Cách điều trị gai cột sống bằng Đông y và lưu ý

Điều trị gai cột sống bằng Đông y bao gồm sử dụng bài thuốc, xoa bóp bấm huyệt và châm cứu. Các giải pháp này giúp giảm đau, cường gân, mạnh cốt và cải thiện khả năng vận động cột sống. Cần thực hiện theo hướng dẫn của thầy thuốc hay bác sĩ y học cổ truyền để nhận được kết quả tốt nhất. 

Bệnh gai cột sống theo quan điểm Đông y

Gai cột sống là bệnh xương khớp thường gặp đặc trưng bởi tình trạng cột sống xuất hiện phần xương mọc sư ra phía ngoài và hai bên. Gai xương phát triển có thể gây chèn ép lên mô mềm và rễ dây thần kinh gây đau đớn dữ dội, làm giảm khả năng vận động.

Các gai xương không mọc cố định tại 1 vị trí mà có thể xuất hiện ở nhiều điểm khác nhau trên cột sống. Trong đó, gai cột sống cổ cùng với gai cột sống thắt lưng là hai trường hợp phổ biến nhất.

Đối với Tây y, các trường hợp bị gai cột sống thường được điều trị nội khoa giúp giảm đau và giãn cơ. Việc phẫu thuật loại bỏ gai xương chỉ thật sự cần thiết khi có biến chứng chèn ép rễ dây thần kinh ngoại biên nhưng điều trị nội khoa không hiệu quả.

Còn theo quan niệm Đông y, gai cột sống thuộc hư chứng do can thận hư nên không thể nuôi dưỡng được xương cốt. Cùng với đó là ngại tà, Phong, Thấp, Hàn xâm nhập gây bế tắc kinh mạch. Chính điều này dẫn đến các triệu chứng đau nhức cột sống. Ngoài ra, phong thấp có thể “di chuyển” khiến cho các cơn đau lan xuống tận chi dưới.

Điều trị gai cột sống bằng Đông y cần căn cứ vào nhiều yếu tố liên quan. Bao gồm căn nguyên của bệnh, biểu hiện và mức độ ảnh hưởng của triệu chứng, thể bệnh… Có thể áp dụng các bài thuốc Đông y kết hợp với xoa bóp, bấm huyệt hay châm cứu để nâng cao hiệu quả điều trị.

Các cách điều trị gai cột sống bằng Đông y dễ áp dụng

Như đã đề cập, tùy theo từng trường hợp cụ thể mà việc điều trị gai cột sống bằng Đông y có thể áp dụng các phương pháp khác nhau. Phổ biến như:

1. Bài thuốc điều trị gai cột sống bằng Đông y

Tùy thuộc vào từng thể bệnh sẽ có bài thuốc đặc hiệu để hỗ trợ khắc phục triệu chứng và thúc đẩy quá trình chữa lành tổn thương. Ngoài ra thầy thuốc có thể yêu cầu người bệnh sử dụng các bài thuốc bổ trợ để hỗ trợ thêm. Cụ thể như sau:

+ Thể hàn ngưng huyết ứ:

Triệu chứng thường gặp là đau lưng, đau không cúi ngửa được, khi vận động cơn đau tăng lên. Có điểm đau nhói ở lưng và cột sống. Thậm chí cơn đau còn ảnh hưởng cả chi dưới, lưỡi rêu trắng, mạch tế hoặc trầm.

Bài thuốc điều trị cụ thể như sau:

– Chuẩn bị:

• Sinh địa 50g, uy linh tiên 15g, tàm sa 30g.
• Chế phụ tử, tần giao, kỳ xà, đương quy, xích thược và quế chi mỗi vị 15g.

– Thực hiện:

• Các vị thuốc trên đem rửa sạch rồi cho hết vào ấm.
• Thêm vào khoảng 500ml nước đun trên lửa nhỏ 20 phút.
• Loại bỏ phần bã thuốc, chia đều nước sắc làm 2 lần uống/ ngày.
• Cần sắc uống đều đặn 1 thang mỗi ngày tới khi triệu chứng giảm hẳn.

+ Thể phong thấp huyết ứ:

Ở thể bệnh này, tùy thuộc vào từng thời điểm mà người bệnh có thể gặp phải các triệu chứng khác nhau. Có khi cơn đau chỉ xuất hiện cố định một vị trí. Tuy nhiên cũng có trường hợp bị đau chạy lan xuống đùi, chân. Kiểm tra thấy có xuất hiện gai xương ở cột sống.

