Hậu Covid Bị Hoại Tử Xương Và Cách Chữa Trị Hiệu Quả Nhất
Theo dõi IHR trên
Hậu Covid hoại tử xương là một biến chứng hiếm gặp, xảy ra khi nguồn cung cấp máu đến xương bị gián đoạn, dẫn đến chết xương. Các triệu chứng có thể bao gồm đau xương, hạn chế vận động và tăng nguy cơ gãy xương. Việc phát hiện và điều trị sớm là rất quan trọng để ngăn ngừa tổn thương lâu dài cũng như tàn tật.
Hậu Covid hoại tử xương là gì?
Bệnh hoại tử xương hậu Covid còn được gọi là hoại tử vô mạch, là tình trạng các mô xương chết do lượng máu cung cấp đến xương bị gián đoạn. Mặc dù đã có nhiều trường hợp hoại tử xương hậu Covid, nhưng vẫn cần nghiên cứu thêm để xác định mối quan hệ chính xác giữa hai tình trạng này.
Theo WHO, bệnh do virus Corona (Covid-19) là một bệnh truyền nhiễm do virus SARS-CoV-2 gây ra. Có nhiều phương pháp khác nhau được áp dụng để điều trị Covid-19, tùy theo tình huống và sức khỏe tổng thể của người bệnh. Các phương pháp này có thể dẫn đến nhiều tác dụng phụ, bao gồm hoại tử xương.
Hoại tử xương hậu Covid có thể xảy ra ở nhiều loại xương khác nhau, bao gồm hoại tử khớp gối, hông, vai, tuy nhiên tình trạng này thường ảnh hưởng đến xương hàm và xương sọ. Các yếu tố nguy cơ bao gồm sử dụng steroid lâu dài, lạm dụng rượu, chấn thương, một số tình trạng bệnh lý và các cuộc phẫu thuật khớp trước đó.
Nếu có dấu hiệu hoặc nghi ngờ hoại tử xương sau Covid, người bệnh nên đến bệnh viện để được đánh giá các triệu chứng, tiến hành kiểm tra kỹ lưỡng, thực hiện các xét nghiệm cần thiết và đưa ra các phương án điều trị thích hợp. Điều trị có thể bao gồm kiểm soát cơn đau, vật lý trị liệu, dùng thuốc để cải thiện sức khỏe của xương hoặc phẫu thuật nếu cần thiết.
Nguyên nhân nào gây di chứng hậu Covid hoại tử?
Nguyên nhân chính xác của chứng hoại tử xương sau Covid vẫn chưa được xác định và nghiên cứu đầy đủ. Tuy nhiên, có một số yếu tố có thể góp phần tăng nguy cơ mắc bệnh, chẳng hạn như:
1. Do virus gây bệnh
Virus Covid-19 có thể dẫn đến trạng thái tăng đông máu, làm tăng nguy cơ hình thành các cục máu đông. Các cục máu đông có thể làm gián đoạn việc cung cấp máu cho xương và các mô khác, dẫn đến việc thiếu oxy và chất dinh dưỡng đến xương, khớp. Việc thiếu lưu lượng máu này có thể khiến mô xương chết, dẫn đến hoại tử xương.
Ngoài ra, Covid-19 có thể gây ra tình trạng viêm lan rộng khắp cơ thể. Tình trạng viêm quá mức được cho là góp phần dẫn đến hoại tử xương. Cụ thể, viêm có thể làm suy giảm chức năng mạch máu và góp phần làm tổn hại đến việc cung cấp máu cho xương.
2. Tác dụng phụ của Corticosteroid
Có nhiều hướng dẫn điều trị Covid-19, các bác sĩ sẽ đề nghị các kế hoạch điều trị theo những hướng dẫn này tùy theo tình huống và tác dụng phụ của các phương pháp điều trị. Trong đó, thuốc corticosteroid cũng được dùng cho những bệnh nhân Covid ở mức độ nặng. Tuy nhiên, việc sử dụng corticosteroid, đặc biệt là ở liều cao và thời gian dài, có thể dẫn đến nhiều tác dụng phụ.
Bệnh nhân nhiễm Covid được dùng corticosteroid liều cao theo quy định để duy trì sự sống có nguy cơ gây yếu xương hoặc chết xương. Theo nhiều báo cáo, bệnh nhân có thể bị đau ở các khớp, chẳng hạn như hông, vai, đầu gối, hàm và xương sọ.
