Các Khớp Xương Kêu Lục Cục
Các khớp xương kêu lục cục trong quá trình vận động, không kèm theo triệu chứng khác thường không đáng lo ngại, có thể tự biến mất. Đôi khi khớp xương phát ra tiến kêu lạ liên quan đến các bệnh lý nghiêm trọng. Vì thế bệnh nhân cần theo dõi các biểu hiện đi kèm và thăm khám khi cần thiết.
Các khớp xương kêu lục cục – Khi nào cần đi khám?
Đôi khi, các khớp xương kêu lục cục khi đứng lên từ tư thế ngồi xổm, uốn cong hoặc duỗi khớp, lên xuống cầu thang hoặc trong quá trình vận động. Điều này thường do hoạt động đột ngột, ngồi lâu gây cứng khớp hoặc làm giảm tiết dịch khớp.
Ngoài ra khớp phát ra tiếng kêu thường liên quan đến sự tương tác bất thường giữa xương, chất lỏng và không khí. Khi di chuyển, không khí thoát khỏi khoang khớp hoặc các bề mặt xương cọ xát vào nhau dẫn đến co cứng, phát ra âm thanh lục cục.
Tình trạng này thường thoáng qua, không kèm theo triệu chứng khác và không gây nguy hiểm. Do đó người bệnh không cần thăm khám và điều trị y tế.
Tuy nhiên trong nhiều trường hợp, các khớp xương kêu lục cục bắt nguồn từ bệnh thoái hóa khớp và một số tình trạng y tế khác. Âm thanh lạ phát ra khi sụn bị hao mòn quá mức, các đầu xương va vào nhau khi cử động/ di chuyển. Điều này thường đi kèm với cảm giác đau đớn, cứng khớp, hạn chế tính linh hoạt và vận động. Hơn thế bệnh nhân bị tổn thương khớp vĩnh viễn nếu không được chữa trị.
Do đó việc kiểm tra và xử lý sớm là điều cần thiết nếu các khớp xương kêu lục cục kèm theo những triệu chứng dưới đây:
- Sưng khớp
- Đau nhức
- Viêm khớp với biểu hiện sưng, đỏ và sờ thấy ấm ở khớp ảnh hưởng
- Hạn chế khả năng vận động
- Giảm phạm vi cử động, co – duỗi khớp hoặc di chuyển khó khăn
- Co thắt bên trong
- Cứng khớp vào buổi sáng.
Nguyên nhân khiến các khớp xương kêu lục cục
Có nhiều nguyên nhân khiến các khớp xương kêu lục cục, bao gồm cả nguyên nhân vô hại và bệnh lý nghiêm trọng.
1. Cấu trúc khớp gối
Khớp xương được cấu tạo từ sụn, xương, dây chằng và bao hoạt dịch. Sự kết nối và hỗ trợ lẫn nhau giúp khớp xương chuyển động trơn tru và linh hoạt. Tuy nhiên một số người có thành phần cấu tạo và các mô không giống nhau, liên quan đến di truyền, chấn thương, tuổi tác và một số yếu tố tác động khác. Điều này có thể khiến khớp phát ra âm thanh bất thường.
Các khớp xương kêu lục cục do cấu trúc khớp gối là tình trạng bình thường, không gây khó chịu hay nguy hiểm. Tuy nhiên nếu âm thanh phát ra kèm theo cảm giác khó chịu hoặc đau, người bệnh nên thăm khám để kiểm tra tình trạng.
2. Bong bóng khí ở dịch khớp
Khớp xương phát ra âm thanh bất thường nhưng không đau có thể liên quan đến bong bóng khí ở dịch khớp. Tình trạng này thường gặp ở khớp gối của người trên 40 tuổi. Những bong bóng khí có thể hình thành một cách tự nhiên trong dịch khớp.
Bong bóng khí di chuyển bên trong và vỡ khi thực hiện động tác uốn cong. Điều này tạo ra âm thanh. Tuy nhiên bệnh nhân hoàn toàn bình thường, không có tổn thương.
