Cách điều trị viêm cột sống dính khớp bằng Đông y

Điều trị viêm cột sống dính khớp bằng Đông y là giải pháp đang được nhiều người bệnh tìm đến. Ngoài giúp giảm đau, tiêu viêm thì còn hỗ trợ bảo tồn chức năng vận động, cường gân mạnh cốt và bồi bổ sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên cần áp dụng đúng cách để đảm bảo hiệu quả điều trị, tránh phát sinh rủi ro ngoại ý.

Quan niệm Đông y về bệnh viêm cột sống dính khớp

Viêm cột sống dính khớp là một bệnh viêm khớp có xu hướng tiến triển mãn tính hiện vẫn chưa xác định rõ nguyên nhân. Đặc trưng của bệnh là có thể khiến một số xương dính lại với nhau, lâu dần gây biến dạng khớp và dẫn tới tàn phế.

Các tổn thương ảnh hưởng phổ biến đến khớp cột sống, cùng chậu và các chi. Kèm theo đó là tình trạng sưng viêm tại các điểm bám gân. Trường hợp bệnh ảnh hưởng tới xương sườn thì người bệnh có thể cảm thấy khó thở.

Theo quan niệm Đông y, căn nguyên của bệnh viêm cột sống dính khớp là do phong hàn thấp nhiệt, thận cập đốc mạch hư suy và khí huyết bất túc. Cùng với đó, có sự xâm nhập của ngoại tà khiến kinh lạc trở trệ, không thông tất thống.

Với các trường hợp bệnh tiến triển lâu dài còn khiến cho tạng khí thất điều, thận và đốc mạch bị hư tổn nặng nề. Điều trị viêm cột sống dính khớp bằng Đông y cần phải căn cứ vào tà khí mà cơ thể bị. Cụ thể như sau:

• Trường hợp huyết ứ thì cần lý khí hóa ứ
• Nếu ngoại cảm hàn thấp thì cần ôn tán
• Trường hợp thấp nhiệt thì cần thanh hóa
• Nếu khí trệ uất trở thì cần lý khí sơ đạo

Bên cạnh đó, còn cần theo dõi tiến triển và ảnh hưởng của bệnh để kết hợp bài thuốc với các phép bổ trợ cho phù hợp. Có thể áp dụng thêm châm cứu, cứu ngải hay xoa bóp bấm huyệt để hỗ trợ kiểm soát bệnh hiệu quả hơn.

Điều trị viêm cột sống dính khớp bằng Đông y hiệu quả không?

Các biện pháp điều trị viêm cột sống dính khớp gối bằng Đông y thường nhằm mục đích giảm đau, hỗ trợ hoạt huyết và mạnh gân cốt. Đông y kết hợp các bài thuốc cùng với kỹ thuật xoa bóp, bấm huyệt và châm cứu để tăng cường tuần hoàn máu và hỗ trợ cải thiện tình trạng tổn thương cột sống.

Chính vì vậy, các phương pháp điều trị viêm cột sống dính khớp sẽ giúp kiểm soát tốt cơn đau cũng như tình trạng sưng viêm và tổn thương ở cột sống. Từ đó bảo tồn chức năng vận động cho người bệnh và tránh các biến chứng nguy hiểm phát sinh.

Tuy nhiên, các cách chữa theo Đông y chỉ có khả năng đáp ứng với các trường hợp bệnh từ nhẹ đến trung bình. Nếu bệnh tình nghiêm trọng hoặc khớp có dấu hiệu bị biến dạng thì người bệnh cần chủ động đến cơ sở y tế để được thăm khám và hướng dẫn điều trị.

Điều trị viêm cột sống dính khớp bằng các bài thuốc Đông y

Chữa trị viêm cột sống dính khớp bằng các bài thuốc đông y cần căn cứ vào triệu chứng để phán đoán thể bệnh. Bởi với từng thể bệnh sẽ có bài thuốc đặc trị khác nhau.

Dưới đây là 5 bài thuốc đông y được áp dụng phổ biến trong điều trị bệnh viêm cột sống dính khớp:

1. Bài thuốc Tứ diệu tán hợp tuyên tý thang gia giảm

Bài thuốc này có tác dụng thanh nhiệt giải độc và lợi thấp thông lạc. Được dùng rất phổ biến trong điều trị bệnh viêm cột sống dính khớp thể thấp nhiệt trở lạc.

