Giãn dây chằng lưng: Dấu hiệu và cách điều trị, giảm đau

Giãn dây chằng lưng là tình trạng căng giãn quá mức của các cơ bao quanh khớp xương ở cột sống. Tình trạng này chủ yếu xuất hiện ở những người vận động sai tư thế, lao động gắng sức, chấn thương và mang thai. Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng, cơn đau có thể nhẹ hoặc nặng, sưng, căng cứng và giảm khả năng vận động.

Giãn dây chằng lưng là gì?

Giãn dây chằng có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào nhưng thường gặp ở lưng. Giãn dây chằng lưng là tình trạng căng giãn quá mức của các cơ bao quanh khớp xương ở cột sống. Tình trạng này khiến bệnh nhân đột ngột đau nhức vùng lưng trên hoặc dưới kèm theo căng cơ, khó vận động hoặc cử động ở lưng. Đôi khi xuất hiện cảm giác tê buốt, sưng nhẹ, nóng đỏ.

Giãn dây chằng lưng có thể xuất hiện ở bất kỳ nhóm đối tượng nào. Tuy nhiên phổ biến hơn ở phụ nữ mang thai, người có công việc nặng nhọc hoặc thường xuyên làm việc gắng sức. tùy thuộc vào mức độ ảnh hưởng, người bệnh có thể khắc phục tình trạng bằng các biện pháp chăm sóc tại nhà hoặc điều trị y tế (dùng thuốc, vật lý trị liệu, phẫu thuật…) theo hướng dẫn của bác sĩ.

Triệu chứng và dấu hiệu giãn dây chằng lưng

Theo chia sẻ của Thầy thuốc ưu tú, BSCKII Lê Phương (Giám đốc chuyên môn Tổ hợp y tế cổ truyền biện chứng Quân Dân 102): Sự căng giãn quá mức của các dây chằng quanh cột sống gây ra những triệu chứng nghiêm trọng sau:

+ Đau lưng

Đau nhức là triệu chứng giãn dây chằng lưng phổ biến. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, cơn đau có thể nhanh chóng mất đi và không làm ảnh hưởng đến khả năng vận động của bệnh nhân.

Ở những trường hợp nghiêm trọng hơn, cơn đau thường kéo dài từ vài ngày đến vài tuần, đau dữ dội, làm suy giảm tính linh hoạt và khả năng vận động.

Đau thường giảm nhẹ khi nghỉ ngơi. Đau nặng hơn khi tăng áp lực lên lưng, vật động, xoay/ cúi gập người, đứng lên, ngồi xuống.

+ Căng cứng

Căng cứng lưng thường xảy ra đồng thời với cảm giác đau nhức. Triệu chứng này khiên người bệnh khó vận động hoặc di chuyển lưng, cần phải xoa bóp để thư giãn.

+ Bất thường ở cột sống

Căng giãn dây chằng quá mức khiến cột sống mất tính ổn định, lệch qua một bên làm ảnh hưởng đến đường cong tự nhiên của cột sống (ít gặp).

+ Tê buốt

Đau lưng do căng giãn dây chằng lưng thường kèm theo cảm giác tê buốt và yếu từ lưng xuống chân. Tình trạng này nghiêm trọng hơn khi ngồi nhiều, thời tiết lạnh hoặc ẩm thấp.

+ Triệu chứng khác

Bên cạnh những triệu chứng nêu trên, giãn dây chằng lưng có thể làm phát sinh thêm một số triệu chứng khó chịu khác, bao gồm:

• Có cảm giác nóng và đỏ tại khu vực bi tổn thương
• Sưng nhẹ
• Thường xuyên mệt mỏi
• Giảm khả năng vận động
• Toàn thân mệt mỏi
• Đau nhức cả người
• Viêm khớp tiến triển

Giãn dây chằng lưng xảy ra do đâu?

Giãn dây chằng lưng thường xảy ra do những nguyên nhân dưới đây:

+ Thoái hóa dây chằng

Khi chúng ta già đi, dây chằng bị thoái hóa, giảm chức năng và độ bền. Vì thế hoạt động giãn ra và co lại của dây chằng không hiệu quả. Chúng thường bị căng quá mức nhưng không thể tự phục hồi. Điều này khiến dây chằng bị giãn và làm phát sinh cơn đau.

