Hướng Dẫn Phân Biệt Thoái Hóa Đốt Sống Và Thoát Vị Đĩa Đệm

Chẩn đoán phân biệt thoái hóa đốt sống và thoát vị đĩa đệm là điều cần thiết để có kế hoạch điều trị hiệu quả và an toàn. Dưới đây là một số gợi ý về cách phân biết các tình trạng này và kế hoạch chăm sóc sức khỏe cột sống tốt nhất, người bệnh có thể tham khảo.

Thoái hóa đốt sống và thoát vị đĩa đệm rất dễ nhầm lẫn

Thoái hóa đốt sống và thoát vị đĩa đệm là các tình trạng cột sống phổ biến, rất dễ nhầm lẫn. Các triệu chứng chung của hai tình trạng này là gây đau đớn, cứng lưng và khó chịu ở cột sống. Nếu không được điều trị, các tình trạng này có thể trở nên nghiêm trọng theo thời gian và làm tăng nguy cơ mất chức năng chuyển động.

Thoát vị đĩa đệm xảy ra khi các đĩa đệm thoái hóa theo thời gian. Khi lão hóa, các đĩa đệm sẽ dần mất nước và chiều cao tự nhiên. Phần nhân mềm bên trong đĩa đệm có thể thoát ra khỏi đĩa đệm thông qua các vết rách, tổn thương trên các bao xơ, từ đó dẫn đến đau đớn, khó chịu.

Trong khi đó, thoái hóa cột sống xảy ra khi sụn bảo vệ ở một hoặc nhiều đốt sống bị hao mòn theo thời gian. Điều này khiến các đốt sống ma sát trực tiếp với nhau, gây đau đớn. Ngoài ra, thoái hóa đốt sống có thể dẫn đến việc hình thành các gai xương, khiến các đốt sống to ra, gây viêm và đau đớn dữ dội.

Thoái hóa đốt sống và thoát vị đĩa đệm xảy ra đồng thời ở cột sống, bởi vì khi một đĩa đệm hoặc sụn bị tổn thương sẽ tạo thêm áp lực lên các đốt sống lân cận. Quá trình này sẽ khiến các triệu chứng trở nên nghiêm trọng và khó chẩn đoán.

Về cơ bản, thoát vị đĩa đệm là hệ quả tất yếu của quá trình thoái hóa cột sống. Điều này khiến hai tình trạng này có nhiều điểm tương đồng, chẳng hạn như:

• Đau buốt ở cột sống (thắt lưng hoặc cổ), có thể dẫn đến suy yếu cơ và ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát tứ chi
• Đau nhức xương khớp, đặc biệt là tay chân có thể bị tế, ngứa ran do các dây thần kinh bị chèn ép, dẫn đến khó khăn trong các sinh hoạt hàng ngày
• Cơn đau ở cột sống có thể lan đến các khu vực xung quanh, chẳng hạn như cánh tay, bả vai, hông, mông, chân, dẫn đến suy nhược cơ thể

Các bác sĩ có thể phân biệt thoái hóa đốt sống và thoát vị đĩa đệm thông quá các xét nghiệm hình ảnh cũng như kiểm tra sức khỏe tổng thể. Người bệnh có thể trao đổi với bác sĩ để được tư vấn phù hợp về các tình trạng này và có kế hoạch chăm sóc sức khỏe phù hợp nhất.

Làm sao để phân biệt thoái hóa đốt sống và thoát vị đĩa đệm?

Mặc dù có mối liên hệ mật thiết, tuy nhiên người bệnh có thể phân biệt thoái hóa đốt sống và thoát vị đĩa đệm thông qua một số đặc trưng, chẳng hạn như:

1. Cột sống cổ

Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ:

• Thường gây đau đớn ở một bên cổ. Cơn đau có thể lan rộng đến bả vai, cánh tay và các ngón tay.
• Cơn đau trở nên nghiêm trọng hơn khi người bệnh thực hiện các động tác như cúi đầu, ngẩng đầu hoặc xoay cổ.
• Gây hạn chế phạm vi chuyển động của cánh tay, đặc biệt là khi cần nâng cánh tay lên cao hoặc di chuyển ra sau lưng.
• Trong một số trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể bị đau ở một bên ngực, khó thở, khó nuốt.