Bên cạnh đó, corticosteroid cũng dẫn đến nhiều tác dụng phụ khác, chẳng hạn như:
- Khó tiêu
- Đường huyết cao
- Huyết áp cao
- Các biến chứng về mắt bao gồm bệnh tăng nhãn áp, đục thủy tinh thể, bệnh nấm
- Các vấn đề về sức khỏe tâm thần như trầm cảm
- Làm mỏng da
- Tăng cân
- Mất ngủ
- Rụng tóc
3. Các yếu tố rủi ro
Có một số yếu tố nguy cơ, có thể làm tăng khả năng phát triển tình trạng hậu covid hoại tử xương bao gồm:
- Nghiện rượu
- Các bệnh lý mãn tính
- Phương pháp điều trị ung thư sử dụng bức xạ cũng có thể làm suy yếu xương và gây hại cho mạch máu
- Chất béo tích tụ (lipid) trong mạch máu làm gián đoạn lưu lượng máu
- Các tình trạng bệnh lý cụ thể làm giảm lưu lượng máu đến xương, như bệnh thiếu máu hồng cầu hình liềm và bệnh Gaucher
- Một số vấn đề sức khỏe, chẳng hạn như bệnh thiếu máu hồng cầu hình liềm, bệnh lupus, HIV/AIDS, bệnh Gaucher, viêm tụy và bệnh Cushing
- Phẫu thuật hoặc thủ thuật khớp
Điều quan trọng cần lưu ý là mối liên hệ giữa Covid và chứng hoại tử xương vẫn chưa được xác định. Do đó, nếu lo lắng về tình trạng hoại tử xương sau Covid hoặc đã gặp phải các triệu chứng cụ thể, người bệnh nên đến bệnh viện để được đánh giá kỹ lưỡng và xử lý phù hợp.
Dấu hiệu và triệu chứng hoại tử xương hậu Covid
Các triệu chứng hoại tử xương hậu covid có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí và mức độ lan rộng của xương bị ảnh hưởng. Thông thường, các triệu chứng và dấu hiệu phổ biến bao gồm:
- Đau khớp: Đau là triệu chứng phổ biến nhất của hoại tử xương. Ban đầu cơn đau có thể nhẹ và trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian, đặc biệt là khi mang vật nặng hoặc cử động khớp.
- Cứng khớp: Cứng khớp khiến vùng bị ảnh hưởng khó di chuyển linh hoạt, dẫn đến hạn chế phạm vi chuyển động.
- Sưng khớp: Sưng thường xảy ra khi bệnh bùng phát hoặc khi tình trạng bệnh trở nên trầm trọng hơn.
- Mất ổn định khớp: Khi tình trạng tiến triển, hoại tử xương có thể gây mất ổn định khớp hoặc lệch khớp.
- Khả năng vận động hạn chế: Ở giai đoạn nặng, khớp bị ảnh hưởng có thể bị hạn chế nghiêm trọng về khả năng vận động và chức năng, ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày.
Bệnh hoại tử xương hậu Covid có nguy hiểm không?
Hậu covid hoại tử xương là một tình trạng nghiêm trọng và có thể dẫn đến nhiều biến chứng khác nhau. Mức độ nghiêm trọng và tác động của hoại tử xương phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm xương bị ảnh hưởng, mức độ chết của xương và nguyên nhân cơ bản.
Nếu không được điều trị, hoại tử xương có thể ảnh hưởng đến chức năng cũng như khả năng vận động của khớp bị ảnh hưởng. Theo thời gian, tình trạng này có thể dẫn đến đau đớn, giảm phạm vi chuyển động, biến dạng khớp và thậm chí phải phẫu thuật thay khớp trong những trường hợp nặng. Hoại tử xương có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống và hoạt động hàng ngày của một cá nhân.
Chẩn đoán kịp thời và điều trị thích hợp, có thể làm chậm quá trình hoại tử xương và giúp kiểm soát các triệu chứng một cách hiệu quả. Do đó, nếu nghi ngờ hoặc có dấu hiệu bị hoại tử xương sau Covid-19, người bệnh nên đến bệnh viện ngay lập tức để được chẩn đoán và có kế hoạch điều trị hiệu quả.
Chẩn đoán hậu Covid hoại tử xương như thế nào?
