Cách Phân Biệt Bong Gân Và Căng Cơ Để Điều Trị Phù Hợp

Phân biệt bong gân và căng cơ có thể giúp xác định mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, xây dựng kế hoạch điều trị thích hợp và ngăn ngừa các rủi ro phát sinh. Hãy đến bệnh viện hoặc trao đổi với bác sĩ để đánh giá tình trạng cụ thể.

Phân biệt bong gân và căng cơ có quan trọng không?

Phân biệt bong gân và căng cơ là điều cực kỳ quan trọng và cần thiết để có kế hoạch điều trị phù hợp, an toàn, hiệu quả nhất. Đây là hai loại chấn thương khác nhau, gây ảnh hưởng đến các cấu trúc khác nhau trong cơ thể.

Bong gân là một chấn thương ở dây chằng, là một dải mô sợi cứng, nối các xương với nhau tại khớp. Bong gân xảy ra khi dây chằng bị kéo căng hoặc rách, thường là do chuyển động xoắn hoặc vặn mạnh đột ngột. Các vị trí bong gân thường gặp bao gồm mắt cá chân, cổ tay và đầu gối. Triệu chứng phổ biến có thể bao gồm đau, sưng, bầm tím và khó di chuyển khớp bị ảnh hưởng.

Mặt khác, căng cơ là chấn thương ở cơ hoặc gân. Cơ bắp là mô cho phép cơ thể di chuyển, trong khi gân là những sợi xơ gắn cơ với xương. Căng cơ có thể xảy ra khi cơ hoặc gân bị sử dụng quá mức, bị kéo căng hoặc bị rách. Các triệu chứng phổ biến có thể bao gồm đau, yếu cơ, co thắt cơ và sưng tấy.

Cả bong gân và căng cơ đều có thể gây đau và gây ra các triệu chứng tương tự nhau, nhưng điều quan trọng là phải phân biệt bong gân và căng cơ, vì cách điều trị và quản lý có thể khác nhau. Chẩn đoán chính xác và hiểu biết về chấn thương cụ thể sẽ giúp người bệnh có biện pháp điều trị thích hợp, chẳng hạn như nghỉ ngơi, chườm đá, nén, nâng cao, vật lý trị liệu hoặc can thiệp phẫu thuật, nếu cần thiết.

Phân biệt bong gân và căng cơ như thế nào?

Bong gân và căng cơ là hai tình trạng hoàn toàn khác nhau, cần được phân biệt rõ ràng để có kế hoạch điều trị phù hợp. Thỉnh thoảng bong gân và căng cơ được sử dụng để thay thế cho nhau, nhằm mô tả tình trạng căng quá mức hoặc rách ở các mô mềm bên trong hoặc xung quanh khớp.

Để phân biệt bong gân và căng cơ, người bệnh có thể tham khảo một số gợi ý như:

1. Dấu hiệu nhận biết

Bong gân xảy ra khi dây chằng bị căng quá mức, dẫn đến đau đớn, khó chịu và khó di chuyển khớp bị ảnh hưởng. Vị trí dễ bị bong gân nhất là khớp cổ chân. Căng cơ là tình trạng gân hoặc cơ bị căng quá mức hoặc bị rách, vỡ. Gân là những mô dày nối cơ và xương. Vị trí bong gân phổ biến nhất là thắt lưng và cơ gân kheo.

Các triệu chứng nhận biết bong gân và căng cơ tương đối giống nhau, do đó hai tình trạng này dễ bị nhầm lẫn. Để phân biệt bong gân và căng cơ, người bệnh lưu ý các triệu chứng như:

Sự khác biệt lớn nhất của hai tình trạng này là khi bị bong gân, người bệnh có thể bị bầm tím xung quanh khớp bị ảnh hưởng. Trong khi đó, ở người bị căng cơ, người bệnh có thể bị co thắt cơ tại khu vực bị ảnh hưởng.

