Đau Cổ Vai Gáy
Đau cổ vai gáy thường là hệ quả của thói quen sinh hoạt thiếu khoa học hay do ảnh hưởng từ các bệnh cơ xương khớp mãn tính. Dạng rối loạn cơ – xương này đặc trưng bởi các triệu chứng đau nhức, tê bì và nóng rát ở vùng cổ vai gáy. Cần có giải pháp can thiệp phù hợp để tránh gây ảnh hưởng tới sức khỏe và chức năng vận động.
Đau cổ vai gáy là gì?
Đau cổ vai gáy là thuật ngữ đề cập đến hiện tượng rối loạn cơ – xương làm phát sinh các triệu chứng đau nhức, tê bì ở vùng cổ vai gáy. Tình trạng này thường là do sinh hoạt, làm việc thiếu khoa học, chấn thương. Ngoài ra trong nhiều trường hợp, nó còn là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý cơ xương khớp hoặc tình trạng nguy hiểm như đau tim, đột quỵ.
Vai gáy cổ chứa cơ, dây chằng, xương và hệ thống dây thần kinh, động tĩnh mạch… Các vấn đề gây đau thường liên quan đến các cấu trúc này. Hội chứng đau cổ vai gáy có thể bắt gặp ở mọi lứa tuổi.
Nguyên nhân gây ra tình trạng đau cổ vai gáy
Theo nhận định từ các chuyên gia, tình trạng đau cổ vai gáy có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây được cho là một số nguyên nhân chính:
Thói quen sinh hoạt kém khoa học
Hầu hết các trường hợp bị đau nhức vai gáy đều là do hệ quả của việc duy trì thói quen sinh hoạt thiếu khoa học và tư thế xấu. Cụ thể như:
- Ngồi làm việc quá lâu
- Đứng hoặc ngồi sai tư thế
- Nằm xem tivi
- Cúi cổ lâu
- Ngủ tựa đầu vào ghế
- Ngủ kê gối quá cao
Ngoài ra, ngồi trước quạt hay chỉnh điều hòa với nhiệt độ quá thấp, dầm mưa, tắm nước lạnh vào ban đêm… cũng là các thói quen xấu. Chúng khiến cho các mao mạch tại vùng cổ bị co lại. Từ đó dẫn tới thiếu máu cục bộ và gây ra triệu chứng đau nhức, tê bì.
Vấn đề tuổi tác
Tuổi tác cao là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải hội chứng đau cổ vai gáy. Các chuyên gia xương khớp cho biết, hệ thống cơ bắp, mạch máu và xương khớp của người trung niên và người cao tuổi thường có xu hướng bị thoái hóa.
Đây cũng chính là nguyên nhân lý giải vì sao người lớn tuổi lại dễ gặp phải các rối loạn hơn là người trẻ. Chính những rối loạn xảy ra ở cơ – xương vùng cổ vai gáy là nguyên nhân trực tiếp dẫn tới hội chứng này.
Ảnh hưởng từ bệnh lý
Bên cạnh những nguyên nhân cơ học thì đau mỏi vai gáy còn có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề bệnh lý. Thường gặp nhất là:
- Thoát vị đĩa đệm cổ
- Hẹp ống sống
- Viêm khớp dạng thấp
- Thoái hóa đốt sống cổ
- Viêm cột sống
- Vẹo cổ bẩm sinh
Cơn đau cổ vai gáy do nguyên nhân bệnh lý thường tiến triển dai dẳng, mãn tính. Hơn nữa còn rất dễ tái phát khi chịu sự tác động của các điều kiện thuận lợi.
Trong trường hợp này, nếu không sớm can thiệp khắc phục thì triệu chứng sẽ trở nên nghiêm trọng dần theo thời gian. Đồng thời gây ra những ảnh hưởng nặng nề cho sức khỏe xương khớp nói riêng và sức khỏe tổng thể nói chung.
Ngoài ra, chứng đau tim, đột quỵ cũng có thể gây ra đau cổ và vai gáy một cách đột ngột. Điều này cần được điều trị ngay lập tức. Gọi 115 để được hỗ trợ cấp cứu nhanh nhất.
Đau cổ vai gáy do chấn thương
Đây được xem là những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tình trạng đau cổ vai gáy.
