Các Bài Thuốc Điều Trị Loãng Xương Bằng Đông Y và Lưu Ý

Ngày cập nhật: 25/05/2024
Tác giả: iHR Việt Nam

Đánh giá bài viết

Đã được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ CKII Lê Hữu Tuấn | Nơi công tác: IHR Cơ sở TP Hồ Chí Minh

Điều trị loãng xương bằng Đông y là phương pháp chữa bệnh đang được áp dụng rộng rãi. Phương pháp này dựa trên các nguyên nhân gây bệnh và triệu chứng để khắc phục tình trạng và tăng mật độ xương. Từ đó cải thiện chức năng vận động và hạn chế các biến chứng như gãy xương do loãng xương.

Bài thuốc điều trị loãng xương bằng Đông y — Tìm hiểu nguyên nhân gây loãng xương và các bài thuốc điều trị loãng xương bằng Đông y

Khái niệm loãng xương trong Đông y

Theo Đông y, bệnh loãng xương thuộc chứng cốt nuy, xảy ra do nhiều nguyên nhân và có liên quan đến ba tạng. Bao gồm thận, tỳ và can. Cả ba tạng này đều giữ vai trò quan trọng trong cơ thể người.

Tỳ vị

Tỳ vị là nguồn cung cấp dưỡng chất, đảm bảo khí huyết lưu thông. Đồng thời chuyển hóa chất dinh dưỡng giúp nuôi dưỡng và giữ hệ xương khớp chắc khỏe.

Nếu tỳ vị bị tổn thương, cơ thể sẽ kém hấp thu và cản trở quá trình vận chuyển chất dinh dưỡng. Lúc này xương cốt không được nuôi dưỡng dẫn đến giảm mật độ xương và phát sinh bệnh loãng xương.

Tạng thận

Tạng thận có ý nghĩa quan trọng trong việc duy trì các hoạt động trong cơ thể, lọc máu tự nhiên và đào thải các chất bất lợi ra ngoài. Ngoài ra thận chủ tạng tinh là hiện tượng tinh được tàng trữ ở thận. Tinh tàng trữ và sinh tủy, tủy được vận chuyển vào xương giúp nuôi dưỡng, tăng mật độ xương và duy trì chức năng xương khớp. Chính vì thế trong Đông y, người ta còn gọi thận chủ cốt sinh tủy.

Đối với những người có thận hư, sự phát dục trong cơ thể sẽ có dấu hiệu giảm sút dẫn đến hiện tượng xương mềm yếu, xốp xương (hay loãng xương) ở người lớn tuổi và chậm lớn, chậm mọc răng ở trẻ em.

Can

Trong Đông y, can chủ tàng huyết được định nghĩa là điều tiết và lưu trữ lượng máu trong cơ thể. Trong khi nghỉ ngơi, nhu cầu huyết dịch trong cơ thể ít đi. Điều này khiến huyết được tàng trữ ở can.

Trong khi hoạt động, can thực hiện bài xuất khí huyết, cung cấp máu và oxy cho cơ thể. Do đó can hư làm cản trở quá trình lưu thông khí huyết. Điều này khiến các cơ quan (bao gồm cả xương cốt) không được cung cấp chất dinh dưỡng dẫn đến suy yếu.

Bệnh loãng xương thuộc chứng cốt nuy, xảy ra do nhiều nguyên nhân liên quan đến thận, tỳ và can

Nguyên nhân và các thể loãng xương trong Đông y

Chính vì những điều trên, Đông y quan niệm rằng, bệnh loãng xương xảy ra do những nguyên nhân sau:

Thận tâm suy yếu
Thận dương yếu
Can tỳ hư
Khí huyết ứ trệ

Trong Đông y, bệnh loãng xương được chia thành ba thể bệnh chính, bao gồm:

Thể khí huyết ứ trệ
Thể tỳ thận dương hư
Thể can thận âm hư

Các bài thuốc điều trị loãng xương bằng Đông y

Để khắc phục nguyên nhân và cải thiện bệnh lý, người bệnh có thể sử dụng các bài thuốc điều trị loãng xương bằng Đông y. Dựa vào nguyên nhân và những biểu hiện đi kèm, các bài thuốc thường được áp dụng:

1. Trị loãng xương thể tỳ thận dương hư

Các triệu chứng nghiêm trọng và bài thuốc khắc phục bệnh loãng xương thể tỳ thận dương hư:

Triệu chứng

Toàn thân mệt mỏi, người xanh xao, không có lực
Tinh thần uể oải
Chân tay lạnh, da lạnh
Sợ lạnh
Gối mỏi
Lưng và thắt lưng đau yếu
Ăn ngủ kém, miệng nhạt
Đại tiện phân lỏng
Tiểu đêm nhiều lần
Nước tiểu trong
Liệt dương
Di tinh
Lưỡi bệu
Rêu lưỡi trắng mỏng

Điều trị

Bài thuốc điều trị loãng xương thể tỳ thận dương hư bằng Đông y chủ yếu sử dụng những vị thuốc có tác dụng ích khí, kiện tỳ, bổ thận, mạnh gân xương và tráng dương.