2. Nguyên nhân

Cơ thể làm việc trong suốt cả ngày, do đó việc thỉnh thoảng bị căng cơ hoặc bong gân là tình trạng phổ biến. Tuy nhiên, có một số tình huống nhất định sẽ khiến người bệnh dễ gặp phải hai tình trạng này.

Cả bong gân và căng cơ đều là những chấn thương phổ biến, thường xảy ra trong một số trường hợp nhất định, chẳng hạn như:

• Tham gia các hoạt động thể dục, thể thao, bao gồm chạy bộ, nhảy xa hoặc chạy đường dài
• Tai nạn, chẳng hạn như té ngã, trượt, va chạm thể thao
• Nâng vật nặng không đúng kỹ thuật
• Làm việc quá sức
• Đứng hoặc ngồi trong tư thế xấu kéo dài
• Thường xuyên thực hiện các động tác lặp đi lặp lại thường xuyên

3. Mức độ nghiêm trọng

Bong gân và căng cơ có nhiều mức độ nghiêm trọng khác nhau. Xác định các mức độ này có thể giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác và có kế hoạch điều trị hiệu quả, an toàn.

Nếu nghi ngờ, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm chẩn đoán, chẳng hạn như chụp MRI để phân biệt bong gân và căng cơ. Điều này nhằm nâng cao tính chính xác trong chẩn đoán và đảm bảo điều trị thích hợp, hiệu quả.

Bong gân hay căng cơ nguy hiểm hơn?

Cả bong gân và căng cơ đều có thể gây đau và khó chịu, nhưng rất khó xác định tình trạng nào nguy hiểm hơn vì điều này phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương và hoàn cảnh cụ thể.

Bong gân xảy ra khi dây chằng, là những dải mô sợi cứng nối hai xương với nhau tại một khớp, bị kéo căng hoặc rách, thường phổ biến ở cổ chân. Điều trị ban đầu đối với bong gân nhẹ thường bao gồm nghỉ ngơi, chườm đá, nén và nâng cao (liệu pháp RICE). Đối với trường hợp bong gân nghiêm trọng, người bệnh có thể phải phẫu thuật để sửa chữa dây chằng bị rách.

Căng cơ xảy ra khi cơ hoặc gân, là các mô mềm nối cơ với xương, bị kéo căng hoặc rách, có thể do cơ bị kéo căng hoặc co quá mức. Các triệu chứng phổ biến bao gồm đau, yếu và co thắt cơ.

Cả bong gân và căng cơ đều có thể dẫn đến các biến chứng như đau mãn tính, hạn chế vận động và chấn thương tái phát. Điều quan trọng là phải tham khảo ý kiến của bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và điều trị thích hợp nếu nghi ngờ bị bong gân hoặc căng cơ.

Chẩn đoán bong gân và căng cơ như thế nào?

Bong gân và căng cơ thường có thể được chẩn đoán dựa trên tiền sử bệnh, bao gồm việc xem xét các triệu chứng và nguyên nhân chấn thương, cũng như kết hợp với các xét nghiệm, kiểm tra liên quan. Trong quá trình khám sức khỏe, bác sĩ sẽ kiểm tra tình trạng sưng tấy và các điểm đau ở chi bị ảnh hưởng. Vị trí và cường độ cơn đau có thể giúp xác định mức độ và tính chất của tổn thương.

Các kiểm tra hình ảnh thường được chỉ định bao gồm chụp X-quang có thể giúp loại trừ nguyên nhân gãy xương hoặc chấn thương xương khác. Trong một số trường hợp, chụp cộng hưởng từ (MRI) có thể được sử dụng để giúp chẩn đoán mức độ tổn thương của bong gân và căng cơ.

Nếu cần phân biệt bong gân và căng cơ hoặc nghi ngờ tổn thương, tốt nhất người bệnh nên đến bệnh viện để được chẩn đoán, đánh giá và có kế hoạch điều trị phù hợp nhất.

