Ngủ dậy bị đau bả vai: Nguyên nhân và cách điều trị

Ngủ dậy bị đau bả vai thường do tư thế ngủ hoặc lạm dụng cơ vai vào ngày hôm trước. Tuy nhiên trong nhiều trường hợp đây có thể là hệ quả của chấn thương hoặc các vấn đề bệnh lý. Tùy thuộc vào từng nguyên nhân sẽ có cách khắc phục phù hợp bao gồm giảm đau tại nhà và điều trị y tế.

Nguyên nhân gây ngủ dậy bị đau bả vai

Vai là một khớp phức tạp bao gồm 3 thành phần xương (xương đòn, xương bả vai và xương cánh tay trên). So với các khớp khác thì sự ổn định của khớp vai có thể bị tổn hại dễ dàng hơn. Đây là nguyên nhân lý giải vì sao tình trạng đau vai diễn ra phổ biến.

Giấc ngủ thường sẽ giúp cơ thể tự sửa chữa các tổn thương và quên đi cơn đau trong cơ thể. Tuy nhiên, rất nhiều người lại nhận thấy rằng vùng bả vai của họ bị đau sau khi ngủ dậy. Hoặc cũng có thể giấc ngủ đã làm cho tình trạng đau nhức trở nên tồi tệ hơn.

Theo các bác sĩ sức khỏe xương khớp, ngủ dậy bị đau bả vai có thể là do một số nguyên nhân sau đây:

1. Tư thế ngủ

Trong nhiều trường hợp, ngủ dậy bị đau vai được xác định là do tư thế ngủ. Một nghiên cứu vào năm 2017 chỉ ra rằng, nằm ngửa với tay thuận đặt trên trán sẽ có nhiều khả năng bị đau vai vào sáng hôm sau. Ngoài ra, tư thế nằm ngủ nghiêng cũng có thể là thủ phạm gây đau vai.

Bởi các tư thế này thường gây ra nhiều căng thẳng cho cơ cổ và cơ vai hơn là những tư thế khác. Chính sự căng thẳng này là nguyên nhân làm kích hoạt các cơn đau. Đi kèm với đó có thể là tình trạng ngứa ran và yếu cơ.

Đau vai khi ngủ dậy do tư thế ngủ là tình trạng khá phổ biến nhưng không nghiêm trọng. Chỉ cần sớm có sự điều chỉnh thì sẽ cải thiện tốt tình trạng này.

2. Lạm dụng cơ vào ngày hôm trước

Ngủ dậy bị đau bả vai có thể liên quan tới việc hoạt động quá mức vào ngày hôm trước. Tình trạng này thường diễn ra khi tập thể dục gắng sức với những bộ môn sử dụng khớp vai nhiều hay mang vác vật nặng.

Điều đáng chú ý là cần khởi động khớp vai kỹ trước khi dùng cơ vai quá mức. Và ngay sau đó không quên thả lỏng và thư giãn cơ. Đây là cách giúp hạn chế đau bả vai và cứng khớp vào ngày hôm sau.

Đối với tình trạng ngủ dậy bị đau bả vai do trước đó lạm dụng cơ thì có thể tác dụng nhiệt lên vùng bị ảnh hưởng. Ngoài ra, sử dụng thuốc chống viêm OTC như ibuprofen và naproxen cũng sẽ giúp làm giảm bớt sự khó chịu.

3. Hội chứng chạm mỏm cùng vai

Hội chứng chạm mỏm cùng vai xảy ra khi các mô mềm ở xung quanh vòng bít xoay cọ sát vào mô hay xương gần đó. Tình trạng này thường xảy ra khi bạn di chuyển cánh tay của mình.

Sự cọ xát của mô mềm có thể là do:

• Sưng các gân xung quanh
• Viêm bao hoạt dịch xung quanh
• Sự xuất hiện các gai xương
• Xương trong khớp vai bị cong hoặc móc

Các triệu chứng của hội chứng chạm mỏm cùng vai có thể bao gồm:

• Cơn đau ở vùng bả vai
• Cơn đau tồi tệ hơn khi nâng cánh tay
• Ngủ dậy dễ bị đau bả vai khi kê tay lên đầu
• Cơn đau làm gián đoạn giấc ngủ
• Cảm giác bị yếu ở vai và cánh tay

Điều trị ban đầu thường bao gồm nghỉ ngơi, giảm đau bằng thuốc chống viêm OTC hay các bài tập nhẹ nhàng. Tiêm corticosteroid cũng có thể được thực hiện để làm giảm đau và giảm sưng. Hiếm khi cần can thiệp phẫu thuật nhưng có thể vẫn cần thiết với 1 số ít trường hợp.

