Ngón Chân Hình Búa (Hammer Toe): Nguyên Nhân Và Cách Trị

Ngón chân hình búa là một biến dạng phổ biến, xảy ra do mất cân bằng cơ, tư thế ở chân kém hoặc liên quan đến một số tình trạng y tế nhất định. Tình trạng này có thể kiểm soát và phòng ngừa, tuy nhiên điều quan trọng là đến bệnh viện để được đánh giá cũng như có kế hoạch điều trị, chăm sóc sức khỏe phù hợp nhất.

Ngón chân hình búa là gì?

Ngón chân hình búa là tình trạng phổ biến, ảnh hưởng đến hình dạng và chức năng của ngón chân, xảy ra khi ngón chân cong xuống ở khớp giữa, khiến ngón chân trông giống như một cái búa. Tình trạng này có thể gây đau, đi lại khó khăn và các vấn đề khác ở bàn chân.

Ngón chân hình búa được chia thành nhiều giai đoạn với mức độ nghiêm trọng khác nhau, như sau:

• Giai đoạn 1: Ngón chân vẫn linh hoạt và có thể duỗi thẳng bằng lực ép bằng tay. Ngón chân có thể bị đau nhẹ, sưng hoặc đỏ, bị chai hoặc chai do cọ xát với giày hoặc mặt đất.
• Giai đoạn 2: Ngón chân kém linh hoạt và khó duỗi thẳng hơn khi dùng lực bằng tay. Ngón chân có thể bị đau, sưng hoặc đỏ vừa phải. Ngón chân cũng có thể phát triển nhiều vết chai hoặc vết chai nghiêm trọng hơn, thậm chí bị loét hoặc nhiễm trùng do ma sát.
• Giai đoạn 3: Ngón chân cứng và không thể duỗi thẳng bằng áp lực thủ công. Ngón chân có thể bị đau dữ dội, sưng tấy hoặc đỏ, biến dạng xương hoặc tổn thương khớp theo thời gian.

Nguyên nhân phổ biến nhất của tình trạng này thường là do giày không vừa vặn hoặc do chấn thương. Ngoài ra, một số bệnh lý khác, chẳng hạn như viêm khớp hoặc biến dạng xương cũng có thể gây ngón chân hình búa.

Các lựa chọn điều trị thường bao gồm các biện pháp bảo tồn như chỉnh hình và vật lý trị liệu hoặc phẫu thuật khi cần thiết. Nếu không được điều trị, ngón chân hình búa có thể gây đau đớn dữ dội, đi lại khó khăn, chai sạn và biến dạng xương. Do đó, nếu có các triệu chứng của ngón chân búa, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị thích hợp.

Nguyên nhân và yếu tố rủi ro gây ngón chân hình búa

Ngón chân búa là tình trạng phổ biến, khiến ngón chân bị cong xuống ở khớp giữa, gây ảnh hưởng đến hình dạng và chức năng của ngón chân, cũng như gây đau, đi lại khó khăn và các vấn đề khác.

Có một số nguyên nhân và yếu tố nguy cơ dẫn đến ngón chân hình búa, chẳng hạn như:

• Mang giày chật, hẹp hoặc đi giày cao gót khiến các ngón chân bị ép vào tư thế cong không tự nhiên. Điều này có thể gây áp lực lên các khớp và cơ ngón chân, đồng thời khiến ngón chân không thể duỗi và thư giãn bình thường. Theo thời gian, điều này có thể dẫn đến biến dạng ngón chân vĩnh viễn.
• Bị chấn thương ở ngón chân, chẳng hạn như bị vấp, kẹt hoặc gãy. Điều này có thể làm tổn thương xương, dây chằng, gân hoặc dây thần kinh ở ngón chân và ảnh hưởng đến sự liên kết cũng như khả năng di chuyển của ngón chân. Nếu chấn thương không được điều trị đúng cách, có thể dẫn đến viêm mãn tính, nhiễm trùng hoặc viêm khớp ở ngón chân.
• Viêm khớp hoặc có các bệnh về khớp khác ảnh hưởng đến tính linh hoạt và khả năng vận động của ngón chân. Viêm khớp là tình trạng gây viêm và đau ở các khớp, có thể ảnh hưởng đến bất kỳ khớp nào trên cơ thể, kể cả ngón chân. Viêm khớp có thể làm cho các khớp bị cứng, sưng và biến dạng và hạn chế phạm vi chuyển động. Điều này có thể khiến các ngón chân khó duỗi thẳng và uốn cong bình thường hơn.
• Có tiền sử gia đình có ngón chân hình búa và di truyền. Một số người có thể thừa hưởng gen gây bệnh và dễ phát triển ngón chân hình búa hơn những người khác, chẳng hạn như có vòm bàn chân cao hoặc ngón chân thứ hai dài.

