Bị đau xương cụt khi mang thai phải làm sao?

Đau xương cụt khi mang thai xảy ra ở hầu hết thai phụ. Tình trạng này thường bắt đầu từ tháng thứ 3 của thai kỳ đến khi sinh con. Cơn đau chủ yếu xảy ra do những thay đổi tự nhiên trong quá trình mang thai, cụ thể như rối loạn nội tiết tố, thai nhi phát triển lớn… Tùy thuộc vào nguyên nhân, cơn đau có thể âm ỉ hoặc đau nhói kéo dài.

Triệu chứng xương cụt khi mang thai

Đau xương cụt khi mang thai là tình trạng đau nhói hoặc đau nhức âm ỉ ở đoạn cuối của cột sống trong thai kỳ. Cơn đau thường bắt đầu từ tháng thứ 3, đau lan tỏa ra toàn bộ phần mông và nhiều vị trí khác.

Để nhận biết tình trạng này, mẹ bầu có thể dựa vào một số biểu hiện sau:

• Đau từ nhẹ đến nặng ở đốt xương cụt
• Đau nhói như điện giật hoặc âm ỉ kéo dài
• Cơn đau lan rộng ra toàn bộ vùng mông
• Ở trường hợp nặng, cơn đau có thể lan rộng đến vùng hông, khớp háng và đau chân
• Đau nhiều hơn khi ấn vào hoặc ngồi lâu, giảm nhẹ khi nằm
• Không thể ngồi lâu
• Đứng lên và ngồi xuống khó khăn
• Khó di chuyển
• Hạn chế khả năng vận động
• Đau nhiều làm ảnh hưởng đến giấc ngủ

Nguyên nhân gây đau xương cụt khi mang thai

Bà bầu bị đau xương cụt do nhiều nguyên nhân. Tuy nhiên hầu hết đề liên quan đến những thay đổi tự nhiên trong quá trình mang thai của người phụ nữ. Vì thế cơn đau thường gây khó chịu cho người mẹ nhưng không trực tiếp làm ảnh hưởng đến thai nhi.

Một số nguyên nhân gây đau xương cụt phổ biến:

• Thay đổi hormone

Cơ thể sẽ tăng cường sản sinh hormone relaxin và estrogen trong thời kỳ mang thai. Hai loại hormone này có tác dụng làm giãn dây chằng tử cung, đồng thời kích thích các khớp xương giãn nở để tạo không gian đủ lớn cho sự phát triển của thai nhi.

Tuy nhiên sự giãn nở làm ảnh hưởng đến vùng xương cụt, khiến các khớp xương lỏng lẻo và tạo cảm giác đau nhức âm ỉ.

• Kích thước thai nhi

Sự phát triển của thai nhi về kích thước khiến chị em thường xuyên bị đau xương cụt và đau lưng khi mang thai. Nguyên nhân là do các khớp xương bị chèn ép và chịu nhiều áp lực. Ngoài ra dây chằng mang nhiệm vụ nâng đỡ bị căng giãn quá mức do thai nhi phát triển cũng kích thích những cơn đau nhức âm ỉ ở vùng xương cụt.

• Tăng cân

Sự tích nước và chế độ ăn uống giàu dưỡng khiến nữ giới đột ngột tăng cân khi mang thai. Điều này làm tăng áp lực lên cột sống thắt lưng, xương cụt và các khớp ở chân dẫn đến đau nhức nghiêm trọng.

• Căng cứng cơ

Đau xương cụt khi mang thai có thể xảy ra do tình trạng căng cứng cơ ở vùng hông và xương chậu. Tình trạng này thường khởi phát từ việc đứng/ ngồi lâu, hoạt động sai tư thế, đi lại nhiều, vận động quá sức.

• Đầu em bé chèn vào xương cụt

Cảm giác đau mỏi có thể xảy ra do đầu em bé chèn vào xương cụt. Tình trạng này xuất hiện phổ biến trong ba tháng cuối của thai kỳ.