Bong bóng khí ở dịch khớp không gây tổn thương cấu trúc khớp, không gây đau hay khởi phát bất kỳ biểu hiện nào khác. Các triệu chứng không thường xuyên và chỉ thoáng qua. Chính vì thế, bệnh nhân không cần thăm khám ở trường hợp này.
3. Lười vận động
Lười vận động, ngồi lâu một chỗ làm ảnh hưởng đến quá trình tiết dịch nhờn ổ khớp. Điều này làm giảm tính linh hoạt và những chuyển động trơn tru của ổ khớp. Đồng thời khiến các khớp phát ra âm thanh lạ khi lên xuống cầu thang, co – duỗi khớp hoặc bước xuống từ ghế ngồi.
Thiếu dịch khớp do lười vận động thường không quá nghiêm trọng. Người bệnh có thể cải thiện tình trạng bằng cách luyện tập đều đặn mỗi ngày kết hợp với chế độ ăn uống giàu omage-3.
4. Khô khớp
Khô khớp là tình trạng mất hoặc suy giảm khả năng tiết dịch ở một hoặc nhiều khớp. Bệnh lý này thường liên quan đến tình trạng thiếu dịch khớp lâu ngày do lười vận động, vận động nặng, thừa cân, chấn thương, thoái hóa xương khớp và một số bệnh lý khác.
Bệnh khiến các khớp xương thường xuyên phát ra tiếng kêu lục cục. Ở những trường hợp nặng hơn, bệnh nhân khó co duỗi, khớp cứng, di chuyển không linh hoạt và đau khớp.
5. Thoái hóa khớp
Các khớp xương kêu lục cục ở người lớn tuổi thường liên quan đến thoái hóa khớp (còn gọi là viêm xương khớp). Bệnh lý này xảy ra khi sụn và xương dưới sụn bị tổn thương, sụn khớp mất tính dẻo dai và khả năng đệm khớp khiến các đầu xương va vào nhau. Điều này làm khởi phát triệu chứng nghiêm trọng, bao gồm:
- Phát ra âm thanh lạ khi cử động
- Đau khớp
- Cứng khớp
- Biến dạng khớp
- Giảm phạm vi và khả năng vận động
- Mất tính linh hoạt
- Hình thành gai xương
- Viêm khớp dẫn đến sưng, nóng ran vùng da quanh khớp
- Tràn dịch khớp
Thoái hóa khớp là bệnh viêm khớp mãn tính, không có phương pháp chữa trị, có thể xảy ra ở bất kỳ khớp nào trên cơ thể. Tuy nhiên người bệnh có thể cải thiện chức năng khớp bằng cách vận động thường xuyên, ăn uống đủ chất, duy trì cân nặng hợp lý và điều trị theo chỉ định. Điều trị sớm còn giúp kiểm soát triệu chứng và ngăn bệnh tiến triển.
6. Viêm gân
Đôi khi khớp xương phát ra tiếng kêu lạ liên quan đến viêm gân. Gân được tạo nên từ hàng loạt những mô liên kết dạng sợi. Chúng nối cơ với gân, giúp truyền lực, kiểm soát lực khi chuyển động và góp phần duy trì tính linh hoạt cho khớp.
Tuy nhiên khi bị viêm, gân bị sưng nề và có xu hướng cọ xát vào xương. Điều này tạo ra các tiếng kêu bất thường như lục cục hay lạo xạo. Viêm gân thường khởi phát khi người bệnh lặp lại nhiều lần các chuyển động. Ngoài ra nhiễm trùng, căng thẳng do các tình trạng liên quan (như viêm khớp dạng thấp, bệnh gout…) cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
7. Tổn thương sụn và xương dưới sụn
Thoái hóa, chấn thương, lạm dụng khớp xương quá mức… có thể gây tổn thương sụn và xương dưới sụn, các khớp xương kêu lục cục. Sụn khớp là một lớp mô trong suốt, dẻo dai và đàn hồi, đóng vai trò như một lớp đệm, cho phép khớp xương cử động linh hoạt. Đồng thời giúp phân tán trọng lượng cơ thể, hấp thụ lực và giảm nguy cơ chấn thương.