Các chấn thương bao gồm:
Những chấn thương này có thể do tai nạn xe cộ hoặc trong quá trình lao động bị tác động mạnh gây ra.
Các nguyên nhân khác
Bên cạnh những nguyên nhân trực tiếp nêu trên thì có một số yếu tố khác cũng làm cho nguy cơ mắc phải hội chứng đau mỏi cổ vai gáy tăng lên. Phải kể đến như:
- Lao động nặng, thường xuyên phải mang vác nhiều
- Làm công việc văn phòng
- Sinh sống hay làm việc trong môi trường lạnh và có nhiều độ ẩm
- Thừa cân – béo phì
- Mắc bệnh tiểu đường
Tình trạng đau cổ vai gáy tự phát
Thực tế cho thấy, có không ít trường hợp người bệnh bị đau mỏi vai gáy tự phát. Lúc này thường không xác định được nguyên nhân rõ rệt. Tuy nhiên, theo các chuyên gia thì trường hợp này thường không đáng quan ngại. Bởi các triệu chứng thường có xu hướng thuyên giảm dần sau một thời gian nhất định.
Triệu chứng bệnh đau cổ vai gáy
Liên quan đến cột sống cổ
- Đau ở vùng cổ gáy. Thường khởi phát cấp tính sau chấn thương hay sau các động tác vận động cổ quá mức. Nhiều trường hợp còn khởi phát tự nhiên sau khi ngủ dậy. Cơn đau thường xuất hiện từ từ, âm ỉ và mạn tính.
- Cột sống cổ bị hạn chế vận động. Có thể kèm theo biểu hiện bị vẹo cổ. Các triệu chứng này thường gặp trong đau cột sống cổ cấp tính.
Liên quan đến rễ thần kinh
- Cơn đau xuất hiện ở vùng gáy lan rộng lên tới vùng chẩm. Có thể lan xuống vai hoặc cánh tay, bàn tay. Mức độ đau thường tăng lên khi xoay đầu hay gập cổ về phía bên bị đau.
- Người bệnh bị rối loạn vận động. Có thể bị yếu cơ và rối loạn cảm giác. Thường bị tê bì ở vùng vai lan xuống cánh tay.
Liên quan tới tủy cổ
- Trường hợp này thường do lồi hay thoát vị đĩa đệm gây ra sự chèn ép tủy cổ. Triệu chứng thường tiến triển trong thời gian dài.
- Biểu hiện sớm có thể là tê bì và giảm vận động cổ. Sau đó là ảnh hưởng tới các chi, đi lại và vận động khó khăn, nhanh bị mỏi. Giai đoạn muộn có thể gây liệt trung ương tứ chi và rối loạn phản xạ tiểu tiện.
Các triệu chứng khác
- Cơn đau có thể kèm theo ù tai, rối loạn thị lực, mệt mỏi, rối loạn vận mạch vùng chẩm vai hoặc tay.
- Triệu chứng đau nhức thường có xu hướng tăng khi bị nhiễm lạnh, lao động nặng, ho, hắt hơi, thay đổi tư thế đột ngột.
- Nhiều trường hợp cơn đau có xu hướng thuyên giảm khi dành thời gian nghỉ ngơi.
Đau cổ vai gáy có nguy hiểm không?
Hội chứng đau cổ vai gáy thường không quá nghiêm trọng. Trường hợp được điều trị và chăm sóc kịp thời thì triệu chứng có thể nhanh chóng thuyên giảm. Số liệu thống kê ghi nhận, các triệu chứng khó chịu tại vùng cổ vai gáy có thể được khắc phục hoàn toàn chỉ sau khoảng 6 – 12 tuần. Với điều kiện là cần sớm sửa tư thế xấu, điều chỉnh thói quen và kết hợp sử dụng thuốc.
Tuy nhiên ở một số trường hợp, tình trạng đau cổ vai gáy có thể diễn tiến dai dẳng, mãn tính. Hơn nữa còn có nguy cơ tái phát nhiều lần. Đa phần ở các trường hợp này, nguyên nhân thường liên quan tới các vấn đề bệnh lý. Cơn đau cùng với các triệu chứng đi kèm thường sẽ có xu hướng nghiêm trọng dần theo thời gian.