Mất cân bằng cơ hoặc yếu ở bàn chân ảnh hưởng đến sự thẳng hàng và khả năng giữ thăng bằng của các ngón chân. Các cơ ở bàn chân phối hợp với nhau để kiểm soát chuyển động và vị trí của các ngón chân. Nếu một hoặc nhiều cơ này yếu hoặc hoạt động quá mức, có thể kéo các ngón chân ra khỏi vị trí bình thường và khiến ngón chân bị cong bất thường. Điều này cũng có thể ảnh hưởng đến sự ổn định và hỗ trợ của bàn chân.

Dấu hiệu nhận biết ngón chân hình búa

Ngón chân hình búa là tình trạng một hoặc nhiều ngón chân bị cong xuống ở khớp giữa. Điều này có thể dẫn đến cảm giác khó chịu, đau đớn và khó di chuyển hoặc duỗi thẳng các ngón chân bị ảnh hưởng.

Một số triệu chứng và dấu hiệu nhận biết ngón chân búa bao gồm:

• Một ngón chân cong xuống ở khớp giữa, trông giống như một cái búa. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ngón chân nào trên bàn chân, nhưng thường ảnh hưởng đến ngón chân thứ hai hoặc thứ ba.
• Đau, sưng, đỏ hoặc cứng ở ngón chân hoặc khớp bị ảnh hưởng. Cơn đau có thể nặng hơn khi đi giày hoặc đi bộ.
• Xuất hiện những vết chai ở đầu, bên cạnh ngón chân hoặc trên mu bàn chân. Đây là những lớp da dày lên hình thành do ma sát hoặc áp lực từ giày hoặc mặt đất lên ngón chân.
• Khó di chuyển hoặc duỗi thẳng ngón chân do các khớp bị cứng hoặc ở tư thế cong theo thời gian.
• Biến dạng xương, tổn thương ngón chân hoặc khớp theo thời gian. Điều này có thể dẫn đến các biến chứng như nhiễm trùng, loét hoặc viêm khớp.

Các dấu hiệu ngón chân hình búa có thể khác nhau tùy thuộc vào từng đối tượng cụ thể. Nếu có bất cứ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào, người bệnh nên đến bệnh viện để được chẩn đoán và có kế hoạch điều trị phù hợp nhất.

Ngón chân hình búa có nguy hiểm không?

Ngón chân hình búa có thể ảnh hưởng đến hình dạng và chức năng của ngón chân, cũng như gây đau, đi lại khó khăn và các vấn đề khác. Nếu không được điều trị, tình trạng này có thể dẫn đến một số biến chứng, chẳng hạn như:

• Nhiễm trùng: Nhiễm trùng xảy ra nếu ngón chân bị thương, có vết thương hở hoặc phẫu thuật không được khử trùng, chữa lành đúng cách. Nhiễm trùng có thể gây đau, sưng, đỏ, mủ, sốt và các triệu chứng khác. Nhiễm trùng cũng có thể lây lan sang các bộ phận khác của bàn chân hoặc cơ thể nếu không được điều trị kịp thời.
• Viêm thần kinh: Viêm dây thần kinh có thể gây tê, ngứa ran, nóng rát hoặc đau nhức ở ngón chân hoặc bàn chân.
• Sẹo: Sẹo có thể hình thành sau khi phẫu thuật hoặc chấn thương ngón chân, gây ảnh hưởng đến hình dáng và chức năng của ngón chân. Sẹo cũng có thể gây đau, cứng khớp, co rút hoặc tái phát ngón chân hình búa.
• Sưng tấy kéo dài: Tình trạng này xảy ra do tổn thương hệ tuần hoàn bạch huyết hoặc tĩnh mạch ở ngón chân, bàn chân. Sưng tấy mãn tính có thể gây khó chịu, khó mang giày và tăng nguy cơ nhiễm trùng hoặc lở loét da.
• Xương không liền hoặc sai lệch: Tình trạng này xảy ra nếu xương không lành lại sau phẫu thuật hoặc gãy xương. Xương không liền hoặc lành sai vị trí có thể gây đau, biến dạng, mất ổn định hoặc viêm khớp ở ngón chân, bàn chân.
• Tái phát biến dạng ngón chân: Tình trạng này xảy ra nếu nguyên nhân cơ bản gây ra ngón chân búa không được điều trị hoặc khi phẫu thuật không được thực hiện không đúng cách.