+ Mang thai

Khi mang thai, cơ thể sản sinh hormone relaxin để kích thích sự giãn nở của dây chằng và sự nới lỏng của các khớp. Điều này giúp nâng đỡ và tạo không gian cho thai nhi phát triển. Tuy nhiên vào những tháng cuối của thai kỳ, kích thước thai nhi lớn làm tăng áp lực lên dây chằng và khiến chúng căng giãn quá mức. Điều này gây ra cảm giác đau nhói khó chịu.

+ Vận động nặng

Thường xuyên vận động nặng hoặc lao động gắng sức (mang vác vật nặng lạm dụng khớp…) sẽ khiến dây chằng lưng chịu nhiều áp lực, liên tục bị kéo căng quá mức. Điều này làm giãn dây chằng lưng, người bệnh đau nhức và khó vận động.

+ Đột ngột thay đổi tư thế

Đột ngột xoay, vặn hoặc cúi gập người… sẽ khiến cơ và dây chằng quanh cột sống căng giãn quá mức nhưng khó hoặc không thể tự phục hồi. Điều này tạo ra cảm giác đau nhức, khó chịu, bệnh nhân không thể thực hiện những động tác liên quan đến lưng.

Giãn dây chằng lưng do đột ngột thay đổi tư thế có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào nhưng thường phổ biến hơn ở những người trên độ tuổi trung niên do dây chằng thoái hóa.

+ Chấn thương

Chấn thương trong sinh hoạt, lao động, chơi thể thao là nguyên nhân gây giãn dây chằng lưng phổ biến. Khi chấn thương, dây chằng và các khớp xương ở cột sống sẽ chịu một lực tác động lớn. Điều này làm ảnh hưởng đến tính liên kết, khiến dây chằng lưng tổn thương và căng giãn quá mức.

Giãn dây chằng lưng do chấn thương thường khiến người bệnh đột ngột đau nhức, vùng lưng căng cứng, khó hoặc không thể chuyển động. Đối với trường hợp này, người bệnh nên đến bệnh viện để khám và chữa trị, phòng ngừa đứt/ rách dây chằng.

+ Vận động/ lao động sai tư thế

Giãn dây chằng lưng có thể xảy ra khi người bệnh vận động/ lao động sai tư thế. Đối với trường hợp này, người bệnh thường có cảm giác đau nhói đột ngột sau khi dây chằng bị kéo căng. Ngoài ra người bệnh còn có cảm giác căng cứng và khó chuyển động lưng.

+ Bệnh lý

Mặc dù ít gặp nhưng tổn thương và giãn dây chằng lưng có thể bắt nguồn từ một số bệnh lý dưới đây:

• Thoái hóa cột sống thắt lưng
• Thoái vị đĩa đệm
• Viêm cột sống

Giãn dây chằng lưng có nguy hiểm không?

Giãn dây chằng lưng có tính chất nghiêm trọng và cần nhiều thời gian điều trị hơn so với giãn dây chằng ở những vị trí khác. Tuy nhiên phần lớn các trường hợp đều có đáp ứng tốt và phục hồi nhanh sau khi điều trị nội khoa tích cực (khoảng 1 – 7 ngày).

Mặc dù vậy người bệnh không nên chủ quan. Đối với những trường hợp nặng và chậm trễ trong quá trình điều trị, người bệnh có thể gặp một số vấn đề nghiêm trọng sau:

• Biến dạng cột sống (cong/ vẹo cột sống)
• Đau lưng mãn tính
• Đứt dây chằng
• Suy giảm khả năng vận động
• Rách sụn chêm
• Tăng nguy cơ chấn thương cột sống, thoát vị đĩa đệm, thoái hóa cột sống…

Ngoài ra những trường hợp nặng và có tổn thương dây chằng thường khó điều trị hơn so với giai đoạn mới phát. Do đó người bệnh cần nhiều thời gian và công sức để khắc phục triệu chứng và phục hồi tổn thương.

Điều trị giãn dây chằng lưng

Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng, người bệnh có thể chữa giãn dây chằng lưng bằng các biện pháp chăm sóc hoặc điều trị y tế theo hướng dẫn dưới đây:

1. Nghỉ ngơi kết hợp chườm lạnh

Đầu tiên khi bị giãn dây chằng lưng, người bệnh không nên tiếp tục cử động hoặc cố gắng di chuyển. Thay vào đó bạn cần nằm nghỉ tại chỗ và chườm lạnh ngay khi có biểu hiện đau nhức. Điều này giúp ngăn ngừa tổn thương nghiêm trọng hơn, đau nhức dữ dội và tăng nguy cơ rách dây chằng.

