Ngón Tay Lò Xo (Trigger Finger) Là Gì? Thông Tin Cần Biết

Ngón tay lò xo là một tình trạng đau đớn, xảy ra khi ngón tay bị kẹt khi đang uốn cong. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến bất cứ ngón tay nào trong cơ thể và có thể ảnh hưởng đến nhiều ngón tay cùng một lúc.

Ngón tay lò xo là gì?

Ngón tay lò xo hay ngón tay cò súng (Trigger finger) là tình trạng ngón tay có thể uốn cong hoặc duỗi thẳng chỉ trong tích tắc, tương tự như động tác kéo thả lò xo. Tình trạng này thường xảy ra khi gân gấp ngón tay bị viêm, dẫn đến đau nhức, khó chịu và gây hạn chế khả năng chuyển động của ngón tay. Ngoài ra, ngón tay lò xo khiến người bệnh không thể duỗi thẳng hoặc uốn cong ngón tay bị ảnh hưởng.

Trong một số trường hợp, ngón tay lò xo có thể khiến một phần của gân tụ lại, tạo thành một cục u nhỏ (nốt sần) ở gốc ngón tay bị ảnh hưởng. Nếu nốt sần được hình thành, gân có thể bị kẹt trong vỏ bọc gân, khiến ngón tay bị kẹt ở vị trí cong. Sau đó, gân bị ảnh hưởng có thể bị đứt đột ngột, khiến ngón tay bật ra như lò xo hoặc cò súng.

Ngón tay lò xo thường phổ biến ở những người có sở thích hoặc tính chất công việc đòi hỏi các hành động nắm chặt lặp lại nhiều lần. Tình trạng này cũng phổ biến hơn ở nữ giới và người bệnh tiểu đường.

Dấu hiệu nhận biết ngón tay lò xo

Tình trạng ngón tay lò xo có thể dẫn đến một số đặc trưng, chẳng hạn như:

• Có âm thanh và đau đớn khi uốn cong hoặc duỗi ngón tay. Các triệu chứng nghiêm trọng hơn khi ngón tay nghỉ ngơi và được cải thiện khi chuyển động nhẹ.
• Cứng ngón tay, đặc biệt là vào buổi sáng.
• Có tiếng bật hoặc âm thanh như tiếng click chuột máy tính khi người bệnh di chuyển ngón tay.
• Đau nhức hoặc có vết sưng (hình thành nốt sần) ở gốc ngón tay bị ảnh hưởng.
• Cứng khớp ngón tay khiến người bệnh không thể duỗi thẳng ngón tay, hay còn gọi là khó ngón tay.

Các triệu chứng thường bắt đầu nhẹ và trở nên nghiêm trọng theo thời gian. Tình trạng này có nhiều khả năng xảy ra sau một thời gian sử dụng tay nhiều hơn, tuy nhiên chấn thương cũng có thể dẫn đến tình trạng này.

Các triệu chứng thường nghiêm trọng hơn trong các trường hợp như:

• Khi nắm chặt một thứ gì đó
• Khi cố gắng duỗi thẳng ngón tay
• Vào buổi sáng sau khi ngủ dậy

Nếu không được điều trị, tình trạng ngón tay lò xo có thể diễn tiến nghiêm trọng. Các triệu chứng diễn tiến có thể khiến ngón tay cái và một ngón tay khác bị khóa ở tư thế duỗi thẳng hoặc uốn cong. Người bệnh cũng không thể thay đổi vị trí ngón tay nếu không có sự hỗ trợ của tay còn lại.

Nguyên nhân gây ngón tay lò xo

Có một số nguyên nhân có thể gây tình trạng viêm gân gấp ngón tay dẫn đến ngón tay lò xo. Cụ thể các nguyên nhân bao gồm:

1. Chuyển động lặp lại nhiều lần

Trong hầu hết các trường hợp ngón tay lò xo xảy ra sau một chuyển động lặp đi lặp lại nhiều lần một cách mạnh mẽ. Tình trạng này cũng xảy ra khi gân (dải mô cứng nói xương và cơ ngón tay) bị viêm, tổn thương hoặc bị kích ứng.

Trong điều kiện bình thường, gân được bao bọc bởi các mô được gọi vỏ gân. Điều này giúp gân được bôi trơn và bảo vệ. Nếu gân bị sưng hoặc viêm, bao gân sẽ bị kích thích, dẫn đến hình thành sẹo khiến gân dày lên. Gân dày lên khiến việc uốn cong ngón tay kéo gân đi qua một bao gân hẹp và dẫn đến tình trạng ngón tay bật ra như lò xo.

2. Chấn thương dây chằng ngón tay

Dây chằng ngón tay có nhiệm vụ nối các khớp lại với nhau và thường bị tổn thương khi ngón tay bị bong gân hoặc trật khớp. Điều này có thể khiến dây chằng bị rách một phần hoặc rách hoàn toàn.