Dưới đây là bài thuốc điều trị:

– Chuẩn bị:

• Uy linh tiên 30g, quế chi, hồng hoa và cam thảo mỗi vị 10g.
• Đương quy, xương truật, huyền hồ, một dược, bạch thược và ngưu tất mỗi vị 15g

– Thực hiện:

• Các vị thuốc đã chuẩn bị đem rửa sơ qua rồi cho vào ấm sắc.
• Thêm vào 1 lít nước sắc trên lửa nhỏ thu lấy 1/3.
• Loại bỏ phần bã, chia đều nước thuốc thu được làm 3 lần uống trong ngày.
• Người bệnh chỉ cần sắc uống 1 thang mỗi ngày tới khi triệu chứng giảm hẳn.

+ Các bài thuốc bổ trợ khác:

– Bài thuốc 1:

• Chuẩn bị: 16g xuyên khung. Chi mẫu và ngưu tất mỗi vị 12g. Độc hoạt, quế chi, đỗ trọng và hy thiêm mỗi vị 10g. Hoàng cầm, thạch cao và vương cốt mỗi vị 8g. Phòng phong và cẩu tích mỗi vị 6g.
• Thực hiện: Các vị thuốc đã chuẩn bị cho vào ấm. Thêm 500ml nước lọc vào cùng rồi đun liu riu trên lửa nhỏ đến khi nước cạn còn 200ml là được. Uống hết thuốc trong ngày, mỗi ngày dùng 1 thang.

– Bài thuốc 2:

• Chuẩn bị: 8g ma hoàng. Ý dĩ và đại hoàng mỗi vị 16g. Quế chi và thược dược mỗi vị 12g.
• Thực hiện: Cho hết các vị thuốc trên vào ấm sắc. Đổ thêm nửa lít nước sắc trên lửa nhỏ 30 phút. Loại bỏ bã, uống làm nhiều lần trong ngày khi còn ấm. Sắc uống mỗi ngày 1 thang thuốc.

– Bài thuốc 3:

• Chuẩn bị: Đương quy, quế chi, xuyên khung, phòng phong và độc hoạt mỗi vị 12g. Sài hồ, khương hoạt và hoàng bá mỗi vị 10g. Hồng hoa và đào nhân mỗi vị 8g.
• Thực hiện: Các vị thuốc trên cho hết vào ấm. Thêm vào 1 lít nước đun trên lửa liu riu đến khi cạn còn khoảng 200ml thì ngưng. Loại bỏ bã, uống hết nước thuốc trong ngày. Duy trì đều đặn 1 thang/ ngày đến khi bệnh giảm hẳn.

2. Xoa bóp bấm huyệt chữa gai cột sống

Xoa bóp bấm huyệt cũng là một liệu pháp trong Đông y có thể sử dụng chữa bệnh gai cột sống. Liệu pháp này giúp giải phóng khí huyết trì trệ và thúc đẩy tuần hoàn máu. Từ đó phát huy tốt công dụng giảm đau và hỗ trợ quá trình chữa lành tổn thương ở cột sống.

Các nhà nghiên cứu cho biết, việc xoa bóp bấm huyệt có thể giúp giải phóng endorphin – một hoạt chất giảm đau tự nhiên có trong vỏ não. Mặc dù không có tác dụng chữa bệnh triệt để nhưng liệu pháp này giúp khắc phục đáng kể các triệu chứng của bệnh gai cột sống.

Tuy nhiên, việc xoa bóp bấm huyệt cần phải thực hiện bởi những người có chuyên môn. Bởi xác định không đúng vị trí huyệt để tác động có thể gây ra các vấn đề rủi ro ngoại ý ảnh hưởng xấu tới sức khỏe.