+ Nghỉ ngơi

Nếu giãn dây chằng lưng gây đau nhức nghiêm trọng, bạn cần nằm ngửa trên giường, thả lỏng cơ thể, tay và chân dọc theo thân người để giữ trọng tâm. Biện pháp giúp dây chằng, cơ và các khớp xương được thư giãn, giảm căng thẳng và giảm áp lực lên lưng.

Ngoài ra việc nghỉ ngơi, tránh vận động và di chuyển nhiều còn giúp người bệnh làm dịu cơn đau, tăng khả năng chữa lành tổn thương. Đồng thời ngăn tổn thương và các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn.

+ Chườm lạnh

Không chườm nóng hoặc thoa dầu nóng lên vị trí bị giãn dây chằng. Vì nhiệt độ cao sẽ khiến dây chằng căng thêm, khó co lại và trở về trạng thái ban đầu. Chính vì thế người bệnh được khuyên chườm lạnh ngay sau khi chấn thương xảy ra.

Chườm lạnh giúp làm co dây chằng, giảm đau, hạn chế sưng đỏ. Ngoài ra biện pháp này còn có tác dụng giảm viêm hiệu quả.

Cách chườm lạnh:

• Dùng túi chườm hoặc khăn mềm bọc gọn một vài viên đá lạnh
• Chườm lên vùng lưng bị tổn thương trong 30 phút
• Thực hiện mỗi 4 giờ 1 lần.

2. Dùng đai cố định

Người bệnh được khuyên dùng đai cố định để hỗ trợ lưng, giảm áp lực lên cột sống và dây chằng. Đồng thời hạn chế những tác động từ bên ngoài khiến triệu chứng và những tổn thương nghiêm trọng hơn.

Ngoài ra việc sử dụng đai cố định còn giúp hạn chế tình trạng căng giãn dây chằng lưng quá mức, làm dịu cơn đau, tránh cột sống sai lệch do mất tính ổn định.

3. Điều chỉnh chế độ ăn uống

Điều chỉnh chế độ ăn uống cũng là một trong những cách phục hồi tổn thương và điều trị giãn dây chằng lưng hiệu quả. Bởi việc ăn uống đều độ và bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng có thể giúp bạn đẩy nhanh quá trình chữa lành tổn thương, nâng cao độ bền, sự dẻo dai của dây chằng và khớp xương.

Ngoài ra một số thành phần dinh dưỡng như canxi, vitamin D, vitamin C, axit béo omega-3, protein… còn có tác dụng chống viêm, giảm sưng đau, tăng khối lượng cơ, cải thiện sức mạnh và duy trì sức khỏe tổng thể. Hơn thế canxi và vitamin D còn giúp chống thoái hóa và chống loãng xương hiệu quả.

Dưới đây là danh sách các loại thực phẩm nên và không nên ăn:

+ Thực phẩm nên ăn

• Các loại cá và dầu cá (cá hồi, cá trích, trứng cá muối, dầu gan cá tuyết, cá mòi, cá ngừ)
• Các loại hạt
• Các loại đậu (đặc biệt là đậu nành, đậu xanh)
• Các loại quả mọng (dâu tây, việt quất, quả mâm xôi…)
• Cam
• Đu đủ
• Rau xanh
• Khoai
• Bông cải xanh
• Táo, lê
• Quả bơ
• Các loại thịt (thịt bò, ức gà, thịt heo…)
• Trứng
• Sữa và những chế phẩm của sữa (phô mai, sữa chua…)

+ Thực phẩm không nên ăn

• Thực phẩm cay nóng
• Thức ăn chế biến sẵn, nhiều dầu mỡ và chất béo
• Thức uống có cồn

4. Xoa bóp

Những người bị giãn dây chằng lưng được khuyên xoa bóp nhẹ nhàng để cải thiện triệu chứng. Biện pháp này có tác dụng kích thích lưu thông khí huyết, giảm ứ huyết, làm tan vết bầm, giảm sưng đỏ và đau nhức.

