặng.
  • Corticosteroid: Corticosteroid được chỉ định cho những trường hợp đau và viêm nặng, bệnh nhân không có đáp ứng với các thuốc nêu trên. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, Corticosteroid có thể được dùng đường tiêm hoặc uống.
• Vật lý trị liệu

Thông thường vật lý trị liệu sẽ được chỉ định trong thời gian dùng thuốc trị đau lưng. Phương pháp này có tác dụng giảm co thắt cơ, kiểm soát cơn đau, hỗ trợ phục hồi cột sống tổn thương và tăng khả năng vận động cho bệnh nhân. Ngoài ra vật lý trị liệu còn giúp người bệnh tăng lưu thông máu, giảm đau lưng ở người lớn và làm chậm quá trình thoái hóa xương khớp.

• Châm cứu

Châm cứu là biện pháp sử dụng kim châm tác động vào các huyệt đạo. Biện pháp này có tác dụng đả thông kinh mạch, giảm đau và thư giãn các cơ. Tuy nhiên châm cứu cần được thực hiện bởi những người chuyên môn cao.

• Phẫu thuật

Phẫu thuật được chỉ định cho những bệnh nhân đau dọc sống lưng do thoát vị đĩa đệm, thất bại khi điều trị bảo tồn, tổn thương đĩa đệm chèn ép tủy sống và dây thần kinh dọc cột sống. Dựa vào từng tình trạng, người bệnh được phẫu thuật giải nén dây thần kinh hoặc phẫu thuật thay đĩa đệm.

Phòng ngừa đau dọc sống lưng

Đau dọc sống lưng có thể được hạn chế bằng các biện pháp đơn giản dưới đây:

• Duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh, giảm cân khi cần thiết.
• Ăn uống khoa học và đủ chất. Tăng cường bổ sung các thực phẩm tốt cho xương khớp như rau xanh, trái cây, các loại quả mọng, cá, trứng, các loại hạt, đậu, thực phẩm giàu vitamin D, canxi, vitamin C và axit béo omega-3.
• Tập thể dục và duy trì thói quen vận động mỗi ngày để nâng cao sức khỏe, tăng độ linh hoạt và ổn định cấu trúc cột sống. Đặc biệt nên áp dụng những bộ môn tốt cho cột sống như đạp xe, đi bộ, yoga, bơi lội tăng hiệu quả phòng ngừa đau dọc sống lưng.
• Thận trọng trong các hoạt động sinh hoạt để hạn chế chấn thương dẫn đến đau nhức.
• Không lặp đi lặp lại động tác nhảy, không ngồi lâu hoặc đứng lâu một chỗ để hạn chế tăng áp lực cho cột sống dẫn đến đau nhức.
• Cần sớm thăm khám và chữa trị với bác sĩ chuyên khoa nếu có vấn đề xảy ra ở cột sống.
• Nghỉ ngơi đầy đủ, hạn chế mang vác vật nặng và lao động gắng sức.
• Kiểm soát căng thẳng và đảm bảo giấc ngủ cũng là một cách phòng ngừa và giảm đau lưng hiệu quả.

Đau dọc sống lưng xảy ra do nhiều nguyên nhân. Đối với trường hợp nhẹ, người bệnh có thể áp dụng các biện pháp tại nhà để khắc phục cơn đau. Đối với trường hợp nặng và đau do bệnh lý, người bệnh nên thăm khám và điều trị dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

Bài viết liên quan:

• Đau lưng dưới gần mông là bệnh gì? Cách khắc phục
• Đau sau lưng vùng phổi (trái + phải) là bệnh gì?