Đau nhức xương khớp sau sinh do đâu? Cách khắc phục
Đau nhức xương khớp sau sinh khiến nữ giới đau nhức toàn thân, đau nhiều hơn ở vùng vai gáy và lưng. Tình trạng này có thể được khắc phục bằng một số biện pháp giảm đau tại nhà. Tuy nhiên nếu chủ quan, cơn đau có thể kéo dài làm ảnh hưởng đến khả năng vận động và sức khỏe tổng thể.
Đau nhức xương khớp sau sinh do đâu?
Đau nhức xương khớp sau sinh là tình trạng phổ biến, thường xảy ra sau khi sinh vài ngày và kéo dài liên tục. Tình trạng này khiến nữ giới đau nhức toàn thân kèm theo cảm giác tê bì, khó vận động, cơ thể nặng nề và mệt mỏi.
Đau nhức xương khớp ở phụ nữ sau sinh xảy ra do nhiều nguyên nhân, các nguyên nhân phổ biến gồm:
1. Cơ thể chưa phục hồi sau sinh
Cơ thể có xu hướng tăng sinh hormone relaxin trong thời kỳ mang thai. Loại hormone này giúp dây chằng tử cung và các khớp trở nên lỏng lẻo, khung xương chậu nở rộng để tạo không gian cho thai nhi phát triển. Đồng thời giúp thai phụ nữ nở dễ dàng.
Tuy nhiên hormone relaxin có thể khiến cột sống và các bộ phận khác trong cơ thể mất tính ổn định. Từ đó khiến thai phụ khó vận động và làm phát sinh cơn đau. Tình trạng này kéo dài sau khi sinh từ 3 – 4 tháng. Cơn đau chỉ thuyên giảm khi nồng độ hormone relaxin và cơ thể (dây chằng, khớp xương) đã được phục hồi.
2. Thiếu canxi
Thai phụ được khuyên tăng cường bổ sung canxi sau khi sinh. Bởi lượng canxi được dung nạp sẽ theo sữa mẹ đến trẻ nhỏ. Trong trường hợp không bổ sung đủ canxi, lượng canxi từ xương mẹ sẽ được sử dụng. Điều này gây ra tình trạng thất thoát canxi, hệ xương khớp suy yếu. Đồng thời tăng nguy cơ loãng xương và gây đau nhức xương khớp.
3. Nhiễm lạnh
Cơ thể yếu và tổn thương khí huyết sau khi sinh. Điều này khiến mẹ dễ bị nhiễm lạnh dẫn đến đau nhức toàn thân. Đau nhiều hơn ở lưng và tay chân.
4. Duy trì tư thế sai trong sinh hoạt
Đau nhức xương khớp sau sinh thường xảy ra do nữ giới duy trì tư thế sai trong sinh hoạt. Cụ thể trong thời gian nuôi con và cho con bú, nữ giới thường có xu hướng ngồi khom lưng, nằm trong tư thế chênh lệch, đứng nhiều hoặc đứng vẹo sang một bên. Điều này khiến hệ xương khớp mất tính ổn định và gây ra cảm giác đau nhức.
5. Lười vận động
Việc chăm con và một số tổn thương sau sinh khiến nữ giới lười vận động, thường xuyên ngồi lâu hoặc nằm bất động một chỗ. Điều này làm tăng áp lực lên hệ xương khớp và mô mềm, khiến quá trình lưu thông máu bị cản trở, ứ huyết ở vùng chậu. Từ đó gây ra tình trạng tê mỏi và đau nhức toàn thân.
6. Đi lại nhiều hoặc làm việc gắng sức
Đau nhức xương khớp sau sinh thường xảy ra khi nữ giới đi lại nhiều và làm việc gắng sức. Nguyên nhân là do hormone relaxin khiến dây chằng và hệ xương khớp bị nới lỏng kéo dài. Khi đi lại và làm việc gắng sức quá trình phục hồi của cơ thể sẽ bị ảnh hưởng. Đồng thời làm tăng áp lực và gây đau nhức toàn thân.
7. Thiếu máu
Cơ thể mất một lượng máu lớn sau khi sinh. Điều này gây ra tình trạng thiếu máu, cơ thể yếu ớt, mất cân bằng gan thận và không đủ lượng máu lưu thông đến các khớp xương. Từ đó làm ảnh hưởng đến sức khỏe và chức năng của hệ xương khớp.