• Mang giày cao gót

Mang giày cao gót là một trong những thói quen xấu làm tăng nguy cơ đau nhức vùng xương cụt, đau khớp gối, bàn chân và vùng thắt lưng. Nguyên nhân là do mang giày cao gót khiến lực trọng tâm của cơ thể dồn lên phần thân dưới (đặc biệt là chân). Từ đó làm phát sinh cơn đau.

• Chấn thương hoặc bệnh lý

Ngoài những nguyên nhân nêu trên, đau xương cụt khi mang thai có thể xảy ra sau một chấn thương hoặc do bệnh lý. Cụ thể:

• • Ngã hoặc tai nạn dẫn đến chấn thương vùng lưng dưới
  • Táo bón kéo dài
  • Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng L5 S1
  • Ung thư vùng chậu
  • Rối loạn chức năng xương mu

Bị đau xương cụt khi mang thai phải làm sao?

Hầu hết các trường hợp đau xương cụt khi mang thai có thể thuyên giảm bằng một số biện pháp chăm sóc tại nhà mà không cần can thiệp y tế. Các biện pháp giảm đau thường được áp dụng bao gồm:

• Nghỉ ngơi hợp lý

Khi cơn đau bắt đầu, thai phụ nên nằm nghỉ ngơi với tư thế nằm nghiêng, thả lỏng hai chân hoặc co gối. Lúc này các khớp xương sẽ được thư giãn, giảm áp lực lên vùng xương cụt và làm dịu cơn đau.

Thai phụ cần tránh đi lại, ngồi cố định một chỗ hoặc vận động mạnh khi có biểu hiện đau để tránh làm nặng hơn tình trạng.

• Chú ý đến tư thế

Bà bầu có xu hướng ưỡn lưng hoặc ngã về phía trước khi mang thai. Điều này làm tăng tần suất và mức độ đau nhức vùng xương cụt. Vì thế để giảm đau, bạn cần đảm bảo cơ thể được cân bằng và đối xứng bằng cách đứng/ ngồi thẳng lưng, khi ngồi cần đặt bàn chân trên mặt đất.

Thai phụ không nên ngồi bắt chéo chân, mặc quần vào trong khi đứng lên và co một chân, bước ra khỏi giường bằng một chân. Bởi đây đều là những kiểu chuyển động không đối xứng, có khả năng kích thích hoặc làm trầm trọng hơn cảm giác đau nhói xương cụt.

Ngoài ra cơn đau cũng được kích hoạt khi ngồi/ đứng lâu một chỗ hoặc nằm bất động trên giường. Vì thế, bạn cần thường xuyên đứng dậy và đi lại.

• Sử dụng gối kê

Để giảm bớt áp lực khỏi vùng xương cụt và hạn chế đau nhức, mẹ bầu có thể sử dụng một chiếc gối hoặc một tấm đệm hình nêm đặt giữa mông nhằm tạo đường cắt cho vùng xương cụt.

Ngoài ra trong khi ngủ, thai phụ nên nằm nghiêng, sử dụng một chiếc gối đặt giữa hai chân để đảm bảo cơ thể được cân bằng và đối xứng. Điều này giúp giảm áp lực lên vùng xương cụt và hạn chế đau nhức phát sinh.

• Kiểm soát cân nặng

Kiểm soát cân nặng chính là một trong những yếu tố quan trọng giúp hạn chế và giảm đau xương cụt khi mang thai. Bởi duy trì trọng lượng ở mức an toàn có thể làm giảm áp lực lên vùng xương cụt và cột sống thắt lưng. Từ đó giảm đau hiệu quả.

Ngoài ra trọng lượng dư thừa cũng có thể gây ra nhiều vấn đề tiêu cực khác, làm ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi. Vì thế mẹ bầu cần ăn uống khoa học kết hợp với chế độ luyện tập hợp lý để kiểm soát cân nặng.