Nếu nghi ngờ hoặc có bất cứ dấu hiệu nào của tình trạng ngón chân hình búa, người bệnh nên đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị phù hợp. Ngón chân hình búa có thể điều trị và có thể ngăn ngừa được bằng cách mang giày phù hợp và chăm sóc bàn chân.

Biện pháp chẩn đoán ngón chân hình búa

Ngón chân hình búa là tình trạng phổ biến và dễ nhầm lẫn với một số vấn đề sức khỏe khác ở ngón chân. Do đó, điều quan trọng là đến bệnh viện để được chẩn đoán xác định cũng như phân biệt với các tình trạng khác để có kế hoạch điều trị hiệu quả nhất.

1. Chẩn đoán xác định

Ngón chân hình búa thường được chẩn đoán thông qua quá trình kiểm tra bởi bác sĩ có chuyên môn. Trong quá trình kiểm tra, bác sĩ sẽ đánh giá cấu trúc và sự liên kết của các ngón chân, xác định xem có bất kỳ cơn đau hoặc khó chịu cũng như đánh giá phạm vi chuyển động của người bệnh. Bác sĩ cũng có thể hỏi về bệnh sử và bất kỳ triệu chứng nào đang gặp phải.

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu chụp X-quang để xác định rõ hơn về xương và khớp ở bàn chân. Chụp X-quang có thể giúp xác định mức độ nghiêm trọng của biến dạng, đánh giá bất kỳ dấu hiệu bất thường nào về xương và loại trừ các tình trạng khác.

Điều quan trọng là phải tham khảo ý kiến ​​của chuyên gia chăm sóc sức khỏe để được chẩn đoán chính xác và thảo luận về các lựa chọn điều trị, vì cách tiếp cận có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng của bạn và các yếu tố khác.

Dựa trên những phát hiện từ bệnh sử, khám thực thể và xét nghiệm hình ảnh, bác sĩ có thể đưa ra chẩn đoán về ngón chân búa. Điều quan trọng là phải đến bệnh viện để có chẩn đoán chính xác và thảo luận về các lựa chọn điều trị thích hợp dựa trên tình trạng cụ thể.

2. Chẩn đoán phân biệt

Khi đánh giá một bệnh nhân có triệu chứng ngón chân búa, bác sĩ có thể cân nhắc một số chẩn đoán phân biệt, chẳng hạn như những tình trạng khác có chung triệu chứng. Một số chẩn đoán phân biệt có thể bao gồm:

• Ngón chân móng vuốt (Claw toe): Tương tự như ngón chân búa, ngón chân móng vuốt là một biến dạng ngón chân khiến ngón chân bị cong xuống ở khớp giữa. Tuy nhiên, ở ngón chân vuốt, các ngón chân cũng cong lên ở các khớp gần bàn chân hơn.
• Ngón chân vồ (Mallet toe): Ngón chân vồ là một biến dạng ngón chân khác được đặc trưng bởi sự uốn cong xuống ở khớp gần đầu ngón chân nhất. Tình trạng này thường ảnh hưởng đến khớp ở cuối ngón chân, trong khi ngón chân hình búa ảnh hưởng đến khớp giữa.
• Ngón chân cái vẹo trong (Hallux valgus – Bunion): Ngón chân cái vẹo trong là một tình trạng ảnh hưởng đến ngón chân cái, được đặc trưng bởi tình trạng lệch của ngón chân cái về phía các ngón chân khác, gây ra một vết sưng ở gốc ngón chân cái.
• Đau xương bàn chân: Đau bàn chân là tình trạng đau và viêm ở mu bàn chân, có thể gây khó chịu lan tới các ngón chân, dẫn đến biến dạng ngón chân như ngón chân hình búa.
• Viêm khớp dạng thấp: Viêm khớp dạng thấp là một tình trạng tự miễn dịch có thể gây viêm khớp và biến dạng, bao gồm các biến dạng ngón chân như ngón chân hình búa, đặc biệt nếu các khớp nhỏ ở ngón chân bị ảnh hưởng.

