Vì Sao Ngồi Xuống Đứng Dậy Bị Đau Lưng? Cách Xử Lý

Ngồi xuống đứng dậy bị đau lưng có thể là do tư thế ngồi xấu, co thắt cơ bắp, chèn ép các dây thần kinh hoặc liên quan đến nhiều bệnh lý cơ xương khớp khác. Tình trạng này cần được kiểm soát và điều trị phù hợp để tránh gây tổn thương cột sống cũng như khả năng vận động bình thường của người bệnh.

Ngồi xuống đứng dậy bị đau lưng là bị gì?

Đau lưng là tình trạng đau buốt, nhức nhối hoặc đau âm ỉ ở một bộ phận của lưng. Đau lưng dưới, hay đau thắt lưng, được định nghĩa là con đau buốt ở các đốt sống từ L1 đến L5, những cơn đau này thường xuất hiện ở đường cong cột sống bên trên xương cụt.

Một trong những nguyên nhân chính gây ngồi xuống đứng dậy bị đau lưng là do tư thế ngồi xấu. Ngồi ở tư thế khom lưng có thể gây căng thẳng lên các đĩa đệm, khiến các đốt sống cọ xát vào nhau, dẫn đến đau đớn khi đứng dậy.

Tuy nhiên, đôi khi tình trạng này cũng liên quan đến các bệnh lý tiềm ẩn, bao gồm các nguyên nhân cần được điều trị y tế để tránh các biến chứng nghiêm trọng.

Cụ thể một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng ngồi xuống đứng dậy bị đau lưng bao gồm:

1. Tư thế ngồi xấu

Nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến tình trạng ngồi xuống đứng dậy bị đau lưng là do ư thế xấu, chẳng hạn như ngồi cúi người lâu, ngủ trên bàn hoặc ngồi với khuỷu tay ở xa cánh tay. Theo các nghiên cứu, có đến hơn 90% áp lực dồn lên thắt lưng khi ngồi. Do đó, những thói quen ngồi xấu có thể gây căng thẳng, mất cân bằng ở lưng, cổ và gây đau.

Ngoài ra, khi ngồi trong một thời gian dài, các cơ gập hông có thể ngắn lại, khiến cơ mông trở nên yếu và gân kheo hoạt động quá sức. Điều này dẫn đến nghiêng khung chậu, khiến cơ vận động kém. Do đó, khi thay đổi tư thế từ ngồi sang đứng, người bệnh có thể bị đau thắt lưng, tê mỏi chân và đau nhức xương khớp.

2. Đau thần kinh tọa

Dây thần tọa là dây thần kinh chạy dọc theo gốc cột sống ở phía sau chân. Đau thần kinh tọa có thể được gây ra bởi các tình trạng khác nhau, bao gồm hình hình gai xương cột sống, thoái hóa cột sống hoặc thoát vị đĩa đệm.

Cơn đau thoát vị đĩa đệm có thể là đau âm ỉ hoặc đau như điện giật. Ngồi lâu có thể khiến cơn đau trở nên nghiêm trọng hơn, cũng như dẫn đến tình trạng đau nhói lưng khi thay đổi từ tư thế ngồi sang đứng.

Thông thường đau thần kinh tọa chỉ ảnh hưởng đến một bên cơ thể, bắt đầu từ thắt lưng kéo dài đến chân và bàn chân. Trong các trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể bị mất cảm giác hoặc cử động ở chân.

Đôi khi người bệnh có thể bị tiểu không kiểm soát. Đây là dấu hiệu hiếm gặp nhưng nghiêm trọng và cần điều trị cấp cứu để tránh các rủi ro không mong muốn.

3. Căng cơ

Căng cơ lưng xảy ra khi người bệnh ngồi với tư thế ưỡn người hoặc vặn lưng quá quá. Nếu bị căng cơ, người bệnh có thể bị đau đớn ở lưng trên kéo dài đến thắt lưng và mông nhưng không gây ảnh hưởng đến chân. Căng cơ cũng khiến lưng cứng và khó cử động.

Việc ngồi quá lâu hoặc ngồi sai tư thế có thể khiến cơ lưng bị căng cứng, tổn thương và đau đớn. Cơn đau cũng có thể xuất hiện khi người bệnh thay đổi từ tư thế ngồi sang đứng.

Thông thường căng cơ lưng thường không quá nghiêm trọng, có thể được cải thiện trong vòng một tháng với các biện pháp chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên đôi khi các triệu chứng có thể trở nên nghiêm trọng hơn và cần điều trị y tế hoặc vật lý trị liệu để tránh các rủi ro liên quan.