Nguyên liệu:

30 gram Thục địa
15 gram Kỷ tử
12 gram Sơn thù
12 gram Hoài sơn
9 gram Phụ tử
9 gram Đỗ trọng
9 gram Cốt toái bổ
9 gram Bạch truật
6 gram Nhân sâm
6 gram Nhục quế
6 gram Trích thảo

Nếu muốn bồi bổ gân cốt, có thể gia thêm:

Tục đoạn
Thổ phục linh
Đỗ trọng
Ngưu tất
Tang ký sinh
Phá cố chỉ
Ngũ gia bì
Cao xương động vật (cao rắn, cao ngựa, cao ban long)

Cách thực hiện:

Rửa sạch các vị thuốc, nấu với 800ml nước lọc
Sau 40 phút, lọc lấy nước uống
Chia thành nhiều phần và uống hết trong ngày
Uống mỗi ngày 1 thang, kiên trì trong 2 tháng.

Bài thuốc khắc phục bệnh loãng xương thể tỳ thận dương hư — Bài thuốc trị loãng xương thể tỳ thận dương hư có tác dụng ích khí, kiện tỳ, bổ thận, mạnh gân xương và tráng dương

2. Trị loãng xương thể can thận âm hư

Triệu chứng và các dược liệu trong bài thuốc điều trị loãng xương thể can thận âm hư bằng Đông y:

Triệu chứng

Đau lưng mỏi gối
Tai ù
Thị lực giảm sút
Dễ bị chuột rút
Mất ngủ
Chóng mặt
Nóng hâm hấp trong xương
Sốt nhẹ vào buổi chiều
Khát nước
Miệng khô họng ráo
Chân tay mỏi yếu
Đau nhức xương khớp khi vận động nhiều
Táo bón
Nước tiểu vàng
Thường xuyên bức bối không yên
Lưỡi đỏ

Điều trị

Bài thuốc điều trị loãng xương thể can thận âm hư chứa những vị thuốc có tác dụng cường gân tráng cốt, tư âm, bổ thận dưỡng can.

Nguyên liệu:

32 gram Thục địa
15 gram Kỷ tử
15 gram Tang ký sinh
15 gram Hoài sơn
9 gram Phục linh
9 gram Sơn thù
9 gram Cốt toái bổ
6 gram Trích thảo

Cách thực hiện:

Rửa sạch các vị thuốc
Sắc thuốc
Nước thuốc cô đặc lại khoảng 3 bát thì tắt bếp
Uống ấm và uống hết trong ngày
Uống mỗi ngày 1 thang cho đến khi các triệu chứng được kiểm soát.

Bài thuốc điều trị loãng xương thể can thận âm hư bằng Đông y giúp cường gân tráng cốt, tư âm, bổ thận dưỡng can

3. Trị loãng xương thể khí huyết ứ trệ

Bài thuốc điều trị loãng xương thể khí huyết ứ trệ bằng Đông y và các triệu chứng:

Triệu chứng

Đau nhức các khớp
Cơ thể mệt mỏi
Da sạm
Lưỡi tía
Đau nhức mình mẩy

Điều trị

Những dược liệu có trong bài thuốc điều trị loãng xương thể khí huyết ứ trệ phải có khả năng hoạt huyết, tán kết, hóa ứ, chỉ thống, thông kinh lạc.

Nguyên liệu:

12 gram Xuyên khung
16 gram Hoàng kỳ
10 gram Hồng hoa
20 gram Tô mộc
10 gram Ngải diệp
12 gram Huyết đằng
12 gram Tục đoạn
12 gram Phòng sâm
12 gram Bạch truật
12 gram Xà tiền
10 gram Uất kim
10 gram Trần bì
12 gram Hương phụ tử chế
12 gram Cam thảo

Cách thực hiện:

Rửa sạch các vị thuốc
Sắc thuốc với 1 lít nước lọc
Đợi nước thuốc cạn còn 3 bát thì tắt bếp
Chia thành 3 lần uống, uống hết trong ngày. Nên uống ấm
Uống mỗi ngày 1 thang, kiên trì trong 30 ngày để cảm nhận hiệu quả.