Chẩn đoán tình trạng hậu covid 19 gây hoại tử xương thường bao gồm sự kết hợp giữa đánh giá lâm sàng, xem xét bệnh sử và chẩn đoán hình ảnh. Bác sĩ có thể thực hiện kiểm tra thể chất, đánh giá phạm vi chuyển động, độ ổn định và dấu hiệu viêm của khớp bị ảnh hưởng.
Sau các chẩn đoán ban đầu, bác sĩ có thể đề nghị các xét nghiệm xác định, chẳng hạn như:
- Chụp X – quang có thể giúp xác định những thay đổi trong cấu trúc xương, nhưng không phát hiện được những thay đổi ở giai đoạn đầu.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI) được coi là kỹ thuật hình ảnh chính xác nhất để đánh giá hoại tử xương. MRI có thể hình dung xương bị ảnh hưởng và các mô xung quanh, cung cấp thông tin chi tiết về mức độ và vị trí xương chết.
- Xét nghiệm máu có thể được đề nghị để đánh giá các yếu tố góp phần gây ra hoại tử xương, chẳng hạn như rối loạn đông máu hoặc các tình trạng bệnh lý tiềm ẩn như thiếu máu hồng cầu hình liềm hoặc các bệnh tự miễn.
Biện pháp điều trị tình trạng hoại tử xương hậu Covid
Các biện pháp điều trị và chăm sóc tình trạng hậu covid hoại tử xương bao gồm sự kết hợp giữa các biện pháp tự chăm sóc và can thiệp y tế. Điều cần thiết là tham khảo ý kiến của bác sĩ để đánh giá trường hợp cụ thể, đưa ra chẩn đoán chính xác và hướng dẫn bạn các lựa chọn điều trị thích hợp.
1. Điều trị y tế
Điều trị hoại tử xương hậu Covid thường bao gồm sự kết hợp giữa các biện pháp bảo tồn và can thiệp phẫu thuật. Phương pháp điều trị cụ thể có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Các phương pháp điều trị phổ biến nhất thường bao gồm:
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): NSAID như Ibuprofen, có thể được sử dụng để giảm đau và viêm liên quan đến hoại tử xương.
- Thuốc giảm đau: Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của cơn đau, thuốc giảm đau mạnh hơn như opioid có thể được kê đơn để kiểm soát ngắn hạn.
- Bisphosphonates: Những loại thuốc này có thể giúp cải thiện sức khỏe của xương bằng cách làm chậm quá trình mất xương và giảm đau xương. Các loại thuốc này có thể được kê đơn trong các trường hợp cụ thể khi bị hoại tử xương, chẳng hạn như sử dụng steroid lâu dài hoặc loãng xương.
- Thuốc chống đông máu: Trong một số trường hợp, thuốc ngăn ngừa hình thành cục máu đông, chẳng hạn như thuốc chống đông máu warfarin hoặc thuốc chống tiểu cầu aspirin, có thể được kê đơn để điều trị hoại tử xương. Những loại thuốc này được chỉ định để điều trị hoại tử xương do cục máu đông gây ảnh hưởng đến lưu lượng máu đến xương.
- Thuốc kháng sinh: Kháng sinh có thể được kê đơn để kiểm soát hoặc ngăn ngừa nhiễm trùng liên quan đến hoại tử xương hậu Covid.
- Nước súc miệng: Đối với các trường hợp hoại tử xương hàm, bác sĩ có thể khuyên dùng nước súc miệng sát trùng để giữ cho khu vực này sạch sẽ và giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng.
- Thủ tục nha khoa: Đối với người hoại tử xương hàm, điều trị nha khoa, chẳng hạn như loại bỏ các cạnh sắc nhọn, răng bị nhiễm trùng hoặc không còn sống, hoặc xương lộ ra, có thể được chỉ định để ngăn ngừa các biến chứng.
- Phẫu thuật: Trong các trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để loại bỏ xương bị ảnh hưởng hoặc sửa chữa xương bị tổn thương. Phẫu thuật có thể giúp giảm bớt các triệu chứng và thúc đẩy quá trình chữa lành.
2. Chăm sóc bổ sung
Chăm sóc tình trạng hậu covid hoại tử xương bao gồm sự kết hợp giữa các biện pháp tự chăm sóc và can thiệp y tế. Tham khảo ý kiến của bác sĩ để đưa ra chẩn đoán chính xác và hướng dẫn bạn các lựa chọn điều trị thích hợp.