4. Chấn thương vòng bít xoay

Vòng bít xoay là tập hợp các gân bao xung quanh khớp vai. Nó giúp gắn phần cuối của xương cánh tay trên vào xương bả vai để tạo sự cố định.

Chấn thương vòng bít xoay thường xảy ra khi các gân xung quanh khớp vai viêm, kích ứng, rách 1 phần hay rách hoàn toàn. Tình trạng này có thể xảy ra do:

• Ngã ở tư thế cánh tay dang rộng
• Đột ngột rinh vật nặng
• Tham gia các môn thể thao sử dụng khớp vai thường xuyên
• Thường xuyên thực hiện các hoạt động dùng cánh tay trên cao

Triệu chứng thường gặp vao gồm:

• Đau âm ỉ hay đau sâu ở vùng vai
• Gián đoạn giấc ngủ, ngủ dậy vẫn bị đau bả vai
• Đau tăng khi thực hiện các chuyện động nâng, ném hay vươn tay ra sau lưng
• Cứng, mất phạm vi chuyển động

Điều trị bao gồm nghỉ ngơi và chườm lạnh tại vùng vai bị ảnh hưởng. Cũng có thể giảm đau bằng thuốc chống viêm OTC như ibuprofen hoặc aspirin. Ngoài ra cần kết hợp tập vật lý trị liệu hay tiêm corticosteroid khi cần thiết. Có thể can thiệp phẫu thuật với các chấn thương nặng.

5. Viêm bao hoạt dịch vai

Bao hoạt dịch là những túi nhỏ có chứa chất lỏng giúp đệm các mô ở xung quanh khớp. Chúng được tìm thấy ở khắp cơ thể. Viêm bao hoạt dịch xảy ra khi các túi nhỏ này bị viêm. Vai chính là một trong những vị trí phổ biến nhất chịu ảnh hưởng từ bệnh viêm màng bao hoạt dịch.

Nguyên nhân thường là chấn thương ảnh hưởng tới vai hay do các hoạt động lặp đi lặp lại khiến khớp vai phải làm việc quá sức. Tình trạng ngủ dậy bị đau bả vai có thể liên quan tới bệnh viêm bao hoạt dịch vai.

Các triệu chứng của bệnh lý này có thể bao gồm:

• Đau cục bộ hoặc đau ở phần bả vai bị ảnh hưởng
• Cử động mạnh khi vừa ngủ dậy có thể khiến đau tăng
• Đau khi có áp lực đè nén, ví dụ như đang nằm ngủ
• Cứng ở vai bị ảnh hưởng
• Sưng và đỏ ở khớp vai

Điều trị ban đầu thường là bảo tồn. Các phương pháp bao gồm dùng thuốc chống viêm không kê toa, tập vật lý trị liệu, tiêm corticosteroid. Nếu điều trị bảo tồn không hiệu quả, phẫu thuật có thể được thực hiện để dẫn lưu hoặc cắt bỏ bao hoạt dịch bị viêm.

6. Thoái hóa khớp vai

Thoái hóa khớp xảy ra khi lớp sụn giữa các xương bị bào mòn và bắt đầu bị phá vỡ. Tình trạng này có thể ảnh hưởng tới nhiều khớp khác nhau trên toàn cơ thể, bao gồm cả khớp vai.

Thoái hóa khớp vai có thể xảy ra một cách tự nhiên do yếu tố tuổi tác. Ngoài ra chấn thương trước đó ảnh hưởng tới khớp vai như trật khớp hoặc rách vòng bít cũng có thể là nguyên nhân.

Các triệu chứng của thoái hóa khớp vai có thể bao gồm:

• Đau khi cử động vai
• Đau khi nghỉ ngơi, khi ngủ hay cả khi thức dậy
• Cứng khớp, mất phạm vi chuyển động
• Có tiếng nghiến xảy ra khi di chuyển

Điều trị có thể bao gồm dùng thuốc giảm đau bôi hoặc uống, tập vật lý trị liệu, tiềm corticosteroid. Phẫu thuật có thể được khuyến nghị nếu các phương pháp điều trị bảo tồn không giúp làm giảm đau vai.