Thoái hóa cột sống cổ:

• Dấu hiệu phổ biến nhất là cứng cổ, mất khả năng chuyển động linh hoạt.
• Đau khi chuyển động đầu, cổ, chẳng hạn như cúi đầu, ngẩng đầu hoặc xoay cổ. Cơn đau thường bắt đầu dần dần, trở nên nghiêm trọng hơn theo các chuyển động và được cải thiện khi ngừng chuyển động hoặc nghỉ ngơi.
• Cơn đau thường nghiêm trọng vào buổi sáng, sau đó được cải thiện khi người bệnh chuyển động và di chuyển xung quanh.
• Các triệu chứng thoái hóa cột sống cổ thường nghiêm trọng hơn vào cuối ngày, có thể tỏa ra vai hoặc giữa hai bả vai.
• Cơn đau có thể gây gián đoạn giấc ngủ vào ban đêm.
• Trong một số trường hợp, người bệnh có thể cảm thấy đau đầu, đặc biệt là ở phía sau gáy, choáng váng, chóng mặt, ù tai.

2. Cột sống thắt lưng

Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng:

• Đau thắt lưng, cơn đau này thường được mô tả là đau âm ỉ hoặc đau nhói, có thể kèm theo cứng khớp.
• Cơn đau trở nên nghiêm trọng hơn khi vận động, ngồi hoặc đứng lâu. Đôi khi cười, hắt hơi hoặc các hành động đột ngột khác cũng khiến cơn đau trở nên nghiêm trọng hơn.
• Cơn đau trở nên nghiêm trọng hơn khi cúi người về phía trước.
• Đau chân hoặc đau lan dọc theo đường đi của dây thần kinh tọa. Cơn đau dây thần kinh thường được mô tả là nhức nhối, như điện giật, như dao cắt hoặc xuyên thấu qua da.
• Tê, yếu, có cảm giác như kim châm, ngứa ran ở chân, bàn chân, các ngón chân.
• Gây khó khăn khi nhấc bàn chân khi đi bộ hoặc nâng cao chân khi ngồi hoặc đứng.

Thoái hóa cột sống thắt lưng:

• Đau thắt lưng và cứng lưng, chiếm khoảng 80% các triệu chứng. Đôi khi cơn đau có thể ảnh hưởng đến mông và hông. Các triệu chứng thường nghiêm trọng hơn trong khoảng 30 phút sau khi thức dậy.
• Cơn đau và khó chịu sẽ giảm dần xuống mức có thể chịu đựng được trong suốt cả ngày khi người bệnh thực hiện các hoạt động, sinh hoạt.
• Đau thắt lưng và cứng khớp có xu hướng trở nên nghiêm trọng hơn vào ban đêm.
• Trong trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể bị bỏng ở mặt ngoài của đùi và đôi khi là đau lan đến bắp chân, bàn chân.
• Mất tính linh hoạt ở cột sống, chẳng hạn như không thể uốn cong hoặc nhặt đồ vật rơi trên sàn.
• Có cảm giác bị chèn ép, ngứa ran hoặc tê dây thần kinh, tủy sống. Tình trạng này xảy ra khi các gai xương hình thành, kích thích rễ thần kinh.
• Cột sống thắt lưng có thể bị biến dạng nếu không được điều trị phù hợp.

Bên cạnh các triệu chứng và đặc trưng, các bác sĩ có thể phân biệt thoái hóa đốt sống và thoát vị đĩa đệm thông qua chẩn đoán hình ảnh. Các xét nghiệm hình ảnh phổ biến chẳng hạn như chụp CT, X – quang hoặc MRI. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể đề nghị người bệnh thực hiện một số động tác uốn cong hoặc chuyển động cột sống để xác định tình trạng bệnh.

Nếu bị đau lưng hoặc khó chịu ở cột sống, người bệnh cần đến bệnh viện ngay lập tức để được chẩn đoán phân biệt và có kế hoạch điều trị phù hợp nhất.