8. Tổn thương cột sống khi mang thai
Cột sống chịu nhiều áp lực và tổn thương do sự phát triển của thai nhi, đặc biệt là trong 3 tháng cuối thai kỳ. Điều này khiến cột sống cong bất thường, làm ảnh hưởng đến rễ thần kinh, dây chằng và cơ xung quanh. Từ đó gây ra tình trạng đau nhức sau khi sinh. Thông thường cơn đau chỉ thuyên giảm sau khi cột sống phục hồi đường cong sinh lý ban đầu.
9. Tiền sử mắc bệnh xương khớp
Hệ miễn dịch suy yếu cùng những tổn thương của cơ thể sau khi sinh tạo điều kiện thuận lợi cho các tổn thương lan rộng, xương khớp lỏng lẻo, dễ tái viêm và thường xuyên đau nhức kéo dài. Đặc biệt là những người có tiền sử bị viêm khớp, trật khớp, thoái hóa cột sống, chấn thương cột sống, chấn thương dây chằng…
10. Tăng cân
Trọng lượng dư thừa có thể kéo dài đến thời điểm sau sinh. Điều này làm tăng áp lực lên hệ xương khớp, dây thần kinh, dây chằng và mạch máu. Đồng thời gây ra tình trạng ứ huyết, đau nhức xương khớp và đau dây thần kinh do chèn ép.
Đau nhức xương khớp sau sinh có nguy hiểm không?
Phần lớn các trường hợp bị đau nhức xương khớp sau sinh không nguy hiểm, cơn đau thường chỉ xảy ra trong thời gian ngắn, có xu hướng thuyên giảm khi cơ thể ổn định và phục hồi. Tuy nhiên trong một số trường hợp, cơn đau kéo dài dai dẳng làm ảnh hưởng đến sức khỏe và khả năng vận động, đặc biệt là những trường hợp chủ quan và không có biện pháp cải thiện lối sống.
Ngoài ảnh hưởng đến sức khỏe và khả năng vận động, đau nhức xương khớp sau sinh có thể gây ra một số vấn đề dưới đây nếu không được kiểm soát:
- Tổn thương và tăng nguy cơ viêm xương khớp
- Tác động tiêu cực đến mạch máu và các dây thần kinh. Từ đó gây ra tình trạng tê yếu và tăng nguy cơ tê liệt
- Cản trở quá trình chăm sóc và nuôi con do giới hạn khả năng vận động
- Ảnh hưởng xấu đến lần mang thai tiếp theo
Cách khắc phục đau nhức xương khớp sau sinh
Tình trạng đau nhức xương khớp sau sinh có thể được cải thiện bằng những cách khắc phục đơn giản dưới đây:
1. Thiết lập chế độ ăn uống khoa học
Trong trường hợp đau nhức xương khớp sau sinh xảy ra do cơ thể thiếu hụt canxi và một số dưỡng chất cần thiết khác, nữ giới nên thiết lập lại chế độ ăn uống. Cụ thể nữ giới nên ăn uống khoa học và đủ chất. Đồng thời ưu tiên bổ sung những thành phần dinh dưỡng tốt cho xương khớp và quá trình phục hồi của cơ thể. Điều này giúp duy trì chức năng và sức khỏe của hệ xương khớp, hạn chế viêm, phòng ngừa và giảm đau nhức xương khớp sau sinh.
như:
- Thực phẩm giàu canxi và vitamin D: Sữa, sữa chua, phô mai, hạnh nhân, cá, rau lá xanh, tôm, dầu gan cá tuyết, các loại đậu và hạt, lòng đỏ trứng, nấm…
- Thực phẩm giàu magie: Chuối, ngũ cốc nguyên hạt, quả bơ, các cây họ đậu, các loại hạt, sôcôla đen…
- Thực phẩm giàu chất sắt: Thịt, cá, rau lá xanh đậm (rau bina, cải xoăn, bông cải xanh), bơ đậu phộng, các loại hạt và đậu, trứng, đậu nành, trái cây khô…
- Thực phẩm giàu vitamin C: Quả việt quất, dâu tây, khoai tây, ớt chuông đỏ, quả cam, cà chua, bưởi…
Bên cạnh những loại thực phẩm tốt và cần tiêu thụ, nữ giới sau sinh cũng nên kiêng sử dụng những loại thực phẩm làm tăng nguy cơ tăng cân, tăng phản ứng viêm và đau nhức xương khớp như:
- Nội tạng động vật
- Các loại thức ăn rán hoặc chiên xào nhiều dầu mỡ
- Gia vị cay nóng
- Thực phẩm đóng hộp và chứa chất bảo quản
- Thức ăn chứa nhiều đường hoặc muối
Ngoài ra nữ giới sau sinh cũng được khuyên uống nhiều nước để tăng khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng. thanh lọc cơ thể và hỗ trợ nâng cao sức khỏe tổng thể.