Quy trình xoa bóp bấm huyệt chữa gai cột sống bằng Đông y trải qua các bước sau:

• Bước 1: Người bệnh nằm sấp trên giường, thư giãn bằng cách hít thở sâu. Tránh tình trạng kích động, bồn chồn hay lo lắng trong thời gian xoa bóp bấm huyệt.
• Bước 2: Người thực hiện ngồi cạnh người bệnh, xoa 2 lòng bàn tay lại với nhau. Sau đó tiến hành massage các khu vực bị đau, trải dài từ cột sống cổ xuống tận cột sống thắt lưng. Sử dụng lực tay nhẹ nhàng xoa bóp tới khi gân cơ được thư giãn, cơ thể nóng lên thì ngừng.
• Bước 3: Sử dụng lực từ các ngón tay để tác động đến các huyệt vị cần thiết. Trong trường hợp này cần bấm vào huyệt Hợp cốc, Phong trì và Trung chử. Xoay ngón tay theo chuyển động tròn vào mỗi huyệt 2 – 3 phút để làm giảm cơn đau. Cần sử dụng lực từ nhẹ tới mạnh để tránh gây đau đớn quá mức.
• Bước 4: Tiếp tục thực hiện xoa bóp nhẹ nhàng nhằm cải thiện tuần hoàn máu. Đồng thời hạn chế tình trạng bầm tím tại huyệt vị.

3. Châm cứu điều trị gai cột sống bằng Đông y

Đối với các trường hợp người bệnh bị đau nhức nghiêm trọng hoặc kéo dài dai dẳng, huyết ứ trệ lâu ngày thì có thể châm cứu để khắc phục triệu chứng. Châm cứu điều trị gai cột sống là liệu pháp có hiệu quả cao, tiết kiệm chi phí và ít dẫn tới các vấn đề rủi ro.

Châm cứu dùng kim dài và mảnh để tác động tới các huyệt vị cần thiết. Mục đích là để loại bỏ tà khí, hoạt huyết, hành khí và thông kinh lạc. Đối với những người bị gai cột sống, châm cứu sẽ giúp làm giảm đau và tăng cường khả năng vận động. Hơn nữa còn ngăn ngừa các triệu chứng bệnh tái phát trong tương lai.

Ngoài liệu pháp châm cứu truyền thống, người bệnh gai cột sống có thể nghiên cứu các biện pháp cải tiến. Cụ thể như:

• Nhu câm: Còn được gọi với tên khác là cấy chỉ – đưa chỉ tự tiêu vào huyệt với tác dụng tăng cường tuần hoàn máu, hỗ trợ giảm đau và kích thích chuyển hóa.
• Thủy châm: Liệu pháp này có thể cải thiện các triệu chứng gai cột sống bằng cách đưa một số loại thuốc giảm đau vào các huyệt vị.

Châm cứu, nhu châm và thủy châm thường được thực hiện 1 lần/ ngày, mỗi liệu trình kéo dài khoảng 20 ngày. Tùy thuộc vào biểu hiện của triệu chứng mà bác sĩ y học cổ truyền có thể điều chỉnh liệu pháp và thời gian cho phù hợp với từng bệnh nhân.

Lưu ý khi điều trị gai cột sống bằng Đông y

Điều trị gai cột sống bằng Đông y có ưu điểm là an toàn, dễ áp dụng và phù hợp với nhiều đối tượng. Tuy nhiên người bệnh vẫn cần cẩn trọng khi áp dụng để nhận được kết quả điều trị tốt, tránh rủi ro phát sinh.

Dưới đây là một số vấn đề cần chú ý khi điều trị gai cột sống bằng Đông y:

• Tuyệt đối không tự ý sử dụng các bài thuốc Đông y nếu không được sự chỉ định của thầy thuốc hay bác sĩ y học cổ truyền.
• Nên đến các phòng khám Đông y hay cơ sở y học cổ truyền uy tín để được thăm khám và hướng dẫn điều trị đúng cách.
• Các phương pháp Đông y chữa gai cột sống chỉ đáp ứng với những trường hợp có mức độ từ nhẹ tới trung bình. Trường hợp bệnh nặng cần sớm tới bệnh viện để được chẩn đoán và chỉ định điều trị đúng cách.
• Kết hợp với ăn uống và sinh hoạt điều độ, dành thời gian cho hoạt động thể chất để thúc đẩy quá trình điều trị bệnh. Nếu đang bị thừa cân – béo phì cần sớm có kế hoạch giảm cân an toàn.

Điều trị gai cột sống bằng Đông y có thể khắc phục triệu chứng hiệu quả và ít gây ra rủi ro ngoại ý. Tuy nhiên đây chỉ là giải pháp hỗ trợ không thể tác động toàn diện tới tiến triển của bệnh. Nhất là trong trường hợp bệnh nặng, cần chủ động đến bệnh viện thăm khám để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.

Tham khảo thêm: Gai cột sống nên ăn gì, kiêng gì giảm đau nhanh khỏi?