Ngoài ra biện pháp xoa bóp còn được chứng minh là có khả năng làm giảm áp lực lên dây thần kinh, thư giãn khớp xương, cơ và dây chằng. Đồng thời hạn chế tình trạng căng cứng và tăng khả năng vận động cho bệnh nhân.

Xoa bóp nên được thực hiện từ 20 – 30 phút/ lần, mỗi ngày 2 lần.

5. Tập yoga

Một số tư thế yoga có thể giúp bạn giảm đau do giãn dây chằng lưng, tăng cường sức khỏe xương khớp, tăng độ dẻo dai cho cơ bắp và dây chằng. Đồng thời cải thiện sức mạnh, ổn định cột sống, tăng khả năng vận động và tính linh hoạt cho các khớp xương.

Ngoài ra thường xuyên tập yoga còn giúp duy trì trọng lượng khỏe mạnh, cải thiện tinh thần, giảm stress, hạn chế căng cơ và cứng khớp, nâng cao sức đề kháng và sức khỏe.

Một số tư thế yoga điều trị giãn dây chằng lưng:

+ Bài tập nâng cánh tay và chân

Bài tập nâng cánh tay và chân có tác dụng giảm đau, giảm căng giãn dây chằng lưng. Đồng thời tăng cường sức mạnh cho vùng lưng dưới và cải thiện sức cơ.

• Nằm sấp trên sàn
• Mở rộng tay qua khỏi đầu, chân thẳng, mũi chân chạm sàn
• Ngước đầu và cong nhẹ lưng
• Nâng đồng thời chân trái và tay phải lên khỏi mặt đất, giữ cho cánh tay và chân thẳng
• Thở chậm và duy trì tư thế trong 3 giây
• Thả lỏng và hạ tay chân
• Nâng chân phải và tay trái trong 3 giây
• Đổi bên liên tục 10 lần.

+ Bài tập tư thế rắn hổ mang

Bài tập tư thế rắn hổ mang có tác dụng mở rộng phạm vi chuyển động, tăng độ bền cho khớp xương, cơ và dây chằng. Ngoài ra bài tập này còn có tác dụng giảm căng cứng và đau mỏi, tăng lưu thông máu.

• Nằm sấp trên sàn, đặt bàn tay cạnh vai, khuỷu tay co
• Thẳng tay để nâng thân người lên khỏi mặt đất. Giữ cho khuỷu tay thằng và mũi bàn chân chạm sàn
• Ngã lưng, đầu và cổ ra sau, mắt nhìn theo
• Hít thở đều và duy trì tư thế trong 30 giây
• Thả lỏng cơ thể, quay về tư thế ban đầu
• Lặp lại động tác từ 3 – 5 lần.

+ Bài tập tư thế chim chó

Để giảm đau do giãn dây chằng lưng và tăng cường sức mạnh, người bệnh có thể áp dụng bài tập tư thế chim chó. Bài tập này giúp giảm đau, cải thiện tính linh hoạt cho cột sống, tăng độ bền cho dây chằng và cơ.

• Đầu gối và tay chống xuống sàn, đặt tay trực tiếp dưới vai và đảm bảo lưng ngang bằng
• Mở rộng và thẳng tay phải về phía trước. Đồng thời mở rộng và thẳng chân trái ra phía sau
• Giữ nguyên tư thế trong 3 nhịp thở
• Thả lỏng và hạ tay chân
• Nâng tay phải và chân trái trong 3 nhịp thở
• Đổi bên liên tục 10 lần.

+ Bài tập tư thế bắt cầu

Bài tập tư thế bắt cầu giúp giảm đau lưng, hạn chế giãn cơ và dây chằng, tăng tính linh hoạt và khả năng vận động cho bệnh nhân.

• Nằm ngửa, bàn chân chạm sàn, đầu gối co, tay duỗi thẳng dọc theo thân người
• Dồn lực vào bàn chân và tay, nâng cao thân người hết mức có thể, vai tỳ xuống sàn
• Hít thở đều và duy trì tư thế trong 30 giây
• Thả lỏng cơ thể, hạ thấp thân người
• Lặp lại động tác 5 lần.

6. Dùng thuốc giảm đau không kê đơn

Acetaminophen và Ibuprofen là các thuốc giảm đau không kê đơn được dùng phổ biến. Cả hai loại thuốc này đều có khả năng giảm đau nhanh và hiệu quả.