2. Cải thiện lối sống
Để phòng ngừa và giảm đau nhức xương khớp sau sinh, nữ giới được khuyên cải thiện lối sống và sinh hoạt lành mạnh. Cụ thể:
+ Duy trì thói quen vận động
Nữ giới sau sinh nên duy trì thói quen vận động, thường xuyên luyện tập với bài tập phù hợp và những bộ môn có cường độ vừa phải như yoga, đi bộ… Điều này giúp hệ xương khớp được thư giãn, giảm đau nhức, tê bì, cải thiện tình trạng ứ huyết và tắc nghẽn mạch máu.
Ngoài ra duy trì thói quen vận động và tập thể dục còn giúp nữ giới sau sinh hạn chế tình trạng căng cơ, cải thiện khả năng vận động, tăng tính ổn định cho hệ xương khớp. Đồng thời nâng cao sức khỏe tổng thể và sức đề kháng.
+ Ngủ đủ giấc
Nữ giới sau sinh cần ngủ đủ 8 tiếng mỗi tối để hỗ trợ quá trình phục hồi của cơ thể, duy trì chức năng của hệ thống miễn dịch. Đồng thời tăng khả năng chữa lành tổn thương xương khớp và nâng cao sức khỏe tổng thể.
+ Thực hiện tư thế đúng trong sinh hoạt
Thực hiện tư thế đúng trong sinh hoạt là biện pháp phòng ngừa và giảm đau nhức xương khớp sau sinh hiệu quả. Cụ thể:
- Ngồi đúng tư thế. Nên ngồi thẳng lưng trên ghế có lưng tựa. Tay và chân thả lỏng. Không nên bắt chéo chân trong khi ngồi.
- Nên ngủ nghiêng hoặc nằm ngửa. Đối với tư thế nằm ngửa, nên đặt một chiếc gối giữa hai đầu gối và hai cổ chân để hỗ trợ hông và các khớp xương ở chân. Nên đặt chiếc gối ở bụng và ngực để nâng đỡ tay trên và duy trì đường cong tự nhiên của cột sống.
- Đứng thẳng lưng. Thường xuyên đứng lên, ngồi xuống và đi lại quanh nhà. Không nên đứng lâu một chỗ.
+ Thay đổi thói quen xấu
Đi giày cao gót, ngồi lâu một chỗ hoặc nằm bất động trên giường, đi lại nhiều, sử dụng thuốc lá và các chất kích thích khác… là những yếu làm tăng nguy cơ đau nhức xương khớp sau sinh. Vì thế những yếu tố này cần được loại bỏ.
+ Cân bằng giữa thời gian làm việc và nghỉ ngơi
Để hạn chế tình trạng tê bì, đau nhức xương khớp sau sinh, bạn cần cân bằng giữa thời gian chăm sóc con nhỏ, việc nhà và thời gian nghỉ ngơi. Không nên lao động gắng sức để tránh làm ảnh hưởng đến quá trình phục hồi cơ thể, tăng áp lực lên hệ xương khớp và mô mềm bao quanh, gây mệt mỏi và tạo cảm giác đau nhức dai dẳng.
Thay vào đó, phụ nữ sau sinh được khuyên nên nghỉ ngơi và ngủ đủ giấc để tạo điều kiện cho cơ thể và các khớp xương được phục hồi. Ngoài ra nghiên cứu cho thấy, nghỉ ngơi giúp cải thiện tâm trạng, thư giãn khớp xương và giảm đau nhức hiệu quả.
3. Xoa bóp, massage toàn thân
Xoa bóp, massage toàn thân là biện pháp giảm đau hiệu quả, phù hợp với nữ giới bị đau nhức xương khớp sau sinh. Biện pháp này có tác dụng thư giãn, giảm đau nhức, hạn chế căng cơ, tăng độ dẻo dai và phạm vi chuyển động cho hệ xương khớp.