Có nhiều tình trạng sức khỏe khác nhau được chẩn đoán nhầm lẫn với ngón chân hình búa. Do đó, điều quan trọng là đến bệnh viện để được chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả nhất.

Biện pháp điều trị ngón chân hình búa hiệu quả nhất

Phương pháp điều trị ngón chân búa phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng và mức độ khó chịu mà người bệnh gặp phải. Dưới đây là một số lựa chọn điều trị phổ biến:

1. Điều trị không phẫu thuật

Các biện pháp không phẫu thuật cho ngón chân hình búa nhằm mục đích làm giảm triệu chứng, cải thiện tính linh hoạt của ngón chân và ngăn ngừa sự tiến triển của biến dạng. Dưới đây là một số lựa chọn điều trị không phẫu thuật phổ biến cho ngón chân búa:

• Thuốc: Thuốc giảm đau không kê đơn như Paracetamol hoặc thuốc chống viêm không steroid (NSAID) có thể giúp kiểm soát cơn đau và giảm viêm. Tuy nhiên, tốt nhất người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được chỉ định và sử dụng thuốc an toàn nhất.
• Thay đổi giày dép: Mang giày dép phù hợp là điều cần thiết để bảo vệ đôi chân cũng như ngăn ngừa các biến dạng phát sinh. Hãy chọn những đôi giày có phần mũi rộng để có đủ không gian cho các ngón chân cử động tự do. Những đôi giày đế thấp hoặc có gót thấp cũng giúp giảm thiểu áp lực lên ngón chân. Ngoài ra, cần tránh giày cao gót hoặc giày chật, bởi vì điều này có thể làm trầm trọng thêm tình trạng biến dạng.
• Dụng cụ hỗ trợ: Những dụng cụ như miếng đệm, đệm chân, đệm chỉnh hình, được sử dụng bên trong giày, có thể giúp hỗ trợ và sắp xếp lại các ngón chân cũng như giúp giảm đau, duy trì độ thẳng hàng và giảm thiểu ma sát.
• Thực hiện bài tập và giãn cơ ngón chân: Thực hiện các bài tập và giãn cơ thường xuyên có thể giúp cải thiện tính linh hoạt và sức mạnh của các cơ, dây chằng ngón chân. Bác sĩ hoặc nhà trị liệu có thể đề xuất các bài tập phù hợp với tình trạng của từng người bệnh.
• Đệm và dán cố định: Sử dụng đệm hoặc miếng dán, đai ngón chân vào vùng bị ảnh hưởng có thể làm giảm áp lực và giảm đau.

Các biện pháp không phẫu thuật có thể giúp giảm đau và ngăn ngừa sự tiến triển ở những trường hợp nhẹ hơn, tuy nhiên có thể không điều chỉnh hoàn toàn tình trạng biến dạng. Nếu các phương pháp này không hiệu quả hoặc tình trạng trở nên tồi tệ hơn, bác sĩ có thể chỉ định can thiệp bằng phẫu thuật. Do đó, tốt nhất nên tham khảo ý kiến ​​của bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và lựa chọn điều trị thích hợp dựa trên tình trạng cụ thể.

2. Phẫu thuật điều trị

Phẫu thuật điều trị ngón chân búa được cân nhắc khi các biện pháp không phẫu thuật không hiệu quả, biến dạng nghiêm trọng hoặc đau nhiều và hạn chế chức năng của người bệnh. Quy trình phẫu thuật cụ thể được khuyến nghị sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng và đặc điểm của biến dạng.