Dưới đây là một số gợi ý về các phương pháp chăm sóc bổ sung, hỗ trợ điều trị tình trạng hoại tử xương:
- Vật lý trị liệu: Bác sĩ có thể xây dựng một chương trình tập thể dục phù hợp để cải thiện khả năng vận động của khớp, tăng cường các cơ xung quanh và giúp giảm đau.
- Thiết bị hỗ trợ: Sử dụng các thiết bị hỗ trợ như nạng, xe tập đi hoặc nẹp có thể giúp giảm sức nặng lên các khớp bị ảnh hưởng và hỗ trợ trong các hoạt động hàng ngày.
- Kiểm soát cân nặng: Duy trì cân nặng phù hợp và tránh căng thẳng quá mức lên các khớp bị ảnh hưởng có thể giúp giảm căng thẳng và áp lực lên mô xương đã bị tổn thương.
- Thay đổi lối sống: Giảm thiểu các hoạt động gây căng thẳng quá mức cho khớp bị ảnh hưởng, chẳng hạn như các bài tập có tác động mạnh hoặc các hoạt động liên quan đến cử động khớp lặp đi lặp lại.
Các phương pháp điều trị và chăm sóc được khuyến nghị cho người hoại tử xương hậu Covid được chỉ định bởi bác sĩ có chuyên môn. Do đó, điều quan trọng là đến bệnh viện để được chẩn đoán sớm và điều trị hiệu quả.
Bệnh hoại tử xương hậu Covid có phòng ngừa được không?
Có một số lưu ý chung có thể giúp tăng cường sức khỏe của xương và làm giảm nguy cơ hoại tử xương hậu Covid, chẳng hạn như:
- Nghỉ ngơi và tăng dần hoạt động: Covid-19 có thể khiến cơ thể kiệt sức về thể chất và tinh thần, do đó người bệnh cần có đủ thời gian để nghỉ ngơi và hồi phục. Khi mức năng lượng được cải thiện, hãy tăng dần mức độ hoạt động để tăng cường sức khỏe xương.
- Duy trì chế độ ăn uống cân bằng: Áp dụng chế độ ăn giàu canxi, vitamin D và các chất dinh dưỡng cần thiết khác có thể hỗ trợ tăng sức khỏe của xương. Các loại thực phẩm nên tiêu thụ bao gồm các sản phẩm từ sữa, rau xanh, cá, ngũ cốc tăng cường và trứng.
- Tập thể dục thường xuyên: Tham gia các bài tập chịu trọng lượng, chẳng hạn như đi bộ, chạy bộ hoặc khiêu vũ, có thể giúp xây dựng và duy trì mật độ xương.
- Theo dõi các triệu chứng: Chú ý đến bất kỳ triệu chứng kéo dài hoặc triệu chứng mới nào có thể phát sinh sau khi mắc Covid. Các triệu chứng phổ biến bao gồm mệt mỏi, khó thở, ho và mất vị giác hoặc khứu giác.
- Giữ nước: Uống nhiều nước có thể giúp hỗ trợ hệ thống miễn dịch, nâng cao sức khỏe, rút ngắn thời gian phục hồi cũng như ngăn ngừa tình trạng hoại tử xương.
- Tránh hút thuốc và hạn chế uống rượu: Hút thuốc và uống quá nhiều rượu có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe của xương.
- Quản lý các bệnh lý tiềm ẩn: Điều quan trọng là phải quản lý hiệu quả mọi tình trạng bệnh lý hiện có, chẳng hạn như bệnh tiểu đường hoặc rối loạn tự miễn dịch, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của xương.
- Chăm sóc sức khỏe tinh thần: Quá trình phục hồi sau Covid-19 có thể bao gồm nhiều vấn đề sức khỏe tinh thần. Do đó, hãy thực hành các cách tự chăm sóc bản thân, trò chuyện với người thân hoặc tham vấn với bác sĩ tâm lý nếu cần thiết.
- Đến bệnh viện: Nếu có triệu chứng hoặc lo lắng về tình trạng hoại tử xương sau Covid, người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được chẩn đoán và hướng dẫn điều trị phù hợp.
Tình trạng hậu covid hoại tử xương không phổ biến nhưng nghiêm trọng, có thể dẫn đến đau đớn, cứng khớp, hạn chế phạm vi chuyển động cũng như tăng nguy cơ tàn phế. Do đó, nếu có dấu hiệu hoặc nghi ngờ hoại tử xương, người bệnh nên đến bệnh viện để được hướng dẫn cụ thể.
Tham khảo thêm:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!