• Acetaminophen: Được dùng cho những cơn đau nhẹ, giãn dây chằng lưng không làm ảnh hưởng nhiều đến khả năng vận động.
• Ibuprofen: Đây là thuốc chống viêm không steriod (NSAID). Thuốc này có tác dụng giảm đau và chống viêm, được dùng những bệnh nhân bị đau ở mức trung bình.

Mặc dù mang đến hiệu quả giảm đau nhanh nhưng cả Acetaminophen và Ibuprofen chỉ được sử dụng trong thời gian ngắn (dưới 7 ngày). Nếu cơn đau tiếp tục, người bệnh nên gặp bác sĩ để được hướng dẫn dùng những loại thuốc mạnh hơn.

7. Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu được áp dụng cho những trường hợp giãn dây chằng lưng kèm theo đau nhức, căng cứng nghiêm trọng hoặc đau lưng và khó vận động trong nhiều ngày. Phương pháp này có tác dụng giảm đau, tăng tính linh hoạt cho cột sống, điều hòa khí huyết và tăng khả năng phục hồi dây chằng tổn thương.

Ngoài ra vật lý trị liệu còn có tác dụng cải thiện độ chắc khỏe cho dây chằng, tăng cường sức cơ và thư giãn các khớp xương. Điều này giúp phòng ngừa giãn dây chằng tái phát và cải thiện khả năng vận động cho bệnh nhân.

8. Phẫu thuật

Mặc dù ít gặp nhưng phẫu thuật có thể được áp dụng cho những trường hợp giãn dây chằng lưng nặng kèm theo những điều kiện sau:

• Thất bại trong điều trị nội khoa (trên 3 tháng)
• Đau lưng dữ dội, kéo dài hoặc thường xuyên tái phát
• Tê yếu chi và ảnh hưởng đến khả năng vận động của bệnh nhân

Trước khi phẫu thuật, người bệnh sẽ được kiểm tra toàn diện và tư vấn phẫu thuật với phương pháp thích hợp. Sau phẫu thuật, người bệnh được hướng dẫn chế độ ăn uống và vật lý trị liệu để tăng tốc độ phục hồi.

Biện pháp phòng ngừa giãn dây chằng lưng

Hầu hết các nguyên nhân gây giãn dây chằng lưng đều có thể được phòng ngừa. Vì thế để giảm nguy cơ mắc bệnh, bạn có thể áp dụng một số biện pháp dưới đây:

• Phòng ngừa chấn thương khi tham gia giao thông, chơi thể thao và lao động.
• Duy trì trọng lượng khỏe mạnh để giảm áp lực lên cột sống thắt lưng và dây chằng khi mang thai.
• Cân bằng giữa thời gian làm việc và nghỉ ngơi, không nên lao động/ vận động gắng sức.
• Không đột ngột thay đổi tư thế, nhất là động tác vặn mình và cúi gập người.
• Tránh thực hiện các tư thế sau khi ngủ và trong sinh hoạt. Cụ thể như đứng/ ngồi khom lưng, cong vẹo lưng…
• Thăm khám và điều trị các vấn đề ở lưng để tránh làm tăng áp lực và ảnh hưởng đến dây chằng.
• Đảm bảo bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng để tăng cường độ chắc khỏe cho xương, khớp, dây chằng và cơ. Đồng thời giảm đau, viêm và chống thoái hóa sớm. Từ đó phòng ngừa giãn dây chằng lưng hiệu quả.
• Duy trì thói quen luyện tập và vận động với những bộ môn/ bài tập thích hợp như yoga, bơi lội, đạp xe, đi bộ… Điều này giúp cải thiện tính linh hoạt cho khớp, tăng sức bền cho dây chằng, hạn chế đau lưng và cứng khớp. Ngoài ra vận động mỗi ngày còn giúp nâng cao sức đề kháng, hệ miễn dịch và sức khỏe tổng thể.

Giãn dây chằng lưng thường gây ra cảm giác đau nhức, co cứng, tê buốt và giảm khả năng vận động của bệnh nhân. Tuy nhiên các triệu chứng có thể nhanh chóng thuyên giảm khi điều trị đúng cách. Những trường hợp nhẹ có thể chăm sóc tại nhà. Những trường hợp nặng hơn cần sớm thăm khám và khắc phục tổn thương dây chằng theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

TIN THAM KHẢO:

• Giãn dây chằng vai bao lâu khỏi? Biểu hiện, cách điều trị