4. Vấn đề về đĩa đệm

Ngồi xuống đứng dậy bị đau lưng có thể là dấu hiệu tổn thương đĩa đệm, chẳng hạn như thoái hóa đĩa đệm hoặc thoát vị đĩa đệm.

Thoát vị đĩa đệm gây áp lực lên đĩa đệm, khiến phần nhân nhầy bị đẩy ra bên ngoài. Điều này gây căng thẳng lên tủy sống và các dây thần kinh trong khu vực, dẫn đến đau đớn, thậm chí là tê thắt lưng.

Người cao tuổi thường bị thoát vị đĩa đệm như một quá trình lão hóa tự nhiên. Tuy nhiên bệnh lý này cũng xảy ra sau các chấn thương, té ngã, nâng vật nặng sai cách hoặc tổn thương cột sống do các hoạt động lặp lại thường xuyên.

Ngoài thoát vị đĩa đệm, tình trạng thoái hóa đĩa đệm cũng có thể dẫn đến tổn thương cột sống và khiến người bệnh bị đau lưng khi thay đổi tư thế từ ngồi sang đứng.

Thoái hóa đĩa đệm thường xảy ra ở những người lớn tuổi và chấn thương nghiêm trọng gây rách bao xơ đĩa đệm. Khi bao xơ bị rách, đĩa đệm không thể tự chữa lành bởi vì nguồn cung cấp máu đã bị cắt đứt. Điều này khiến phần nhân nhầy ở trung tâm thoát ra ngoài, chèn ép rễ thần kinh dẫn đến đau khi thay đổi tư thế hoặc đau lan xuống các chi.

Mặc dù một số người bị thoái hóa đĩa đệm hoàn toàn không có triệu chứng nhưng cơn đau có thể trở nên dữ dội ở lưng dưới, mông và đùi, đặc biệt là khi người bệnh cúi xuống, ngồi lâu hoặc đứng lâu.

5. Hẹp ống sống

Mỗi đốt sống có một lỗ ở giữa tạo thành ống mà tủy sống đi qua. Lỗ này cũng giúp kết nối các dây thần kinh khắp cơ thể với não bộ. Khi ống tủy sống không đủ rộng, dây thần kinh có thể bị chèn ép, dẫn đến đau đớn, yếu cơ và tê. Tình trạng này được gọi là hẹp ống sống.

Hẹp ống sống có thể là là do chấn thương, viêm khớp, khối u hoặc nhiễm trùng. Đôi khi chứng hẹp ống sống cũng có thể là bẩm sinh.

Các dấu hiệu hẹp ống sống bao gồm:

• Chân hoặc tay yếu
• Đau lưng khi chuyển từ tư thế ngồi sang đứng
• Đau lưng khi đứng hoặc đi bộ
• Tê chân hoặc mông
• Gặp vấn đề về sự cân bằng

Thông thường, ngồi trên ghế nghỉ ngơi có thể giúp cải thiện các triệu chứng hẹp ống sống. Tuy nhiên, cơn đau có thể nghiêm trọng hơn khi người bệnh đứng dậy hoặc đi bộ.

6. Cơ cốt lõi yếu

Các cơ cốt lõi nằm ở hai bên lưng, hông, bụng và mông. Nếu các cơ này yếu, cột sống sẽ không được hỗ trợ đầy đủ, dẫn đến đau đớn khi thay đổi tư thế.

Có một số bài tập giãn cơ và bài tập thể dục nhịp điệu có thể cải thiện sức mạnh cơ cốt lõi. Điều này có thể cải thiện tình trạng khó chịu, đau đớn bằng cách giảm bớt căng thẳng cho lưng.

7. Các vấn đề y tế khác

Đôi khi tình trạng ngồi xuống đứng dậy bị đau lưng có thể liên quan đến nhiều bệnh lý khác, bao gồm:

• Sỏi thận
• Sỏi mật ở các vấn đề túi mật khác
• Khối u, ung thư xương hoặc ung thư di căn xương
• Động mạch bụng chính bị tổn thương

Các điều kiện y tế này cần được chăm sóc phù hợp. Do đó, nếu cơn đau lưng nghiêm trọng hoặc gây khó chịu, người bệnh nên đến bệnh viện để được điều trị kịp thời.

Xử lý tình trạng ngồi xuống đứng dậy bị đau lưng

Tùy thuộc vào nguyên nhân cơ bản và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, người bệnh có thể áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà hoặc điều trị y tế theo hướng dẫn của bác sĩ.

1. Thay đổi tư thế

Tư thế tốt có thể cải thiện tình trạng đau lưng. Khi ngồi, luôn giữ cột sống thẳng, vai cân bằng và không cúi đầu quá lâu.