Xương dưới sụn là những xương bên dưới sụn khớp. Cùng với dịch khớp, các xương thúc đẩy sự chuyển hóa, cung cấp dinh dưỡng nuôi dưỡng sụn. Ngoài ra xương dưới sụn còn giúp khớp hoạt động bình thường và hỗ trợ sụn hấp thu lực.
Khi sụn và xương dưới sụn bị tổn thương, các đầu xương bắt đầu cọ xát. Điều này tạo ra những âm thanh bất thường kèm theo cảm giác đớn. Ngoài ra bệnh nhân còn bị cứng khớp, giảm phạm vi và khả năng vận động.
8. Viêm khớp dạng thấp
Các khớp xương kêu lục cục có thể liên quan đến bệnh viêm khớp dạng thấp, thường xảy ra ở những khớp nhỏ như các khớp ngón tay. Viêm khớp dạng thấp là bệnh viêm khớp do rối loạn tự miễn. Bệnh xảy ra khi hệ miễn dịch sản sinh các tự kháng thể tấn công vào mô khỏe mạnh ở khớp và ngoài khớp (do rối loạn).
Viêm khớp dạng thấp gây cứng khớp, sưng và biến dạng khớp ở trường hợp nặng. Điều này khiến các khớp xương phát ra tiếng kêu lạ khi cử động. Ngoài ra bệnh còn gây đau nhức nghiêm trọng, giảm khả năng vận động ở các khớp bị ảnh hưởng.
9. Vôi hóa ổ khớp
Vôi hóa ổ khớp và tình trạng canxi lắng đọng ở những mô sụn và xương dưới sụn. Điều này khiến các đầu sụn khô ráp, tạo cảm giác đau nhức, các khớp xương kêu lục cục. Không rõ nguyên nhân gây vôi hóa ổ khớp. Tuy nhiên nguy cơ mắc bệnh tăng cao ở những có chấn thương lặp lại nhiều lần và quá trình thoái hóa.
Điều trị các khớp xương kêu lục cục
Nếu các khớp xương kêu lục cục không do bệnh lý, người bệnh có thể áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà (như duy trì vận động) để cải thiện. Ở những trường hợp nghiêm trọng, khớp phát ra âm thanh lạ kèm theo các triệu chứng khác (sưng, đau nhức, khó cử động…), người bệnh cần thăm khám. Điều này giúp xác định nguyên nhân và điều trị y tế đúng cách.
1. Duy trì vận động
Những người có khớp xương phát ra âm thanh lạ cần duy trì thói quen vận động, tối thiểu 30 phút/ ngày. Các nghiên cứu cho thấy, tập thể dục mỗi ngày giúp duy trì hoạt động tiết dịch, tăng tính dẻo dai và sự linh hoạt cho các khớp. Đồng thời giảm nguy cơ thoái hóa khớp, chống khô khớp và giảm đau.
Ngoài ra sự linh hoạt khi thực hiện các bài tập còn giúp ngăn ngừa tình trạng cứng khớp, tránh các khớp xương kêu lục cục hay răng rắc bắt thường.
Một số lưu ý khi vận động và tập thể dục:
- Lựa chọn bài tập và bộ môn thích hợp. Trong đó đi bộ, đạp xe, bài tập yoga, bơi lội… là những lựa chọn hoàn hảo.
- Chỉ cử động nhẹ nhàng khi bị đau khớp, nên nghỉ ngơi hợp lý. Tránh gắng sức hoặc thực hiện những động tác làm tăng mức độ đau.
- Thực hiện đúng kỹ thuật.