Sau tổn thương, nếu dây chằng lành lại không đúng cách, khớp ngón tay có thể bật ra như lò xo hoặc gãy trong khi uốn. Ngoài ra, nếu dây chằng lành ở vị trí không thích hợp hoặc bị lỏng lẻo, khớp ngón tay cũng có thể bật ra và gãy khi uốn cong các ngón tay.

Thông thường chấn thương dây chằng ở ngón tay là một tình trạng không nghiêm trọng. Tuy nhiên nếu không được điều trị đúng cách, bệnh có thể dẫn đến các vấn đề mãn tính ở khớp ngón tay, bao gồm ngón tay lò xo. Do đó, nếu chấn thương ngón tay hoặc nghi ngờ chấn thương, người bệnh nên đến bệnh viện và trao đổi với bác sĩ về các biện pháp điều trị.

3. Viêm xương khớp

Viêm xương khớp hoặc thoái hóa khớp ngón tay là tình trạng hao mòn sụn khớp ở ngón tay. Khi các triệu chứng trở nên nghiêm trọng theo thời gian, các cử động ngón tay có thể bị hạn chế và gây đau đớn. Triệu chứng phổ biến nhất thường là khiến các khớp ngón tay bị sưng tấy hoặc có âm thanh khi chuyển động.

Các khớp ngón tay có thể bị bung ra như lò xo hoặc bị vỡ. Tình trạng này có thể dẫn đến một vết sưng nhỏ ở xung quanh các khớp ngón tay, còn được gọi là u nang nhầy.

4. Các yếu tố rủi ro

Một số yếu tố rủi ro có thể làm tăng nguy cơ hình thành tình trạng ngón tay lò xo bao gồm:

• Độ tuổi: Tình trạng này thường phổ biến ở người trong độ tuổi từ 40 – 60.
• Giới tính: Viêm gân gấp ngón tay thường phổ biến ở phụ nữ.
• Tình trạng sức khỏe liên quan, chẳng hạn như bệnh tiểu đường, viêm khớp dạng thấp, bệnh suy giáp.
• Tính chất công việc: Các công việc đòi hỏi các chuyển động lặp lại nhiều lần, thường xuyên hoặc sử dụng mạnh các ngón tay, chẳng hạn như nông dân, nhạc công hoặc công nhân công nghiệp, thường có nguy có mắc bệnh cao hơn.
• Chấn thương: Những người từng bị chấn thương ngón tay hoặc gân ngón tay trong quá khứ có nguy cơ cao hơn.
• Phẫu thuật hội chứng ống cổ tay: Viêm gân gấp ngón tay có thể là biến chứng liên quan đến tình trạng phẫu thuật điều trị hội chứng ống cổ tay, đặc biệt là trong 6 tháng sau khi phẫu thuật.

Chẩn đoán ngón tay lò xo

Chẩn đoán ngón tay cò súng không yêu cầu các xét nghiệm phức tạp. Cụ thể, tình trạng được được chẩn đoán thông qua các biện pháp như:

1. Chẩn đoán xác định

Bác sĩ có thể đưa ra chẩn đoán bệnh thông qua các tiền sử bệnh và các dấu hiệu đặc trưng. Người bệnh có thể được yêu cầu thực hiện đóng mở bàn tay để kiểm tra cơn đau cũng như chuyển động của bàn tay.

Cụ thể chẩn đoán xác định viêm gân gấp ngón tay như sau:

• Dựa trên các triệu chứng lâm sàng tại chỗ.
• Đau ngón tay tại vị trí bao gân bị viêm hoặc hình thành các nốt sần
• Khó cử động ngón tay.
• Ngón tay bị kẹt ở tư thế duỗi thẳng
• Ngón tay có thể bị sưng nhẹ
• Có thể sờ thấy các hạt xơ ở gân gấp ngón tay, tại vị trí khớp đốt bàn tay. Các hạt xơ này có thể di chuyển khi gấp hoặc duỗi các ngón tay.

Xét nghiệm chẩn đoán xác định:

• Siêu âm với đầu dò có tần số > 7.5 – 20 MHz có thể quan sát thấy gân, bao gân dày lên và có dịch bao quanh. Ngoài ra, giúp bác sĩ thấy hình ảnh hạt xơ bao gân.
• Chụp X – quang và xét nghiệm máu có thể không cần thiết để chẩn đoán viêm gân gấp ngón tay. Tuy nhiên một số xét nghiệm, đặc biệt là kiểm tra lượng đường trong máu và chức năng gan thận, có thể được chỉ định trước khi kê thuốc điều trị, đặc biệt là trước khi tiêm corticoid.