Đọc thêm: Bài thuốc điều trị thoái hóa khớp từ thảo dược 10 người dùng 9 người khỏi

7. Vai đông cứng

Vai đông cứng là tình trạng xảy ra khi các mô liên kết bên trong khớp vai bị dày lên. Nó có thể gây ra các cơn đau và làm giảm khả năng vận động. Tình trạng đau nhức rất rõ ràng nếu chuyển động vai mạnh khi vừa mới ngủ dậy.

Cho đến nay, nguyên nhân khiến vai bị đóng băng vẫn chưa được xác định rõ ràng. Nguy cơ tăng lên khi vai bị bất động trong thời gian dài. Có thể là do phục hồi sau chấn thương hay phẫu thuật. Các bệnh cơ bản như tiểu đường cũng có thể khiến nguy cơ bị vai đông cứng tăng lên.

Các triệu chứng vai đông cứng xảy ra trong 3 giai đoạn:

• Đóng băng: Đặc trưng bởi cơn đau khi cử động, phạm vi chuyển động ít hơn.
• Đông cứng: Đau giảm nhưng khớp vai trở nên cứng, củ động khó khăn.
• Rã đông: Phạm vi chuyển động bắt đầu được cải thiện dần.

Triệu chứng có thể tồi tệ hơn vào buổi tối. Điều này thường gây gián đoạn giấc ngủ. Nhiều trường hợp đau đớn và khó chịu còn kéo dài đến cả khi thức dậy.

Điều trị chứng vai đông cứng tập trung vào việc giảm đau và cải thiện phạm vi chuyển động. Điều này thường bao gồm dùng thuốc giảm đau OTC kết hợp vật lý trị liệu.

Ngủ dậy bị đau vai có nguy hiểm không?

Như đã phân tích, tình trạng đau vai sau khi ngủ dậy liên quan đến rất nhiều nguyên nhân khác nhau. Do đó mức độ ảnh hưởng của từng trường hợp sẽ có sự khác biệt nhất định.

Nếu chỉ bị đau cấp tính ở mức độ vừa và nhẹ do tư thế hay lạm dụng cơ thì thường không nghiêm trọng. Cơn đau dễ dàng được cải thiện bằng một số mẹo chữa đơn giản ngay tại nhà.

Tuy nhiên nếu là đau do chấn thương hay bệnh lý, cơn đau thường kích hoạt ở mức độ nghiêm trọng và có xu hướng kéo dài. Ngoài ra đau nhức còn kèm theo cứng khớp và hạn chế phạm vi chuyển động. Lúc này cần chủ động thăm khám để được bác sĩ hướng dẫn điều trị đúng cách.

Cách điều trị tình trạng ngủ dậy bị đau bả vai

Lựa chọn phương pháp điều trị đau bả vai khi ngủ dậy cần căn cứ vào căn nguyên và biểu hiện của cơn đau. Mẹo giảm đau tại nhà có thể đáp ứng với nhiều trường hợp. Tuy nhiên điều trị y tế là rất cần thiết nếu triệu chứng có liên quan tới chấn thương hoặc bệnh lý.

1. Mẹo giảm đau tại nhà

Ngủ dậy bị đau bả vai có thể kèm theo tình trạng cứng khớp và gặp khó khăn khi vận động. Điều này gây ra rất nhiều phiền toái cho cuộc sống thường ngày. Có thể áp dụng một số mẹo giảm đau đơn giản sau đây để khắc phục nhanh triệu chứng:

+ Tác dụng nhiệt:

Tác dụng nhiệt có thể đáp ứng tốt với hầu hết các trường hợp bị đau bả vai khi ngủ dậy. Tuy nhiên hãy xem xét vào dấu hiệu đau và triệu chứng đi kèm để cân nhắc chọn nhiệt nóng hay nhiệt lạnh.