Biện pháp điều trị bong gân và căng cơ

Cả bong gân và căng cơ đều là những chấn thương cần được điều trị càng sớm càng tốt. Trong giai đoạn đầu, người  bệnh có thể tham khảo các biện pháp tự chăm sóc tại nhà, chẳng hạn như:

• Nghỉ ngơi: Tránh các hoạt động gây đau, sưng tấy hoặc khó chịu. Tuy nhiên, người bệnh nên tiếp tục vận động nhẹ nhàng để tránh bị cứng khớp.
• Chườm đá: Chườm túi nước đá lên vùng bị ảnh hưởng trong 15 – 20 phút cứ sau 2 – 3 giờ trong vài ngày đầu sau chấn thương để giúp kiểm soát tình trạng đau đớn, khó chịu.
• Nén: Nén vùng bằng băng thun có thể giúp giảm sưng. Tuy nhiên không quấn quá chặt vì điều này có thể cản trở quá trình lưu thông máu cũng như các chất dinh dưỡng nuôi dưỡng gân, cơ.
• Độ cao: Nâng vùng bị thương lên cao hơn tim, đặc biệt là vào ban đêm, có thể giúp giảm sưng bằng cách cho phép trọng lực hỗ trợ thoát dịch.

Nếu cơn đau nghiêm trọng hoặc gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, người bệnh có thể sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn như Ibuprofen và Paracetamol để kiểm soát cơn đau. Sau hai ngày đầu tiên, người bệnh có thể dần dần bắt đầu sử dụng vùng bị thương. Điều này giúp cải thiện dần dần về khả năng hỗ trợ trọng lượng của khớp hoặc khả năng di chuyển mà không bị đau.

Quá trình phục hồi sau bong gân và căng cơ có thể mất vài ngày đến vài tháng tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương. Bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu có thể giúp tối đa hóa sự ổn định và sức mạnh của khớp hoặc chi bị thương. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể đề nghị cố định bằng nẹp hoặc đai. Trong trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để ngăn ngừa các rủi ro phát sinh.

Phòng ngừa bong gân và căng cơ

Để ngăn ngừa bong gân và căng cơ, hãy xem xét các biện pháp sau:

• Tăng cường cơ xung quanh khớp với các bài tập điều hòa và ổn định thường xuyên để tạo nên khung xương chắc khỏe và giúp ngăn ngừa chấn thương
• Khởi động đúng cách trước khi tập thể dục làm tăng phạm vi chuyển động của cơ và giúp tránh chấn thương và rách mô liên kết
• Tập thể dục đều đặn để duy trì sức mạnh
• Tránh tập thể dục khi mệt mỏi hoặc đau đớn
• Ăn một chế độ ăn uống cân bằng để giữ cho cơ bắp khỏe mạnh
• Lưu ý các nguy cơ té ngã, chẳng hạn như cầu thang tối, vỉa hè không bằng phẳng, đồ chơi trên sàn
• Giữ giày luôn trong tình trạng tốt và vừa vặn, không bị mòn và thay giày khi cần thiết
• Mang thiết bị bảo hộ khi chơi thể thao để tránh nguy cơ chấn thương

Tóm lại, bong gân là chấn thương dây chằng, trong khi căng cơ là chấn thương cơ hoặc gân. Cả hai đều có thể gây đau, sưng và hạn chế khả năng vận động, nhưng ảnh hưởng đến các bộ phận khác nhau của cơ thể. Điều quan trọng là phải phân biệt bong gân và căng cơ chính xác để điều trị hiệu quả, thúc đẩy quá trình chữa lành vết thương và giảm thiểu mọi biến chứng lâu dài.

Tham khảo thêm:

• Cách Phân Biệt Gãy Xương Và Bong Gân Tránh Nhầm Lẫn
• Hướng Dẫn Phân Biệt Triệu Chứng Bong Gân Và Sai Khớp