Ngồi ở một tư thế quá lâu có thể khiến lưng cong về phía trước, nghiêng sang một bên hoặc ngã người ra phía sau xa cơ thể, dẫn đến căng thẳng cho cột sống trong một thời gian dài. Điều này có thể dẫn đến tình trạng ngồi xuống đứng dậy bị đau lưng và nhiều vấn đề khác.

Để cải thiện tư thế ngồi, người bệnh nên giữ cột sống thẳng từ lưng đến đầu. Giữ vai ngang bằng và không để xương chậu hướng về phía sau. Tư thế ngồi đúng là khi lưng thẳng hoàn toàn, lúc này người bệnh có thể cảm thấy lưng được kéo dài ra.

2. Cải thiện cơn đau lưng tại nhà

Cách tốt nhất để cải thiện các cơn đau lưng là duy trì đường cong bình thường của cột sống và nâng đỡ phần lưng dưới. Ngoài việc thay đổi tư thế ngồi, người bệnh có thể thực hiện một số phương pháp chăm sóc tại nhà như:

• Thay đổi vị trí: Cân nhắc sử dụng bàn đứng hoặc bàn được thiết kế tiện lợi, cho phép điều chỉnh độ cao để đảm bảo lưng luôn thẳng.
• Chườm lạnh: Chườm lạnh trọng 20 phút có thể giúp giảm viêm ảnh hưởng đến lưng và giảm đau.
• Sử dụng đệm sưởi: Sau khi tình trạng viêm được kiểm soát, khoảng 24 giờ hoặc 48 giờ, người bệnh có thể chườm nóng để tăng cường lưu thông máu và cải thiện cơn đau lưng.
• Sử dụng thuốc không kê đơn: Các loại thuốc giảm đau, như thuốc chống viêm không steroid (NSAID) có thể giảm khó chịu và sưng tấy.
• Sử dụng dụng cụ hỗ trợ: Người bệnh có thể đặt một chiếc khăn cuộn bên dưới thắt lưng để giúp ngồi thẳng và tạo sự ổn định cho cột sống.
• Massage: Xoa bóp, massage có thể giúp thư giãn các cơ bị căng và cải thiện cơn đau.
• Tập yoga: Yoga có khả năng kéo căng và tăng cường sức mạnh cho cơ thể. Người bệnh có thể trao đổi với huấn luyện yoga hoặc nhà vật lý trị liệu để được hướng dẫn cụ thể.

3. Kéo giãn cơ

Có một số bài tập thể dục có thể giúp tăng cường sức mạnh ở lưng dưới và ngăn ngừa tình trạng ngồi xuống đứng dậy bị đau lưng. Người bệnh có thể tham khảo ba bài tập kéo giãn như sau:

Tư thế Plank: 

• Người bệnh vào tư thế chống đẩy với cẳng tay đặt trên mặt đất
• Giữ khuỷu tay thẳng hàng với vai, đẩy cẳng tay và các ngón chân, giữ lưng thẳng
• Giữ yên tư thế trong vài giây sau đó hạ người xuống sàn

Tư thế Bird Dog:

• Khuỵu tay và đầu gối, giữa lưng thẳng
• Mở rộng một chân và cánh tay ra phía đối diện
• Giữ yên tư thế trong 5 giây sau đó nghỉ ngơi
• Thực hiện động tác xen kẽ với tay và chân còn lại

Tư thế Arch:

• Nằm ngửa, hai tay đặt hai bên cơ thể
• Dần dần nâng hông bằng cách sử dụng cơ lưng, cơ mông và cơ bụng
• Giữ yên tư thế trong 5 giây sau đó thư giãn

4. Điều trị y tế

Nếu các triệu chứng nghiêm trọng hoặc không đáp ứng các phương pháp tự chăm sóc, người bệnh nên đến bệnh viện để được điều trị y tế phù hợp. Các bác sĩ có thể đề nghị một số phương pháp điều trị đau lưng dưới như sau:

• Vật lý trị liệu có thể giúp xây dựng sức mạnh cơ bắp, hỗ trợ lưng và ngăn ngừa các cơn đau
• Sử dụng thuốc chẹn thần kinh và tiêm steroid để giảm đau
• Liệu pháp châm cứu và laser có thể hỗ trợ giảm đau mà không cần phẫu thuật
• Sử dụng thuốc, chẳng hạn như thuốc giãn cơ, thuốc chống trầm cảm và các loại thuốc giảm đau không kê đơn khác

5. Phẫu thuật

Hầu hết tình trạng ngồi xuống đứng dậy bị đau lưng có thể được cải thiện với các biện pháp tại nhà. Tuy nhiên vật lý trị liệu có thể được chỉ định nếu các triệu chứng nghiêm trọng, gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hoặc có nguy cơ biến chứng cao.