• Chườm nóng: Áp dụng khi gặp phải cơn đau đơn thuần hay đau kèm theo co cứng. Tuyệt đối không thực hiện khi vùng bả vai đang bị sưng. Hơi nóng có tác dụng thư giãn gân cơ, giảm căng thẳng, chèn ép, giảm đau. Đồng thời tăng cường tuần hoàn máu để hỗ trợ chữa lành tổn thương. Chỉ cần dùng túi chườm ấm với nhiệt độ phù hợp chườm lên bả vai khoảng 15 – 20 phút.
• Chườm lạnh: Thực hiện khi bị đau bả vai kèm theo dấu hiệu bị sưng mô mềm hoặc căng cơ quá mức. Nhiệt lạnh sẽ làm tê liệt tạm thời dây thần kinh cảm giác. Đồng thời hạn chế lưu lượng máu tới vùng ảnh hưởng. Từ đó giúp giảm đau và cải thiện tình trạng sưng. Hãy lấy vài viên đá lạnh cho vào túi chườm rồi nhẹ nhàng tác dụng lên vùng bả vai bị đau 10 – 15 phút.

+ Điều chỉnh tư thế ngủ:

Thông thường, tình trạng đau vai sau khi ngủ dậy có xu hướng bắt nguồn từ chính tư thế ngủ của bạn. Nên sớm có sự điều chỉnh để tình trạng này không bị kéo dài. Lưu ý đến một số vấn đề sau:

• Tránh ngủ trên vai bị ảnh hưởng
• Không kê tay lên trán khi ngủ
• Tận dụng 1 chiếc khăn mỏng kê ngay dưới bả vai

+ Massage:

Nếu ngủ dậy bị đau bả vai thì bạn có thể tiến hành massage cho khu vực bị ảnh hưởng. Tác dụng lực nhẹ nhàng giúp thư giãn gân cơ, giảm đau và tăng cường tuần hoàn máu. Từ đó giúp cải thiện phạm vi chuyển động cho khớp vai.

Chỉ cần xoa nhẹ 2 lòng bàn tay vào với nhau cho nóng lên. Sau đó xoa bóp trực tiếp lên vùng vai bị ảnh hưởng khoảng 15 – 20 phút. Kết hợp thêm các động tác lăn, ấn, day, miết để nâng cao hiệu quả.

+ Vận động nhẹ nhàng:

Đau khớp vai khi ngủ dậy có thể còn gây co cứng và hạn chế vận động. Lúc này, bạn đừng nên cố gắng sức để hoạt động khớp vai ngay lập tức. Tốt nhất nên xoa bóp nhẹ nhàng rồi mới từ từ chuyển động.

Lúc đầu nên áp dụng một số động tác đơn giản như từ từ nâng cánh tay lên rồi hạ xuống. Sau đó có thể nhẹ nhàng xoay khớp vai theo chuyển động tròn. Cách này ngoài giúp làm giảm căng thẳng, giảm đau thì còn cải thiện phạm vi chuyển động.

+ Dùng miếng dán giảm đau hoặc thuốc bôi:

Nếu bạn thường xuyên bị đau nhức thì hãy chuẩn bị sẵn miếng dán giảm đau hay thuốc bôi trong tủ thuốc gia đình. Đây là một giải pháp giúp làm dịu cơn đau bả vai khi ngủ dậy nhanh chóng. Tuy nhiên tuyệt đối không được lạm dụng bởi các sản phẩm dùng ngoài da này cũng tiềm ẩn không ít rủi ro.

2. Điều trị y tế

Điều trị y tế là rất cần thiết nếu ngủ dậy bị đau bả vai là do các vấn đề nghiêm trọng. Điển hình nhất là chấn thương hay một số bệnh lý tiềm ẩn. Lúc này cơn đau thường tồi tệ và có xu hướng kéo dài, hạn chế phạm vi chuyển động.

Điều trị y tế cho chứng đau bả vai khi ngủ dậy có thể bao gồm:

+ Sử dụng thuốc:

Điều trị bằng thuốc là phương pháp được áp dụng phổ biến cho hầu hết các trường hợp bị đau bả vai khi ngủ dậy. Mục đích của việc dùng thuốc là giúp cải thiện nhanh triệu chứng. Nhất là tình trạng đau nhức, ê mỏi cùng một số biểu hiện đi kèm khác.