Hội chứng đau cổ vai gáy kéo dài còn có khả năng làm phát sinh các biến chứng:
- Thiếu máu não
- Rối loạn tiền đình
- Chèn ép tủy sống vùng cổ
- Đau nhức các rễ dây thần kinh
- Tổn thương đám rối thần kinh ở cánh tay
- Giảm khả năng tập trung, giảm hiệu suất công việc, giảm trí nhớ
- Hạn chế khả năng vận động
- Suy giảm chất lượng cuộc sống
Cách chẩn đoán bệnh đau cổ vai gáy
Bác sĩ có thể chẩn đoán hội chứng đau cổ vai gáy thông qua các biểu hiện lâm sàng. Bác sĩ sẽ đặt ra nhiều câu hỏi liên quan tới các triệu chứng mà người bệnh gặp phải. Đặc biệt là còn khai thác tiền sử bệnh lý để bước đầu xác định nguyên nhân.
Để xác định chính xác hơn các nguyên nhân gây đau mỏi vai gáy thì bác sĩ có thể chỉ định các kỹ thuật chẩn đoán cận lâm sàng. Bao gồm:
- Chụp X-quang thường quy: Cần chụp ở các tư thế trước, sau, nghiêng và cả chếch 3/4. Hình ảnh X-quang sẽ giúp phát hiện ra những tổn thương ở vùng cột sống cổ. Đặc biệt là tổn thương do chấn thương, thoái hóa, xẹp đốt sống do loãng xương, hủy xương do một số bệnh lý ác tính… Tất cả các nguyên nhân nay đều có thể gây đau nhức tại vùng cổ vai gáy.
- Chụp cắt lớp vi tính – CT Scan: Có thể áp dụng kỹ thuật chụp đơn thuần hay kèm theo chụp tủy cản quang. Chụp CT đơn thuần thường được chỉ định khi không thực hiện chụp MRI hay chống chỉ định chụp MRI.
- Chụp cộng hưởng từ – MRI: MRI là kỹ thuật cận lâm sàng thường được bác sĩ chỉ định khi người bệnh bị đau cổ vai gáy kéo dài trên 4 tuần. Cùng với đó là các biểu hiện cơn đau tăng, có tổn thương thần kinh tiến triển. Đồng thời có biểu hiện của bệnh lý tủy cổ hay các dấu hiệu gợi ý bệnh ác tính hoặc nhiễm trùng.
- Xạ hình xương: Được chỉ định trong trường hợp nghi ngờ cơn đau cổ vai gáy có liên quan tới ung thư di căn. Hoặc trong các trường hợp nghi ngờ viêm đĩa đệm đốt sống hay cốt tủy viêm.
- Điện cơ: Có thể giúp phát hiện ra các tổn thương liên quan tới nguồn gốc thần kinh. Đồng thời giúp phân biệt bệnh lý rễ dây thần kinh ngoại biên với bệnh lý tủy cổ.
Dựa vào kết quả thăm khám lâm sàng và các kỹ thuật cận lâm sàng, bác sĩ sẽ xác định rõ các nguyên nhân liên quan đến tình trạng đau cổ vai gáy. Từ đó có giải pháp điều trị phù hợp cho từng bệnh nhân cụ thể.
Các phương pháp điều trị đau cổ vai gáy
Nguyên tắc điều trị đau cổ vai gáy là điều trị triệu chứng kết hợp giải quyết các vấn đề nguyên nhân. Cần kết hợp các giải pháp giảm đau tại nhà với điều trị bằng thuốc và vật lý trị liệu. Trong một số trường hợp thật sự cần thiết thì cần can thiệp điều trị ngoại khoa. Các lựa chọn điều trị cho hội chứng đau cổ vai gáy bao gồm:
Các biện pháp giảm đau tại nhà
Tình trạng đau nhức kích hoạt ở vùng cổ vai gáy gây ra rất nhiều phiền toái cho cuộc sống của người bệnh. Lúc này nên áp dụng một số biện pháp giảm đau tại nhà để khắc phục triệu chứng. Từ đó làm giảm mức độ ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống.