Phẫu thuật được xem là biện pháp cuối cùng khi các phương pháp điều trị khác không mang lại hiệu quả làm việc.

Ngăn ngừa tình trạng ngồi xuống đứng dậy bị đau lưng

Để ngăn ngừa các cơn đau lưng, người bệnh có thể tham khảo các biện pháp như:

Ngồi:

• Ngồi càng ít càng tốt và chỉ trong một thời gian ngắn (từ 10 – 15 phút)
• Ngồi tựa lưng với một chiếc khăn cuộn lại ở phần cong của lưng
• Giữ hông và đầu gối vuông góc, hai chân không được bắt chéo và bàn chân phải thẳng trên sàn
• Khi ngồi không nên xoay thắt lưng, thay vào đó hãy xoay toàn bộ cơ thể
• Khi đứng lên từ tư thế ngồi, hãy di chuyển đến phía trước của thành ghế, đứng thẳng bằng cách duỗi chân. Tránh cúi gập người về phía trước

Đứng:

• Khi đứng cần ngẩng đầu, vai thẳng, ngực hướng về phía trước, cân bằng trọng lượng đồng đều ở cả hai bàn chân
• Tránh đứng ở một vị trí trong thời gian dài
• Điều chỉnh độ cao của bàn làm việc ở mức vừa phải
• Khi đứng, cố gắng nâng cao một chân bằng cách đặt một chân lên ghế nhỏ, sau vài phút hãy thay đổi tư thế

Khom người, ngồi xuống và khuỵu gối:

Hạn chế khom người và nâng đồ vật nếu có thể. Tuy nhiên khi cần thực hiện các tư thế này, người bệnh thực hiện như sau:

• Đảm bảo có một chỗ đứng vững chắc
• Để nâng một vật thấp hơn thắt lưng, hãy giữ lưng thẳng, đầu gối uốn cong và lưng luôn thẳng
• Siết cơ bụng và dùng chân nâng vật nặng lên
• Duỗi thẳng đầu gối và đứng thẳng hoàn toàn mà không gây áp lực cho cột sống
• Nếu cần nâng đồ vật khỏi mặt bàn, hãy trượt vật đó khởi mép bàn, khi nâng cần sử dụng lực chân để nâng vật nặng
• Không nâng vật nặng quá mức
• Để đặt đồ vật xuống, hãy siết chặt cơ bụng, đồng thời uốn cong hông và đầu gối

Các lưu ý khác:

• Tránh các hoạt động cúi người về phía trước ở thắt lưng hoặc khom lưng
• Khi ho hoặc hắt hơi, hãy cố gắng đứng lên và cúi người về phía sau để tăng đường cong ở cột sống
• Ngủ nghiêng với một chiếc gối đặt ở giữa hai đầu gối
• Cố gắng không nằm sấp khi ngủ
• Nếu nằm ngửa khi ngủ, hãy kê một chiếc khăn cuộn nhỏ ở bến dưới thắt lưng và một chiếc gối nhỏ ở dưới cột sống

Khi nào cần đến bệnh viện?

Mặc dù cơn đau lưng khi thay đổi tư thế có thể được cải thiện khi tập thể dục và thay đổi tư thế ngồi. Tuy nhiên người bệnh nên đến bệnh viện nếu xuất hiện các triệu chứng như:

• Cơn đau dai dẳng và dường như không được cải thiện với các biện pháp tại nhà
• Ngứa ran, tê ở lưng hoặc chân
• Sốt
• Yếu cơ bất thường
• Mất chức năng ở bàng quang và ruột
• Giảm cân mà không rõ lý do

Các triệu chứng này có thể là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng cần được điều trị y tế để tránh các rủi ro không mong muốn.

Ngồi xuống đứng dậy bị đau lưng thường xảy ra ở người ngồi ở tư thế xấu và có lối sống ít vận động. Mặc dù các cơn đau có xu hướng lành tự nhiên, tuy nhiên đôi khi người bệnh có thể cần điều trị y tế để tránh các biến chứng nghiêm trọng.

Lưu ý đến việc duy trì tư thế ngồi đúng, giữa cho các cơ cốt lõi khỏe mạnh nhằm hỗ trợ cột sống. Ngoài ra, người bệnh nên đến bệnh viện ngay khi các triệu chứng dai dẳng, kéo dài và gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Tham khảo thêm:

• Các vị trí đau lưng báo bệnh bạn nên biết
• TOP 5 Gối Kê Lưng Thoát Vị Đĩa Đệm & Hỗ Trợ Cột Sống