Bài thuốc điều trị loãng xương thể khí huyết ứ trệ bằng Đông y — Bài thuốc điều trị loãng xương thể khí huyết ứ trệ giúp hoạt huyết, tán kết, hóa ứ, chỉ thống, thông kinh lạc

4. Chữa loãng xương thể tỳ hư

Triệu chứng và bài thuốc chữa loãng xương thể tỳ hư bằng Đông y:

Triệu chứng

Chân tay yếu mềm
Cơ thể gầy xanh
Ăn ngủ kém
Thường xuyên bị lạnh bụng
Mình mẩy nặng nề
Đi ngoài có phân lỏng
Ngại vận động
Chất lưỡi nhợt
Mạch trầm tế

Điều trị

Chữa loãng xương thể tỳ hư bằng Đông y cần phải sử dụng bài thuốc có khả năng bồi bổ cơ thể và bổ tỳ vị.

Nguyên liệu:

12 gram Bạch truật
10 gram Sơn tra
12 gram Thần khúc
10 gram Bán hạ
12 gram Hậu phác
10 gram Cao lương khương
10 gram Sa nhân
12 gram Lá lốt
12 gram Phòng sâm
10 gram Bạch linh
10 gram Chích thảo

Gia giảm:

Nếu bị đau đầu mất ngủ: Gia thêm 12 gram Viễn chí, 12 gram Hắc táo nhân.
Thường xuyên sôi bụng, phân lỏng: Gia thêm 6 gram Sinh khương, 8 gram Quế.
Đau nhức các khớp: Gia thêm 12 gram Tục đoạn, 12 gram Đỗ trọng.
Ho hen hắc đờm: Gia thêm 16 gram Tía tô, 12 gram Cát cánh.

Cách thực hiện:

Rửa sạch các vị thuốc
Sắc thuốc với 1 lít nước lọc, thu được 3 bát nước thuốc
Chia thành 3 lần uống, uống hết trong ngày
Uống mỗi ngày 1 thang, kiên trì trong 30 ngày.

Bài thuốc điều trị loãng xương thể tỳ hư bằng Đông y có tác dụng bồi bổ cơ thể và bổ tỳ vị

5. Chữa bệnh loãng xương thể âm dương câu hư

Bài thuốc chữa bệnh loãng xương thể âm dương câu hư và các dấu hiệu nhận biết:

Triệu chứng

Lưng và thắt lưng đau mỏi, tê
Cơ thể mệt mỏi
Không có sức
Tinh thần uể oải
Tiểu đêm
Ù tai
Suy giảm tình dục
Phân lỏng
Ăn ít
Lưỡi bệu, đỏ
Rêu lưỡi nhạt
Mạch bộ quan bên phải Nhu
Mạch bộ thốn Hư
Bộ quan bên trái Huyền
Bộ xích trầm hoặc Tế Phù

Điều trị

Để điều trị bệnh loãng xương thể âm dương câu hư bằng Đông y, cần dùng bài thuốc Bổ Âm Thang.

Nguyên liệu:

15 gram Thục địa
15 gram Sinh địa
12 gram Ngưu tất
12 gram Cốt toái bổ
9 gram Quy đầu
9 gram Bạch thược
9 gram Tri mẫu
9 gram Hoàng bá
9 gram Đỗ trọng
9 gram Phục linh
6 gram Hồi tiểu
6 gram Trần bì
6 gram Nhân sâm
6 gram Trích thảo

Gia giảm:

Đau cố định và đau nhiều do ứ huyết: Gia thêm 12 gram Xích thược, 6 gram Một dược, 6 gram Nhũ hương.
Đau thắt lưng: Gia thêm 9 gram Ngũ gia bì.
Đau giữa lưng: Gia thêm 9 gram Tang ký sinh.
Đau lưng trên: Gia thêm 9 gram Cát căng.

Cách thực hiện:

Rửa sạch các vị thuốc
Sắc thuốc với 800 ml nước lọc, thu được 600ml nước thuốc
Chia thành 3 lần uống, uống hết trong ngày
Uống mỗi ngày 1 thang, kiên trì sử dụng bài thuốc từ 1 – 2 tháng để khắc phục tình trạng.

Điều trị bệnh loãng xương thể âm dương câu hư bằng bài thuốc Bổ Âm Thang

Điều trị loãng xương bằng Đông y cần lưu ý gì?

Các bài thuốc điều trị loãng xương bằng Đông y có độ lành tính cao, hầu như không gây tác dụng ngoại ý khi chữa trị đúng cách. Hơn thế, các loại thảo dược trong bài thuốc có khả năng bồi bổ cơ thể, điều trị căn nguyên và cải thiện những triệu chứng của bệnh loãng xương.