Một số biện pháp giảm đau tại nhà thường được áp dụng bao gồm:
– Chườm ấm:
Tác dụng nhiệt độ nóng phù hợp lên vùng cổ vai gáy sẽ thúc đẩy tuần hoàn máu. Đồng thời làm thư giãn các cơ cũng như giảm đau nhức rất rõ rệt. Ngoài chườm ấm thì bạn có thể lựa chọn cách ngâm mình trong bồn tắm nước ấm. Đây là giải pháp đơn giản không chỉ làm giảm căng thẳng mà còn khắc phục tốt tình trạng co cứng cơ tại vùng cổ.
– Dành thời gian nghỉ ngơi:
Thực tế cho thấy, đa số các trường hợp bị đau cổ vai gáy đều có xu hướng thuyên giảm dần khi nghỉ ngơi. Nhất là các trường hợp bị đau nhẹ. Cơn đau thường dễ dàng tự giảm mà không cần chăm sóc y tế.
– Sử dụng thảo dược:
Theo kinh nghiệm dân gian, đau cổ vai gáy chính là hệ quả của kinh lạc ứ trệ, khí huyết bất thông. Nên dùng các thảo dược có tính ấm như gừng tươi, ngải cứu, lá lốt… để chườm đắp lên vùng bị đau. Cách này giúp tăng cường lưu thông máu, thư giãn gân cơ. Từ đó mang đến tác dụng giảm đau tương đối hiệu quả.
Điều trị bằng thuốc
Điều trị bằng thuốc là phương pháp được áp dụng phổ biến trong hầu hết các trường hợp bị đau mỏi vai gáy. Mục đích của dùng thuốc là khắc phục nhanh triệu chứng. Nhất là tình trạng đau nhức, ê mỏi, tê bì và một số triệu chứng đi kèm khác.
Dưới đây là một số loại thuốc thường được bác sĩ kê toa trong điều trị đau cổ vai gáy:
– Thuốc giảm đau, chống viêm:
Một số loại thuốc giảm đau, chống viêm như Paracetamol hay NSAIDs được cho là chỉ định ưu tiên khi điều trị đau cổ vai gáy. Với tình trạng đau nhẹ, các thuốc điều trị tại chỗ thường được chỉ định để hạn chế tác dụng phụ. Tuy nhiên với trường hợp bị đau nhiều thì bác sĩ buộc phải chỉ định thuốc uống hoặc thuốc tiêm.
– Thuốc giảm đau thần kinh:
Một số trường hợp, việc dùng các thuốc giảm đau, chống viêm thông thường sẽ không thể đáp ứng. Lúc này bác sĩ có thể cân nhắc cho người bệnh sử dụng các thuốc giảm đau thần kinh. Điển hình như Gabapentin và Pregabalin.
Nhóm thuốc này có tác dụng làm giảm cơn đau và các triệu chứng liên quan tới rễ dây thần kinh bị chèn ép. Ngoài dùng điều trị đau cổ vai gáy thì nhóm thuốc này còn có tác dụng với các trường hợp đau thần kinh tọa hay đau dây thần kinh liên sườn.
– Thuốc giãn cơ:
Nhóm thuốc này thường được chỉ định trong trường hợp đau cổ vai gáy liên quan tới cột sống. Thuốc giãn cơ có tác dụng làm giảm trương lực cơ. Đồng thời thúc đẩy tăng cường tuần hoàn máu ngoại biên.
Sử dụng thuốc giãn cơ đúng cách giúp cải thiện cơn đau do cơ co cứng hay co thắt quá mức. Eperisone và Tolperisone là 2 loại thuốc giãn cơ được dùng phổ biến trong điều trị đau cổ vai gáy.
– Viên uống bổ sung vitamin B:
Rất nhiều trường hợp, đau cổ vai gáy là do ảnh hưởng từ các bệnh lý mãn tính. Lúc này, bác sĩ thường sẽ chỉ định các viên uống bổ sung vitamin B để hỗ trợ điều trị. Bởi nhóm vitamin này mang lại rất nhiều tác dụng tốt. Vừa giúp phục hồi và tái tạo tế bào thần kinh lại có khả năng hỗ trợ giảm co cứng cơ tại vùng cổ vai gáy.