• Ăn uống đủ chất

Mẹ bầu được khuyên tăng cường bổ sung vitamin, canxi và nhiều loại khoáng chất khác để hạn chế tình trạng thiếu hụt canxi trong thai kỳ, duy trì hệ xương chắc khỏe, tăng sức bền cho dây chằng. Từ đó giúp tăng khả năng chống chịu, phòng ngừa xương yếu dẫn đến đau nhức.

Ngoài ra tăng cường bổ sung vitamin và khoáng chất còn giúp mẹ bầu tăng cường sức khỏe tổng thể, tăng sức đề kháng, chống viêm, giảm cảm giác mệt mỏi và căng thẳng khi mang thai.

• Sử dụng đai hỗ trợ vùng bụng

Sử dụng đai hỗ trợ vùng bụng là một trong những cách đơn giản giúp giảm đau và giảm tần suất phát sinh cơn đau ở vùng xương cụt khi mang thai. Bởi sản phẩm này có khả năng hỗ trợ nâng đỡ thai nhi, giảm áp lực lên vùng thắt lưng và vùng xương cụt.

Ngoài ra việc sử dụng đai hỗ trợ vùng bụng còn giúp thai phụ điều chỉnh và duy trì các tư thế đúng trong sinh hoạt. Từ đó giúp phòng ngừa tình trạng cong vẹo cột sống, hạn chế đau lưng và giảm mệt mỏi.

• Massage vùng xương cụt

Để giảm đau xương cụt khi mang thai, thai phụ có thể massage khu vực tổn thương đều đặn 2 lần mỗi ngày, mỗi lần 15 phút. Biện pháp này có tác dụng thư giãn dây chằng và các khớp xương, giảm căng thẳng, xoa dịu cảm giác đau nhức.

Ngoài ra massage vùng xương cụt mỗi ngày còn giúp thư giãn đầu óc, cải thiện tâm trạng, tăng tuần hoàn máu và hạn chế phát sinh cơn đau. Để thực hiện bạn cần thoa lên vùng xương cụt một ít dầu nóng hoặc tinh dầu thảo dược (gừng, tràm trà, bạc hà…), sau đó dùng lòng bàn tay ấn nhẹ kết hợp xoa theo chuyển động vòng tròn, lên – xuống.

• Chườm ấm

Chườm ấm là biện pháp giảm đau an toàn và được áp dụng phổ biến. Biện pháp này phù hợp với bà bầu bị đau xương cụt, đau thắt lưng, đau khớp gối, mắt cá chân kèm theo cứng khớp khó vận động.

Chườm ấm có tác dụng giãn mạch, kích thích tuần hoàn máu, thư giãn khớp xương, giảm căng cơ và đau nhức. Ngoài ra thường xuyên chườm ấm còn giúp thai phụ phòng ngừa tình trạng cứng khớp, khô khớp khó vận động, giảm viêm, tăng khả năng vận động.

Để chườm ấm, thai phụ có thể sử dụng khăn ấm hoặc chai thủy tinh chứa nước ấm (khoảng 50 – 60 độ C) áp lên khu vực bị đau trong 15 phút. Thực hiện từ 3 – 4 lần/ ngày hoặc khi có cơn đau.

• Ngâm mình trong bồn nước ấm

Tương tự như chườm ấm, ngâm mình trong bồn nước ấm cũng là biện pháp dùng nhiệt giảm đau xương cụt khi mang thai. Biện pháp này có tác dụng thư giãn dây chằng, hỗ trợ giảm áp lực lên khớp xương và xoa dịu cơn đau.

Ngoài ra ngâm mình trong bồn nước ấm còn giúp thai phụ hạn chế tình trạng cứng khớp, khó vận động, kích thích lưu thông máu, giảm cảm giác tê bì, thư giãn và cải thiện tâm trạng.

Lưu ý:

• • Không nên ngâm mình trong bồn chứa nước quá nóng vì có thể làm ảnh hưởng đến sức khỏe và quá trình phát triển của thai nhi.
  • Chỉ nên ngâm mình trong bồn nước ấm 1 lần/ ngày trong 10 phút.
  • Dùng thêm một chút tinh dầu hòa vào nước ấm sẽ cảm thấy dễ chịu và giảm mệt mỏi.