Ngoài ra massage toàn thân còn giúp nữ giới sau sinh tăng sự liên kết giữa xương khớp và dây chằng, thư giãn mạch máu, giúp khí huyết lưu thông, giảm tê bì, cứng khớp và cải thiện những tổn thương.
4. Liệu pháp nhiệt
Liệu pháp nhiệt giúp phòng ngừa nhiễm lạnh, tăng lưu thông và rút ngắn thời gian phục hồi cơ thể ở phụ nữ sau sinh. Ngoài ra liệu pháp này còn có tác dụng thư giãn hệ xương khớp, hạn chế tình trạng tê bì, cứng khớp, giảm đau nhức và viêm khớp. Đồng thời cải thiện khả năng vận động, tăng sự liên kết giữ dây chằng và các khớp xương.
Liệu pháp nhiệt được thực hiện bằng cách tắm với nước ấm hoặc dùng khăn ấm chườm lên vị trí đau nhức. Ngoài ra bạn cũng có thể sử dụng các loại tinh dầu thảo dược có tính ấm như tinh dầu gừng, tinh dầu bạc hà, dầu tràm trà… thoa đều lên khu vực tổn thương, sau đó xoa bóp giảm đau.
5. Chườm lạnh
Chườm lạnh có tác dụng giảm sưng, hỗ trợ điều trị các triệu chứng viêm và giảm đau nhức. Để thực hiện bạn cần sử dụng một túi vải chứa đá lạnh áp lên khu vực đau nhức. Giữ nguyên từ 10 – 15 phút. Thực hiện 3 lần mỗi ngày để sớm kiểm soát viêm và đau nhức.
6. Duy trì cân nặng an toàn
Hệ xương khớp có tác dụng nâng đỡ cơ thể và chịu một trọng lượng nhất định. Vì thế trọng lượng dư thừa sẽ tạo áp lực lên các khớp xương, chèn ép mạch máu và dây thần kinh dẫn đến đau nhức xương khớp sau sinh. Mặt khác, thiếu cân có thể khiến sức khỏe xương khớp bị ảnh hưởng, giảm sức mạnh cơ bắp, làm mất tính ổn định giữa cơ và các khớp xương.
Để cải thiện tình trạng, phụ nữ sau sinh nên trao đổi thông tin với chuyên gia để được tư vấn cách luyện tập và thiết lập chế độ ăn uống lành mạnh. Từ đó duy trì trọng lượng khỏe mạnh, hạn chế tình trạng đau nhức xương khớp.
Ngoài ra việc luyện tập và duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, thường xuyên ăn nhiều rau quả, trái cây tươi còn giúp cải thiện hệ miễn dịch, tăng cường sức khỏe, bảo vệ tim mạch và giảm viêm.
7. Ngồi thiền
Ngồi thiền cũng là một trong những biện pháp giảm đau nhức xương khớp sau sinh hiệu quả. Kết quả nghiên cứu cho thấy, ngồi thiền 15 phút mỗi ngày có thể giúp nữ giới giảm đau, cải thiện tâm trạng, giải tỏa căng thẳng và kiểm soát cân nặng.
Ngoài ra ngồi thiền còn có tác dụng cải thiện quá trình hấp thụ chất dinh dưỡng, giảm rối loạn tiêu hóa. Từ đó cải thiện sức khỏe tổng thể, chức năng của hệ tim mạch, chống mệt mỏi và tạo điều kiện phục hồi cơ thể.
8. Điều trị y tế
Trong một số trường hợp, đau nhức xương khớp sau sinh khởi phát do bệnh lý. Vì thế, nếu có những vấn đề dưới đây, nữ giới nên liên hệ với bác sĩ chuyên khoa để được khám và điều trị y tế:
- Đau nhức nghiêm trọng và kéo dài trên 2 tuần
- Cơn đau không thuyên giảm sau 7 ngày áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà
- Đau nhức đột ngột. Đau âm ỉ hoặc đau nhói kèm theo những biểu hiện khác như:
- Cơ thể suy nhược
- Đau đầu, chóng mặt
- Xuất huyết bất thường, đặc biệt là xuất huyết âm đạo
- Sốt
- Yếu cơ
- Tê đầu ngón tay
- Ngứa ran ở các chi
- Đau nhức nhiều ở lưng kèm theo đau bụng dưới
- Dịch tiết bất thường ở bộ phận sinh dục
- Đau nhức kèm theo rối loạn tiêu hóa
- Cơn đau làm ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và tâm lý của nữ giới sau sinh
- Mức độ đau nhức tăng nhanh theo thời gian
Tùy thuộc vào tình trạng, nữ giới sẽ được điều trị y tế với các phương pháp khác nhau. Đối với trường hợp đau nhiều, nữ giới được ưu tiên sử dụng thuốc. Một số loại thuốc thường được sử dụng:
- Paracetamol: Paracetamol được dùng cho những trường hợp đau nhức từ nhẹ đến vừa, có kèm theo sốt. Thuốc này có tác dụng giảm đau và hạ sốt sau liều dùng đầu tiên.