Vật lý trị liệu
Ngoài điều trị bằng thuốc thì người bệnh đau mỏi vay gáy được khuyên là nên kết hợp với các liệu pháp từ vật lý trị liệu. Đây là cách an toàn giúp làm giảm đau, thư giãn cơ, tăng tuần hoàn máu và cải thiện chức năng vận động rất tốt.
Dưới đây là một số liệu pháp từ vật lý trị liệu được dùng phổ biến trong điều trị đau cổ vai gáy:
- Điện xung
- Siêu âm trị liệu
- Sóng ngắn
- Tia hồng ngoại
- Châm cứu
- Xoa bóp bấm huyệt
- Bài tập vật lý trị liệu
- Kéo giãn cột sống cổ
Để nhận được kết quả tốt khi điều trị bằng vật lý trị liệu, người bệnh cần chú ý làm theo chỉ dẫn của chuyên gia. Với các cơn đau cấp tính, tuyệt đối không vận động mạnh hay áp dụng liệu pháp xoa bóp bấm huyệt.
Can thiệp ngoại khoa
Như đã đề cập, hầu hết các trường hợp bị đau cổ vai gáy đều đáp ứng tốt với điều trị nội khoa. Tuy nhiên với các trường hợp cơn đau là hệ quả từ các bệnh lý mãn tính thì có tính chất phức tạp hơn. Chúng có thể tiến triển dai dẳng và rất dễ tái phát nhiều lần.
Nếu hội chứng đau cổ vai gáy tiến triển nặng nề và có ảnh hưởng nghiêm trọng tới cuộc sống người bệnh thì bác sĩ có thể cân nhắc việc can thiệp ngoại khoa.
Mục đích của việc phẫu thuật là giúp loại trừ các yếu tố gây chèn ép lên mạch máu, cơ bắp, cột sống và các rễ dây thần kinh ở vùng cổ. Điển hình như trong các trường hợp nguyên nhân là do hẹp ống sống, thoát vị đĩa đệm, đốt sống bị trượt, gai xương…
Lời khuyên của bác sĩ đối với bệnh đau cổ vai gáy
Tình trạng đau cổ vai gáy không chỉ phổ biến mà còn rất dễ tái phát. Vì vậy, bạn cần chủ động phòng ngừa để bảo vệ sức khỏe xương khớp, tránh bị các triệu chứng làm phiền.
Dưới đây là một số biện pháp có khả năng làm giảm nguy cơ bị đau mỏi vai gáy:
- Dành thời gian cho việc luyện tập thể dục thể thao là cần thiết. Tuy nhiên cần tránh các bộ môn thể thao buộc bạn phải xoay cổ thường xuyên khi tập luyện. Điển hình như cầu lông, bóng chuyền, tennis… Thay vào đó, bạn có thể lựa chọn các môn như bơi lội, đi bộ, tập yoga…
- Kiểm soát tốt các bệnh lý nguyên nhân nếu có. Thường gặp nhất là thoái hóa cột sống cổ, thoát vị đĩa đệm, trượt đốt sống…
- Không nên ngồi làm việc quá lâu, nhất là những người làm công việc văn phòng. Tốt nhất sau khoảng 1 – 2 tiếng nên dành chút thời gian đi lại. Điều này giúp thư giãn cơ bắp và làm giảm căng thẳng cho vùng cổ.
- Nên tránh tắm nước lạnh hay tắm khuya và chú ý hạn chế kê cao gối khi nằm ngủ. Đồng thời hãy giữ ấm cho cơ thể, nhất là vùng cổ mỗi khi thời tiết chuyển lạnh.
- Nên giữ cho cột sống cổ được thẳng khi làm việc. Cần tránh tình trạng cúi gập cổ quá lâu hay xoay cổ đột ngột.
- Thận trọng khi sinh hoạt, làm việc, vui chơi thể thao và tham gia giao thông để làm giảm nguy cơ gặp phải các chấn thương tại vùng cổ.
Đau cổ vai gáy là tình trạng thường gặp có thể thuyên giảm sau khoảng 3 – 5 ngày tự chăm sóc tại nhà. Trường hợp cơn đau kích hoạt ở mức độ nặng hay tiến triển dai dẳng thì bạn nên chủ động tìm gặp bác sĩ ngay. Việc thăm khám để tìm ra nguyên nhân và điều trị đúng cách là rất cần thiết.
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!