• Phòng ngừa táo bón

Trực tràng và xương cụt gần nhau. Vì thế táo bón nhiều lần có thể làm tăng áp lực lên xương cụt khiến khu vực này thường xuyên đau nhói. Để hạn chế táo bón trong thai kỳ, mẹ bầu nên vận động, uống nhiều nước và tăng cường bổ sung chất xơ thông qua chế độ ăn uống hàng ngày. Những hoạt động này có thể giúp quá trình đào thải diễn ra dễ dàng và ngăn ngừa cơn đau hiệu quả.

• Tránh mang giày cao gót

Thai phụ cần tránh mang giày cao gót trong thời kỳ mang thai để giảm áp lực dồn lên phần thân dưới, hạn chế và làm dịu cảm giác đau nhức. Tốt nhất mẹ bầu nên mang dép hoặc giày sandal đế thấp để tạo cảm giác thoải mái, giảm áp lực lên đôi chân và giúp dễ đi.

• Yoga

Để phòng ngừa và cải thiện đau xương cụt khi mang thai, mẹ bầu nên bơi lội, đi lại nhẹ nhàng hoặc tập yoga. Các nghiên cứu cho thấy, một số bài tập có thể giúp tăng cường sức cơ, cải thiện tính linh hoạt cho vùng lưng dưới và tăng khả năng nâng đỡ của dây chằng khi thai nhi phát triển. Từ đó giúp hạn chế cơn đau ở vùng xương cụt.

Ngoài ra yoga còn có tác dụng duy trì trọng lượng an toàn, nâng cao sức khỏe và sức đề kháng, kích thích tuần hoàn máu, thư giãn các khớp xương và tăng khả năng vận động cho thai phụ.

Một số bài tập yoga giảm đau xương cụt khi mang thai:

Bài tập yoga tư thế mèo – bò

Bài tập yoga tư thế mèo – bò giúp tăng cường sức mạnh cho vùng xương chậu và vùng lưng dưới, giảm áp lực ra khỏi xương cụt và tăng khả năng vận động của cột sống.

• • Quỳ gối trên sàn, chống hai tay và giữ cho lưng thẳng, khuỷu tay thẳng và bàn chân bằng phẳng
  • Khi hít vào, thả bụng xuống sao cho lưng cong và hướng xuống dưới hết mức có thể. Đồng thời giữ vai cuộn lại và hạ xuống (tư thế bò)
  • Khi thở ra, dồn lực vào hai tay, làm tròn lưng để cong lưng hướng lên trần nhà (tư thế mèo)
  • Tiếp tục hít vào – thở ra, chuyển động theo nhịp thở
  • Lặp lại động tác 10 lần.

Bài tập yoga tư thế mèo – bò đứng

Bài tập yoga tư thế mèo – bò đứng giúp di chuyển cột sống theo những cách đa dạng, tăng khả năng di chuyển và vận động cột sống nhiều hơn, giảm áp lực và hạn chế đau xương cụt.

• Đứng thẳng trên sàn, cách tường hơn 1 cánh tay, hai chân dang rộng hơn hông
• Ấn tay vào tường, giữ cho vai và tay ngang nhau. Hoặc đặt tay lên hai đầu gối
• Dồn lực vào cánh tay hai chân đưa về phía sau
• Khi hít vào, uốn cong và thả bụng xuống. Đồng thời giữ vai cuộn lại và hạ xuống (tư thế bò)
• Khi thở ra, ấn tay vào tường hoặc ấn vào hai đầu gối, làm tròn lưng sao cho lưng cong hướng lên trần nhà (tư thế mèo)
• Luân phiên làm tròn lưng và cong người, lặp lại 10 lần liên tục.

Bài tập yoga tư thế chó hướng xuống

Bài tập chó hướng xuống giúp kéo căng cơ và tăng cường sức mạnh cho chân, phần lưng dưới. Đồng thời kéo dài cột sống, giảm áp lực lên xương cụt, giảm đau và cải thiện khả năng vận động.