2. Thực hiện chế độ ăn uống phù hợp
Thiết lập chế độ ăn uống phù hợp có thể giúp ngăn ngừa thoái hóa khớp và khô khớp, cải thiện tình trạng các khớp xương kêu lục cục. Cụ thể bệnh nhân có xương khớp yếu, thường xuyên phát ra tiếng kêu bất thường cần ăn uống cân bằng, sử dụng các loại thực phẩm lành mạnh. Bao gồm:
- Cá béo
- Rau tươi, củ quả
- Trái cây tươi
- Các loại hạt và đậu
- Hạnh nhân
- Sữa
- Thịt nạc
- Trứng
- Dầu ô liu…
Đặc biệt, người bệnh cần đảm bảo bổ sung đầu đủ dinh dưỡng cần thiết. Cụ thể:
- Omega-3
- Vitamin A, C, D, E
- Canxi
- Magie
- Các chất chống oxy hóa (chẳng hạn như Bioflavonoid)
Trong đó Omega-3 có đặc tính kháng viêm, giúp giảm sưng và đau khớp. Ngoài ra thành phần dinh dưỡng này còn đảm bảo quá trình tiết dịch ở ổ khớp, nuôi dưỡng sụn, chống khô khớp và ngăn thoái hóa khớp tiến triển.
Các chất chống oxy hóa, vitamin và khoáng chất giúp làm chậm quá trình lão hóa của cơ thể, tăng khả năng kháng viêm và giảm đau. Đồng thời tăng mật độ khoáng xương (nhờ canxi và magie). Điều này giúp bảo vệ sụn và xương dưới sụn, ngăn ngừa và cải thiện tình trạng xương khớp kêu răng rắc, lục cục bất thường.
3. Nghỉ ngơi và chườm nóng
Nếu các khớp xương kêu lục cục kèm theo cứng khớp và đau đớn, người bệnh nên nghỉ ngơi và áp dụng biện pháp chườm nóng. Nghỉ ngơi giúp các xương, sụn và các mô liên kết có thời gian hồi phục, giảm kích thích đau và co thắt.
Nhiệt độ cao từ biện pháp chườm nóng giúp thư giãn các khớp xương và mạch máu, tăng lưu thông huyết, thúc đẩy quá trình chữa lành tổn thương. Ngoài ra biện pháp này còn giúp giảm đau, cải thiện co thắt và cứng khớp, tăng khả năng vận động cho khớp bị thương. Đồng thời ngăn khớp xương phát ra tiếng kêu lục cục.
Khi chườm nóng, đổ một ít nước ấm vào túi chườm hoặc chai thủy tinh, đặt lên khớp tổn thương. Giữ nguyên 20 phút, 2 – 3 lần/ ngày. Có thể sử dụng đệm sưởi để tăng cảm giác thư giãn.
5. Thay đổi thói quen sinh hoạt
Những thay đổi trong sinh hoạt có thể giúp ngăn ngừa bệnh xương khớp và những tổn thương khiến khớp phát ra âm thanh bất thường.
- Loại bỏ thói quen hút thuốc lá.
- Hạn chế tiêu thụ những loại thức uống có cồn, thực phẩm chế biến sẵn, chứa nhiều thành phần gây hỏng khớp như đường, muối, chất béo kém lành mạnh.
- Luyện tập thể dục đều đặn mỗi ngày. Lựa chọn bài tập thích hợp với thể trạng.
- Tránh gắng sức trong các hoạt động. Không đột ngột tăng cường độ luyện tập hoặc lặp lại liên tục một số hoạt động.
- Ngủ sớm và ngủ đủ 8 tiếng/ ngày.
- Uống nhiều nước (2 lít nước mỗi ngày)
- Duy trì trọng lượng khỏe mạnh, giảm cân khi cần thiết.
5. Điều trị y tế
Khi thăm khám, người bệnh được thực hiện một số thủ thuật liên quan đến phạm vi và khả năng vận động. Điều này giúp đánh giá tổn thương khớp, phát hiện tiếng kêu bất thường và các biểu hiện nghiêm trọng khác. Ngoài ra bệnh nhân được đề nghị xét nghiệm máu, chụp X-quang, MRI hoặc CT để xác định chuẩn đoán.
Sau thăm khám, bệnh nhân được chỉ định điều trị với các phương pháp thích hợp. Cụ thể:
- Dùng thuốc giảm đau: Thuốc giảm đau được chỉ định cho bệnh nhân có các khớp xương kêu lục cục kèm theo đau đớn. Thuốc có tác dụng làm dịu cơn đau và tăng khả năng vận động cho người bệnh. Các thuốc giảm đau thường được dùng gồm Acetaminophen và NSAID.