Các phòng ngừa thoái hóa đốt sống và thoát vị đĩa đệm

Phân biệt thoái hóa đốt sống và thoát vị đĩa đệm là điều cần thiết để điều trị hiệu quả. Bên cạnh đó, để phòng ngừa các tình trạng này tái phát hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, người bệnh cần lưu ý:

• Kéo căng và tăng cường sức mạnh cột sống: Những người có thói quen duy trì một tư thế kéo dài cần thực hiện kéo giãn cột sống có mục đích để kiểm soát cơn đau cũng như ngăn ngừa các rủi ro tổn thương phát sinh.
• Duy trì cân nặng khỏe mạnh: Cân nặng quá mức có thể gây áp lực lên cột sống, đĩa đệm. Ngoài ra, béo phì có thể làm suy yếu cột sống hoặc làm trầm trọng hơn các tình trạng hiện có.
• Không hút thuốc: Nicotine có thể làm co mạch máu, làm giảm lưu lượng máu và hạn chế lượng oxy cũng như chất dinh dưỡng đến cột sống. Sự co mạch này có thể đầy nhanh quá trình viêm và thoái hóa cột sống.
• Hạn chế hoặc loại bỏ các loại thực phẩm gây viêm: Tránh các loại thịt đỏ, đường tinh luyện và các loại thực phẩm chế biến sẵn. Thay vào đó, người bệnh bệnh chọn các loại thực phẩm chống viêm lành mạnh, chẳng hạn như thực phẩm có nguồn gốc thực vật có hàm lượng calo tự nhiên thấp và góp phần duy trì cân nặng khỏe mạnh.
• Thận trọng khi nâng vật nặng: Hành động cúi người để nâng một vật nặng sẽ tạo ra áp lực lớn lên cột sống. Do đó, hãy sử dụng kỹ thuật nâng đúng, chẳng hạn như giữ lưng thẳng, uốn cong đầu gối và sử dụng sức mạnh của chân để hoàn thành động tác nâng.
• Duy trì vận động thể chất: Giữ yên một tư thế trong thời gian dài có thể gây áp lực lên cột sống. Do đó, người bệnh nên giữ cho cột sống linh hoạt và duy trì chuyển động. Nếu cần ngồi làm việc trong thời gian dài, người bệnh nên nghỉ giải lao thường xuyên, di chuyển xung quanh, đi bộ hoặc thỉnh thoảng tập thể dục, kéo giãn cột sống để cột sống linh hoạt.
• Đứng khi có thể: Việc ngồi liên tục gần như khiến cột sống không thể thẳng hoặc ở vị trí bình thường. Thường xuyên đứng dậy ngay khi có thể có thể giúp giảm áp lực lên cột sống.
• Tập yoga: Yoga là một hoạt động thể chất giúp tăng cường và kéo giãn cơ bắp. Người bệnh có thể bắt đầu với động tác nhẹ nhàng theo hướng dẫn của huấn luyện viên để cải thiện sức khỏe cột sống. Huấn luyện viên có thể đề nghị các sửa đổi cần thiết để nâng cao chất lượng cuộc sống, đồng thời cải thiện tư thế.
• Tập thể dục dưới nước: Thủy trị liệu rất hữu ích để giảm bớt các vấn đề về lưng, đặc biệt là đối với người bệnh lớn tuổi hoặc những người cảm thấy khó chịu, đau đớn với các phương pháp vận động trên cạn. Tập thể dục dưới nước là một cách hiệu quả để xây dựng sức mạnh cơ bắp đồng thời giúp người bệnh làm quen với các hoạt động trước khi thực hiện vận động trên cạn.

Những người thường xuyên đau nhức cột sống nên trao đổi với bác sĩ hoặc đến bệnh viện để được chăm sóc sức khỏe phù hợp. Việc chẩn đoán phân biệt thoái hóa đốt sống và thoát vị đĩa đệm hoặc các tổn thương cột sống khác, là điều cần thiết để xác định phương pháp điều trị phù hợp, hiệu quả nhất.

Trong hầu hết các trường hợp, các tổn thương cột sống, bao gồm thoái hóa đốt sống và thoát vị đĩa đệm, có thể phục hồi với các phương pháp điều trị bảo tồn mà không cần phẫu thuật. Trao đổi với bác sĩ để được tư vấn chính xác nhất.

Tham khảo thêm:

• [Tư vấn] Thoái hóa đốt sống lưng, cổ có nên uống Glucosamine?
• Cách bổ sung canxi cho người thoái hóa cột sống hễ hấp thu