Các thuốc được dùng có thể bao gồm:

• Acetaminophen (Tylenol)
• Thuốc chống viêm không steroid (NSAID)
• Thuốc giãn cơ
• Tiêm corticosteroid trong trường hợp cần thiết

+ Vật lý trị liệu:

Vật lý trị liệu là giải pháp điều trị hiệu quả với tình trạng đau bả vai khi ngủ dậy. Ngoài tác dụng giảm đau thì còn thư giãn cơ, tăng lưu thông máu và cải thiện vận động. Đặc biệt trong trường hợp chấn thương ở vùng vai, vật lý trị liệu có mục đích làm tăng sức mạnh và phạm vi chuyển động.

Có thể áp dụng kết hợp nhiều liệu pháp từ vật lý trị liệu. Bao gồm:

• Siêu âm trị liệu
• Điện xung
• Châm cứu
• Xoa bóp bấm huyệt
• Chiếu tia hồng ngoại
• Sóng ngắn
• Vận động trị liệu

+ Phẫu thuật:

Trường hợp cơn đau kéo dài và không đáp ứng với thuốc giảm đau, điều trị steroid hay vật lý trị liệu thì bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật. Tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể mà các phẫu thuật khác nhau sẽ được chỉ định. Có thể là:

• Phẫu thuật thay khớp: Thường liên quan tới các trường hợp bị viêm xương khớp. Quy trình này yêu cầu bác sĩ phải thay khớp bằng một bộ phận cấy ghép nhân tạo.
• Giải nén dưới xương: Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sẽ loại bỏ hoàn toàn cơ delta gây ra các tác động từ xương. Ngoài ra có thể tác một số sợi cơ delta và để lại phần cơ dính liền.
• Cắt bao hoạt dịch: Tình trạng viêm của bao hoạt dịch có thể sẽ ảnh hưởng đến vai. Cần phẫu thuật để loại bỏ bao bị viêm.
• Phẫu thuật RCI: Thường là phẫu thuật để sửa chữa vòng bít xoay. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương mà bác sĩ có thể làm phẳng gân hay gắn lại gân bị đứt.

Phòng ngừa đau bả vai khi ngủ dậy

Một số biện pháp có thể giúp cho vai của bạn luôn chắc khỏe và tránh khỏi chấn thương. Đồng thời ngăn ngừa tình trạng đau bả vai kích hoạt khi ngủ dậy. Cụ thể như:

• Nếu có thể hãy tránh các chuyển động lặp đi lặp lại. Đặc biệt là một số động tác như nâng, ném có thể gây ra sự căng thẳng cho khớp vai.
• Trường hợp phải thực hiện các chuyển động lặp đi lặp lại như một phần của công việc hay của 1 môn thể thao thì cần dành thời gian nghỉ ngơi thường xuyên.
• Dành thời gian cho hoạt động thể chất mỗi ngày. Nên lựa chọn bài tập phù hợp để giữ cho các cơ quanh khớp khỏe mạnh. Tuyệt đối không tập luyện quá sức.
• Tránh mang vác nặng thường xuyên. Nên sử dụng xe cút kít để chở các vật nặng thay vì mang vác chúng trên vai.
• Nắm rõ giới hạn của bản thân. Tránh các hoạt động trong ngày khiến cho cơ vai bị kéo căng quá mức.
• Điều chỉnh và duy trì tư thế ngủ đúng để tránh gây áp lực cho bả vai. Có thể dùng 1 chiếc khăn mỏng gấp lại kê dưới vai khi ngủ. Nên buông tay thoải mái, không gác lên trán và hạn chế nằm nghiêng khi vai đang bị đau.
• Giữ một lịch trình đi ngủ và thức dậy đều đặn.
• Ăn uống lành mạnh, tránh hút thuốc lá hay lạm dụng rượu bia.

Ngủ dậy bị đau bả vai là tình trạng phổ biến cần chú ý cẩn trọng. Nên theo dõi thêm biểu hiện của cơn đau cùng các triệu chứng đi kèm để có cách khắc phục phù hợp. Nếu bị đau nghiêm trọng hay kéo dài thì cần sớm chủ động thăm khám bác sĩ.

Tham khảo thêm:

• Đau vai gáy ở người trẻ tuổi: Nguyên nhân và cách trị
• Bài thuốc thảo dược đặc trị bệnh xương khớp được VTV2 đưa tin, người bệnh tin dùng