- Tiêm khớp: Dựa trên tình trạng, bệnh nhân có thể được tiêm corticoid, huyết tương giàu tiểu cầu hoặc axit hyaluronic. Corticoid được chỉ định cho trường hợp có viêm và đau nặng. Thuốc có tác dụng kháng viêm mạnh và trị đau do viêm. Huyết tương giàu tiểu cầu và axit hyaluronic thường được tiêm cho người bị thoái hóa khớp. Cả hai phương pháp này đều có khả năng tăng cường chức năng khớp, giảm đau và chống viêm.
- Vật lý trị liệu: Để điều trị các khớp xương kêu lục cục, người bệnh được vật lý trị liệu với liệu pháp vận động. Liệu pháp này giúp kéo giãn khớp, tăng tính linh hoạt, giảm đau, làm chậm lão hóa và tránh khớp xương phát ra âm thanh. Ngoài ra bệnh nhân có thể được dùng liệu pháp nhiệt hoặc/ và xoa bóp để tăng hiệu quả điều trị.
- Phẫu thuật: Phẫu thuật chỉ được chỉ định cho những trường hợp có khớp hư hỏng nặng, mất sụn hoặc gai xương phát triển lớn, điều trị bảo tồn không hiệu quả. Lựa chọn phẫu thuật dựa trên tình trạng cụ thể.
Phòng ngừa các khớp xương kêu lục cục
Để ngăn các khớp xương kêu lục cục, những biện pháp dưới đây nên được áp dụng:
- Giảm tốc độ thoái hóa xương khớp bằng cách loại bỏ thói quen hút thuốc lá, hạn chế tiêu thụ những loại thức uống có cồn.
- Tránh tiêu thụ những loại thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn chứa nhiều đường, muối, chất béo kém lành mạnh.
- Luyện tập thể dục đều đặn mỗi ngày.
- Tránh bất động lâu (như đứng lâu, ngồi lâu một chỗ). Điều này làm tăng áp lực lên khớp, ảnh hưởng đến khả năng tiết dịch khiến khớp kêu lục cục.
- Dành 5 phút để đi lại, khởi động nhẹ nhàng mỗi 60 phút làm việc.
- Tránh vận động gắng sức. Dành thời gian nghỉ ngơi hợp lý.
- Không lạm dụng khớp, không liên tục lặp lại một số hoạt động làm tăng áp lực lên khớp. Ngoài ra cần tránh đột ngột tăng cường độ luyện tập.
- Ngủ sớm và ngủ đủ 8 tiếng/ ngày. Đây là một trong những cách làm chậm quá trình lão hóa.
- Uống nhiều nước để thanh lọc cơ thể, tăng khả năng hấp thụ dinh dưỡng và đảm bảo ổ khớp luôn được bôi trơn.
- Duy trì trọng lượng khỏe mạnh, giảm cân khi bị thừa cân, béo phì.
- Ăn uống cân bằng, bổ sung đầy đủ dinh dưỡng với các thực phẩm lành mạnh. Đặc biệt cần tăng cường bổ sung omega-3 từ các loại cá và hạt; vitamin, khoáng chất cùng các chất chống oxy hóa (vitamin A, C, D, E, canxi, magie…) từ trái cây tươi, bông cải xanh, ớt chuông, cà chua, cà tím, rau lá xanh đậm… Những dưỡng chất này có thể giúp làm chậm lão hóa, duy trì chức năng, sự dẻo dai và tính linh hoạt cho khớp xương, ngăn khớp phát ra tiếng kêu bất thường.
Các khớp xương kêu lục cục thường không nghiêm trọng, áp dụng một số biện pháp điều trị tại nhà có thể giúp giảm nhanh triệu chứng. Tuy nhiên âm thanh bất thường kèm theo đau hoặc cứng khớp là biểu hiện của bệnh xương khớp nghiêm trọng. Vì thế những trường hợp này cần được thăm khám và chữa trị sớm để kiểm soát tình trạng, ngăn tổn thương phát triển.
Tham khảo thêm:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!