• • Đặt chân và chống tay lên thảm, duỗi thẳng các ngón chân
  • Hít vào nhẹ nhàng, dồn lực vào cánh tay và nâng hông
  • Thở ra, đặt bàn chân bằng phần trên thảm, ấn các ngón tay để uốn cong hông và nâng cơ thể cao hết mức có thể
  • Giữ cánh tay và vai thẳng hàng đầu gối thẳng để tạo thành chữ “V” ngược
  • Giữ nguyên tư thế trong 30 giây, lặp lại 3 lần.

Lưu ý: Bài tập yoga tư thế chó hướng xuống dưới là một tư thế đảo ngược. Vì thế bà bầu mang thai 3 tháng cuối thai kỳ không nên thực hiện để tránh phát sinh rủi ro.

Bài tập yoga tư thế cây cầu

Bài tập yoga tư thế cây cầu là động tác kéo giãn nhẹ nhàng giúp tăng cường sức mạnh cho cơ hông, mông, bụng và vùng lưng dưới. Điều này giúp cải thiện cơn đau ở xương cụt, lưng dưới và hông hiệu quả.

• • Nằm ngửa trên sàn, hai cánh tay duỗi thẳng dọc theo thân người, bàn tay úp
  • Cong hai đầu gối, bàn chân đặt xuống sàn và dang rộng bằng hông
  • Hít vào, dồn lực lên chân và cong xương chậu đến khi lưng trên áp nhẹ vào sàn, tạo một đường thẳng từ đầu gối đến lưng
  • Giữ nguyên tư thế trong 10 – 20 giây
  • Khi thở ra, thả lỏng cơ thể và hạ thấp hông để trở về tư thế ban đầu
  • Lặp lại 10 lần.

Bài tập yoga tư thế trẻ em

Bài tập yoga tư thế trẻ em giúp duỗi lưng và hông, thư giãn các cơ, giảm áp lực lên vùng xương cụt, xương chậu và lưng dưới. Từ đó hạn chế và làm dịu cơn đau hiệu quả.

• • Quỳ gối trên thảm, đặt vùng xương cụt lên lòng bàn chân
  • Hai tay chống xuống sàn và trượt dài hết mức có thể. Động tác này giúp giữ cho lưng và tay thẳng, giảm áp lực ở vùng lưng dưới
  • Giữ nguyên tư thế trong 30 giây
  • Hít thở đều và trở về tư thế ban đầu
  • Lặp lại 5 lần.

Đau xương cụt khi mang thai – Khi nào cần khám bác sĩ?

Hầu hết các trường hợp đau xương cụt khi mang thai không nghiêm trọng và có thể được kiểm soát tại nhà. Tuy nhiên thai phụ cần đến bệnh viện khi đau nhức nghiêm trọng, tăng theo thời gian hoặc kèm theo những tình trạng sau:

• Đau nhiều vào ban đêm làm ảnh hưởng đến giấc ngủ và tâm trạng
• Hạn chế khả năng vận động
• Cơ thể mệt mỏi, suy nhược
• Đau kèm theo chán ăn, sốt, buồn nôn hoặc đau bụng dưới
• Cơn đau không thuyên giảm khi áp dụng các biện pháp giảm đau sau 7 ngày

Bị đau xương cụt khi mang thai xảy ra do nhiều nguyên nhân. Tuy nhiên hầu hết các trường hợp đều do sự thay đổi tự nhiên của cơ thể làm tăng áp lực lên xương cụt. Cơn đau có thể được hạn chế khi vận động, duy trì chế độ dinh dưỡng khoa học và áp dụng các biện pháp chăm sóc. Tuy nhiên nếu mức độ đau tăng dần theo thời gian, đau nhiều làm ảnh hưởng đến tinh thần và khả năng vận động, thai phụ nên đến bệnh viện và nhờ sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa.

Tham khảo thêm:

• Đau xương cụt sau sinh: Nguyên nhân và cách khắc khục