2. Chẩn đoán phân biệt

Cần chẩn đoán phân biệt tình trạng ngón tay lò xo với một số bệnh lý có thể gây sưng đau các khớp ở bàn tay, chẳng hạn như:

• Viêm khớp dạng thấp
• Viêm khớp phản ứng
• Viêm khớp vẩy nến
• Bệnh Gout

Có thể phân biệt các triệu chứng thông qua siêu âm và sàng lọc các triệu chứng lâm sàng.

Điều trị ngón tay lò xo

Các biện pháp điều trị tình trạng ngón tay lò xo phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và thời gian mắc bệnh. Đôi khi các triệu chứng có thể được cải thiện mà không cần điều trị. Do đó, bác sĩ có thể đề nghị người bệnh tránh thực hiện các hoạt động gây đau để cải thiện các triệu chứng.

Trong trường hợp cơn đau nghiêm trọng, người bệnh có thể sử dụng thuốc giảm đau, chẳng hạn như thuốc chống viêm không steroid (NSAID), chẳng hạn như ibuprofen để cải thiện các triệu chứng.

Điều trị tình trạng ngón tay lò xo theo nguyên tắc hướng dẫn của Bộ Y tế như sau:

• Kết hợp nhiều biện pháp điều trị, bao gồm không dùng thuốc, dùng thuốc, tiêm corticoid tại chỗ, vật lý trị liệu, phục hồi chức năng và điều trị ngoại khoa.
• Điều trị cần chú ý dự phòng tình trạng tái phát bằng chế độ vận động, sinh hoạt phù hợp kết hợp sử dụng thuốc, vật lý triệu liệu và phục hồi chức năng.

Cụ thể, tình trạng ngón tay lò xo có thể được điều trị với các biện pháp như sau:

1. Nẹp ngón tay

Bác sĩ trị liệu có thể đề nghị người bệnh nẹp một thanh nhựa ở ngón tay bị tổn thương để hạn chế cử động và làm dịu ngón tay của người bệnh. Nếu ngón tay cứng vào buổi sáng, người bệnh có thể mang nẹp ngón tay qua đêm. Trao đổi với bác sĩ về thời gian mang nẹp cần thiết.

Sử dụng nẹp ngón tay có thể mang lại hiệu quả điều trị với một số người. Tuy nhiên, phương pháp này thường mang lại hiệu quả ngắn hạn và ít được áp dụng lâu dài.

2. Thuốc điều trị

Trong các trường hợp tình trạng ngón tay lò xo không quá nghiêm trọng, các phương pháp điều trị không xâm lấn như sử dụng thuốc có thể hỗ trợ cải thiện các triệu chứng. Các loại thuốc phổ biến thường được sử dụng bao gồm:

Thuốc giảm đau, được sử dụng để hỗ trợ giảm đau:

• Acetaminophen 0.5g x 2 – 4 viên / 24h
• Paracetamol hoặc tramadol x 3 viên / 24h
• Paracetamol hoặc dextropropoxiphen 400 mg / 30 mg x 2 viên / 24h
• Floctafenine 200 mg x 2 viên / 24h

Thuốc chống viêm không steroid dạng bôi tại chỗ hoặc đường toàn thân:

• Diclofenac 50 mg x 2 viên / 24h Meloxicam 7.5 mg x 1 – 2 viên / 24h
• Etoricoxib 60 mg x 1 – 2 viên / 24h
• Piroxicam 20 mg x 1 viên / 24h
• Celecoxib 200 mg x 1 – 2 viên / 24h

3. Tiêm corticoid tại chỗ

Corticosteroid là loại thuốc có thể được sử dụng để giảm sưng. Trong trường hợp ngón tay lò xo, thuốc Corticosteroid dạng lỏng có thể được tiêm vào vỏ gân ở gốc ngón tay bị ảnh hưởng để cải thiện các triệu chứng.

Theo thống kê, tiêm corticosteroid là phương pháp điều trị hiệu quả khoảng 50 – 70% các trường hợp ngón tay lò xo. Tuy nhiên phương pháp này thường kém hiệu quả đối với tình trạng ngón tay lò xo do các tình trạng sức khỏe tiềm ẩn, chẳng hạn như bệnh tiểu đường hoặc viêm khớp dạng thấp.

Tiêm corticosteroid có thể cải thiện vĩnh viễn tình trạng ngón tay lò xo trong một số trường hợp. Tuy nhiên đôi khi tình trạng này tái phát sau khi điều trị. Người bệnh có thể cần tiêm mũi thứ hai nếu thuốc tác dụng hết, tuy nhiên các lần tiêm thuốc sau thường ít hiệu quả hơn lần tiêm đầu tiên.