Tuy nhiên những bài thuốc chữa loãng xương bằng Đông y thường mang đến hiệu quả chậm (do yếu tố cơ địa). Chính vì thế, bệnh nhân nên trì uống thuốc tối thiểu 30 ngày để các dưỡng chất có thể thấm sâu vào cơ thể và phát huy tác dụng. Đối với trường hợp nặng và có nguy cơ gãy xương, cần dùng thuốc Tây y điều trị loãng xương để tránh bệnh loãng xương gây biến chứng.

Một số lưu ý khác:

Thăm khám kỹ lưỡng và xác định tính nghiêm trọng trước khi điều trị loãng xương bằng Đông y.
Cần tham khảo ý kiến bác sĩ nếu muốn dùng các bài thuốc Đông y chữa bệnh. Tuyệt đối không tự chẩn đoán và dùng thuốc chữa trị.
Để điều trị loãng xương bằng Đông y an toàn và hiệu quả, người bệnh nên tìm gặp thầy thuốc có nhiều năm kinh nghiệm, giỏi và am hiểu về bệnh lý, có giấy phép hành nghề.
Những bài thuốc Đông y điều trị loãng xương cần được sử dụng đúng hướng dẫn. Điều này giúp sớm cải thiện tình trạng bệnh. Không điều trị ngắt quãng, tự ý điều chỉnh liều lượng hay gia giảm các vị thuốc.
Tuyệt đối không lạm dụng các bài thuốc Đông y để tránh gây tác dụng ngược.
Cần hỏi ý kiến bác sĩ chuyên khoa trước khi dùng bài thuốc Đông y điều trị loãng xương cho bệnh nhân bị tiểu đường, có vấn đề về gan hoặc thận, phụ nữ mang thai.
Không nên tiếp tục sử dụng bài thuốc Đông y điều trị loãng xương nếu nhận thấy một số bất thường. Cụ thể như hoa mắt chóng mặt, cơ thể mệt mỏi, suy yếu, đau đầu thường xuyên, rối loạn hệ tiêu hóa nghiêm trọng…
Ngừng sử dụng các bài thuốc Đông y nếu không đạt hiệu quả điều trị loãng xương sau 2 tháng áp dụng. Đồng thời hỏi ý kiến bác sĩ về các phương pháp điều trị hiệu quả hơn. Cụ thể: Dùng thuốc Tây y, thuốc canxi cho người bị loãng xương…
Duy trì thói quen vận động mỗi ngày với các bài tập có cường độ nhẹ và phù hợp. Cụ thể như yoga, tập dưỡng sinh, đi bộ…
Ăn uống đều độ và đủ chất, nên cung cấp đủ lượng canxi và vitamin D 3 cần thiết cho người già bị loãng xương thông qua các loại thực phẩm lành mạnh. Cụ thể như cá hồi, tôm, sữa, sữa chua, các loại rau xanh, các loại hạt (hạt dẻ, hạt vừng, hạt đều…), hạnh nhân, nấm, các loại đậu… Bởi những thành phần dinh dưỡng này có khả năng duy trì sức khỏe xương khớp, tăng mật độ xương và giảm loãng xương. Một số thành phần dinh dưỡng khác tốt cho xương, nên thêm vào chế độ ăn uống: Magie, mangan, kali, protein, axit béo omega-3…

Thăm khám với thầy thuốc có nhiều năm kinh nghiệm để điều trị loãng xương bằng Đông y an toàn và hiệu quả

Điều trị loãng xương bằng Đông y là một phương pháp chữa bệnh an toàn, có khả năng khắc phục tốt căn nguyên và bệnh lý. Tuy nhiên phương pháp này thường mang đến hiệu quả chậm. Vì thế người bệnh cần dùng bài thuốc Đông y đúng cách, kiên trì trong 2 tháng (theo hướng dẫn của thầy thuốc) để cảm nhận hiệu quả.

Tham khảo thêm:

Bị loãng xương nên ăn gì, kiêng gì để nhanh phục hồi?

9 sữa chống loãng xương tốt nhất hiện nay trên thị trường

Câu hỏi liên quan

Khám Loãng Xương Ở Bệnh Viện Nào

Bệnh viện Đại học Y dược TP HCM, bệnh viện Hòa Hảo, bệnh viện E... có thể giúp giải đáp khám loãng xương ở bệnh viện nào tốt và uy tín. Những bệnh viện này tập trung đội ngũ y ...

Xem chi tiết

Bệnh Loãng Xương Có Chữa Được Không

Bệnh loãng xương có chữa được không là thắc mắc chung của nhiều người bệnh. Bệnh lý này thường xảy ra ở phụ nữ sau mãn kinh và người lớn tuổi, không có thuốc đặc trị. Bệnh diễn tiến âm ...

Xem chi tiết