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): Một số loại thuốc chống viêm không steroid như Ibuprofen, Naproxen… có thể được sử dụng. Thuốc này có tác dụng giảm đau và viêm, dùng điều trị thay thế cho Paracetamol ở người không có đáp ứng. Tuy nhiên NSAID có thể bài tiết qua sữa mẹ và gây tác dụng phụ. Vì thế cần cân nhắc trước khi dùng và chỉ sử dụng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.
Biện pháp phòng ngừa đau nhức xương khớp sau sinh
Nguy cơ đau nhức xương khớp sau sinh có thể giảm đáng kể khi áp dụng những phương pháp dưới đây:
- Kiểm soát cân nặng trong thời kỳ mang thai và sau khi sinh. Trong trường hợp cân nặng dư thừa, cần kiên trì luyện tập thể dục và ăn uống lành mạnh (nhiều rau xanh, trái cây, thịt, cá, chất béo lành mạnh) để giảm cân.
- Tăng cường bổ sung canxi và vitamin D thông qua các loại thực phẩm có lợi gồm thịt, cá, lòng đỏ trứng, sữa, phô mai, các loại đậu, hạt, rau lá xanh, hạnh nhân… Điều này giúp duy trì chức năng và nâng cao sức khỏe của hệ xương khớp. Từ đó phòng ngừa và giảm đau nhức xương khớp sau sinh hiệu quả.
- Hạn chế sử dụng thực phẩm gây tăng cao và tạo phản ứng viêm như thức ăn nhiều muối, bánh kẹo ngọt, thực phẩm nhiều dầu mỡ và chất béo không lành mạnh, thực phẩm chứa chất bảo quản…
- Uống đủ 2 – 2,5 lít nước mỗi ngày để tăng khả năng thải trừ độc tố tích tụ ở các khớp.
- Ngồi thiền mỗi ngày hoặc thực hiện các biện pháp giảm căng thẳng, tránh lo âu, buồn rầu kéo dài.
- Ngồi, đứng và nằm ngủ đúng tư thế.
- Không nên ngồi lâu, ngồi bắt chéo chân, nằm bất động trên giường, đi lại quá nhiều và làm việc gắng sức.
- Hạn chế mang giày cao gót.
- Nên dành thời gian nghỉ ngơi và thư giãn, ngủ đúng giờ và đủ giấc (7 – 8 tiếng/ đêm).
- Tắm nước ấm 1 – 2 lần mỗi ngày để cải thiện tâm trạng, thư giãn hệ xương khớp.
- Duy trì thói quen vận động và tập thể dục 30 phút/ ngày để phòng ngừa và giảm đau nhức xương khớp, tăng sức khỏe tổng thể, thư giãn cơ và cải thiện hệ miễn dịch. Tuy nhiên bạn cần thực hiện những bài tập hoặc bộ môn có cường độ vừa phải như đi bộ, yoga…
- Thăm khám theo lịch hẹn của bác sĩ chuyên khoa. Điều này giúp theo dõi sức khỏe sau sinh, sớm phát hiện bất thường và có hướng xử lý thích hợp nhất.
Nhìn chung đau nhức xương khớp sau sinh xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng thường không nghiêm trọng và hầu hết các trường hợp có thể kiểm soát cơn đau tại nhà. Tuy nhiên nếu đau nhiều và kéo dài hoặc kèm theo nhiều biểu hiện bất thường khác, bạn cần liên hệ với bác sĩ chuyên khoa để được kiểm tra và tư vấn cách xử lý.
Tham khảo thêm:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!