Các chế phẩm corticosteroid được sử dụng để điều trị tình trạng viêm gân gấp ngón tay bao gồm:

• Methyl prednisolon acetat (1 ml = 40 mg), với liều lượng từ 8 – 20 mg / 1 lần tiêm (hoặc 0.2 – 0.5ml / 1 lần) tuỳ thuộc vị trí bệnh. Mỗi đợt tiêm cách nhau 3 – 6 tháng và mỗi năm không tiêm quá ba đợt.
• Betamethasone (1 ml = 5 mg Betamethasone dipropionate + 2mg Betamethasone sodium phosphate). Đây là loại thuốc có tác dụng kéo dài. Liều lượng sử dụng cho một lần tiêm cạnh khớp từ 0.8 – 2 mg / 1 lần (hoặc 0.2 – 0.5 ml / 1 lần) tuỳ thuộc vị trí tiêm. Mỗi đợt cách nhau 3 – 6 tháng và mỗi năm không tiêm quá ba đợt.

Rủi ro khi tiêm corticosteroid điều trị ngón tay lò xo thường nhỏ. Tuy nhiên, đôi khi tiêm thuốc có thể gây mỏng hoặc thay đổi màu da ở khu vực tiêm. Ngoài ra, vết tiêm cũng có thể bị nhiễm trùng, tuy nhiên nguy cơ này thường rất nhỏ.

Chống chỉ định khi tiêm corticosteroid:

• Chống chỉ định tuyệt đối: Tổn thương do nấm, nhiễm khuẩn hoặc tổn thương nhiễm trùng tại vị trí hoặc gần vị trí tiêm.
• Chống chỉ định tương đối: Người bệnh cao huyết áp, đái tháo đường, viêm loét dạ dày tá tràng,  bệnh nhân đang dùng thuốc chống đông hoặc có rối loạn đông máu.

4. Phẫu thuật ngón tay lò xo

Phẫu thuật có thể được đề nghị nếu các phương pháp điều trị bảo tồn không hiệu quả. Ngoài ra, cân nhắc phẫu thuật phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của cơn đau, các vấn đề y tế liên quan, chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp hoặc các bệnh lý gây ảnh hưởng đến cột sống.

Có ba loại phẫu thuật được đề nghị để điều trị ngón tay lò xo:

• Phẫu thuật mở: Bác sĩ sẽ rạch một đường nhỏ vào lòng bàn tay và cắt vỏ bọc gân để gân có thêm không gian để di chuyển. Người bệnh sẽ được gây tê để không cảm thấy đau.
• Phẫu thuật giải phóng chèn ép qua da: Phẫu thuật này được thực hiện khi người bệnh được gây tê cục bộ. Bác sĩ phẫu thuật sẽ chèn một cây kim thông qua da để cắt vỏ bọc gân.
• Cắt bao gân: Bác sĩ có thể đề nghị thực hiện loại phẫu thuật này nếu hai phương pháp phẫu thuật trên không mang lại hiệu quả, đặc biệt là ở người bệnh viêm khớp dạng thấp. Phẫu thuật này loại bỏ một phần vỏ bọc của gân và giúp ngón tay có thể cử động linh hoạt trở lại.

Cả ba loại phẫu thuật điều trị ngón tay lò xo đều an toàn và đơn giản. Tuy nhiên đôi khi phẫu thuật có thể dẫn đến một số rủi ro, chẳng hạn như:

• Sẹo
• Nhiễm trùng
• Đau, cứng khớp ngón tay
• Tổn thương dây thần kinh

5. Theo dõi và quản lý sau khi điều trị

Sau khi điều trị tình trạng viêm gân gấp ngón tay, cần theo dõi một số vấn đề để có biện pháp xử lý phù hợp. Các vấn đề phổ biến bao gồm:

• Tránh các yếu tố nguy cơ
• Tránh các vi chấn thương
• Phát hiện và điều trị đúng các bệnh lý như viêm khớp dạng thấp, viêm khớp vảy nến, viêm cột sống dính khớp, bệnh gout, thoái hoá khớp, tiểu đường, nhiễm khuẩn
• Điều chỉnh các dị tật gây lệch trục chi
• Thận trọng khi sử dụng thuốc thuộc nhóm Quinolon

Tiên lượng cho ngón tay lò xo

Trong hầu hết các trường hợp, ngón tay lò xo là tình trạng gây khó chịu nhưng không nguy hiểm.

Thay đổi lối sống, sử dụng thuốc thuốc giảm đau hoặc tiêm corticosteroid có thể mang lại hiệu quả cải thiện các triệu chứng. Tuy nhiên đôi khi tình trạng này có thể tái phát, do đó người bệnh cần theo dõi các triệu chứng và có biện pháp xử lý kịp thời.

Thông tin thêm: Bệnh gout (gút) là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và điều trị