Các quy trình phẫu thuật ngón chân hình búa như sau:

• Giải phóng hoặc chuyển gân: Thủ thuật này bao gồm việc giải phóng hoặc định vị lại các gân bị căng hoặc mất cân bằng góp phần gây ra biến dạng. Điều này giúp ngón chân có thể được duỗi thẳng hoặc sắp xếp lại đúng vị trí.
• Cắt bỏ khớp hoặc hợp nhất: Trong trường hợp khớp bị tổn thương nghiêm trọng và không thể sửa chữa được, bác sĩ phẫu thuật có thể cắt bỏ một phần xương để điều chỉnh biến dạng (cắt bỏ khớp). Ngoài ra, bác sĩ phẫu thuật có thể nối các xương lại với nhau, loại bỏ khớp và cho phép ngón chân lành lại ở tư thế thẳng.
• Cấy ghép khớp: Trong một số trường hợp, cấy ghép nhân tạo có thể được sử dụng để thay thế hoặc ổn định khớp bị ảnh hưởng, duy trì sự liên kết chính xác của ngón chân.

Các phương pháp phẫu thuật sẽ phụ thuộc vào các yếu tố như mức độ nghiêm trọng và tính linh hoạt của biến dạng, sự hiện diện của các bệnh lý tiềm ẩn và sở thích của bác sĩ. Thời gian và các phác đồ phục hồi chức năng sẽ khác nhau tùy thuộc vào loại phẫu thuật cụ thể được thực hiện.

Điều quan trọng là phải tham khảo ý kiến của chuyên gia chăm sóc sức khỏe, chẳng hạn như bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình hoặc bác sĩ chuyên khoa chân, để được đánh giá mức độ nghiêm trọng của tình trạng và xác định biện pháp can thiệp phẫu thuật thích hợp nhất. Chuyên gia có thể có thể giải thích những lợi ích, rủi ro tiềm ẩn và kết quả mong đợi của phương pháp phẫu thuật đã chọn.

Ngón chân hình búa có phòng ngừa được không?

Ngón chân hình búa có thể ngăn ngừa được bằng cách làm theo một số lời khuyên và chăm sóc đôi chân, chẳng hạn như:

• Mang giày vừa vặn, có đủ chỗ cho ngón chân và hãy tránh những đôi giày quá chật, hẹp hoặc nhọn. Giày không phù hợp có thể gây áp lực lên ngón chân và khiến ngón chân bị cong bất thường. Nếu thỉnh thoảng phải đi giày cao gót, hãy mang giày vừa vặn, hỗ trợ tốt cho các ngón chân và tránh đi giày trong thời gian dài.
• Sử dụng khung đỡ, miếng đệm, đệm hoặc dụng cụ chỉnh hình để giảm áp lực và đau ở ngón chân. Người bệnh có thể tham khảo những miếng lót giày được thiết kế đặc biệt và có thể ngăn ngừa ngón chân hình búa hoặc làm chậm sự tiến triển của tình trạng này.
• Chà vết chai bằng đá bọt để làm giảm hoặc tránh các áp lực không cần thiết lên các ngón chân.
• Luyện tập các động tác duỗi chân, tăng cường cơ bắp ở bàn chân và ngón chân để ngăn ngừa ngón chân hình búa phát triển. Thực hiện các bài tập kéo giãn, uốn cong và dang rộng các ngón chân cùng nhau cũng giúp tăng khả năng cân bằng cũng như hạn chế nguy cơ té ngã, chấn thương.
• Xem xét các yếu tố rủi ro, chẳng hạn như tuổi tác, chấn thương, tiền sử gia đình hoặc các tình trạng khác, để có kế hoạch chăm sóc sức khỏe, phòng ngừa phù hợp.

Ngón chân hình búa là tình trạng phổ biến, có thể gây đau đớn, khó chịu, biến dạng khớp cũng như tăng nguy cơ nhiễm trùng, viêm khớp. Do đó, nếu nhận thấy các dấu hiệu hoặc nghi ngờ ngón chân hình búa, người bệnh cần đến bệnh viện ngay lập tức để được đánh giá, chẩn đoán và điều trị hiệu quả.

Tham khảo thêm:

• 7 Cách Chữa Vẹo Cột Sống Không Cần Phẫu Thuật Hiệu Quả
• Gãy 1/3 dưới xương cẳng chân: Dấu hiệu nhận biết và điều trị