Ở trường hợp này, người bệnh thường bị đau cứng lưng eo và cột sống, vận động bị hạn chế. Ngoài ra, các khớp còn bị sưng đau, ngực đầy tức. Miệng đắng, lưỡi đỏ và rêu vàng dày, mạch hoạt sác, tiểu tiện vàng.

Thông tin về bài thuốc:

– Chuẩn bị:

• Lão quán thảo và ý dĩ nhân mỗi vị 30g
• Thương truật, bạch truật, tằm sa và hoạt thạch mỗi vị 15g
• Ngưu tất, chi tử, phòng kỷ, pháp bán hạ và kiều liên mỗi vị 9g
• Hoàng bá 12g.

– Thực hiện:

• Cho hết các vị thuốc trên vào trong ấm
• Đổ 1 lít nước vào, sắc trên lửa nhỏ 30 phút
• Loại bỏ phần bã, chia nước sắc làm nhiều lần uống trong ngày
• Sắc uống 1 thang thuốc/ ngày

– Gia giảm:

• Đau lâu ngày thì thêm 30g mộc qua, 15g đỗ trọng và 12g ngưu tất nhằm cường cốt trừ thấp.
• Biểu hiện của nhiệt rõ ràng thì gia thêm thanh phong đằng, bạch hoa xà và nhẫn đông đằng mỗi vị 30g cùng 15g thổ phục linh để thanh nhiệt trừ thấp.
• Thấp nhiệt uẩn kết lâu ngày thì gia thêm tảo liên thảo, nữ trinh tử và thạch hộc mỗi vị 15g để dưỡng âm sinh tân.
• Tiểu tiện không lợi, lưỡi đỏ, mạch hoạt sác thì gia thêm 6g thong thảo và 9g trạch tả nhằm thanh nhiệt lợi tiểu trừ thấp.

2. Bài thuốc Quyên tý thang hợp thận chiêu thang gia giảm

Bài thuốc này có tác dụng tán hàn trừ thấp và ôn kinh thông lạc. Dùng điều trị bệnh viêm cột sống dính khớp thể thấp hàn tê trở.

Người bệnh bị đau lưng eo và cột sống, đau lên cả cố vai gáy. Kèm theo đó là tình trạng viêm và vận động khó khăn. Các triệu chứng bị ảnh hưởng nhiều bởi thời tiết. Người bệnh thường sợ lạnh, nửa thân dưới hay bị lạnh, chất lưỡi đạm và rêu mỏng trắng dày.

Thông tin về bài thuốc:

– Chuẩn bị:

• Khương hoàng, khương hoạt, chích hoàng kỳ, phục linh, đỗ trọng, độc hoạt, bạch thược, bạch truật, tục đoạn và tang ký sinh mỗi vị 15g.
• Can khương, ngưu tất và quế chi mỗi vị 9g.
• Tửu đương quy 10g.

– Thực hiện:

• Các vị thuốc trên đem cho hết vào trong ấm sắc
• Thêm 1 lít nước vào sắc lấy nước đặc uống hết trong ngày
• Dùng đều đặn 1 thang thuốc/ ngày

– Gia giảm:

• Đau nhiều ở cột sống và cổ gáy thì gia thêm 30g cát căn để thư cân chỉ thống.
• Bệnh thiên về thấp tà thì gia thêm 15g thương truật và 30g ý dĩ nhân để khu phong trừ thấp.
• Bệnh thiên về hàn tà thì gia thêm 12g phụ tử, 3g chế xuyên ô và 3g tế tân để tán hàn chỉ thống.

3. Bài thuốc Thanh nga hoàn hợp độc hoạt ký sinh thang gia giảm

Thanh nga hoàn hợp độc hoạt ký sinh thang gia giảm là bài thuốc Đông y có tác dụng ôn thận bổ đốc và trừ tê thông lạc. Bài thuốc này được dùng trong điều trị bệnh viêm cột sống dính khớp thể thận hư đốc suy.

Người bệnh thường có dấu hiệu bị đau mỏi cả lưng eo cột sống và cổ vai gáy. Cơn đau tăng lên khi mệt mỏi hay gặp lạnh. Có thể bị cứng khớp, co duỗi khó khăn, chân đau gối mỏi, teo cơ, vận động khó khăn. Kèm theo đó là các triệu chứng tiểu tiện trong dài, đại tiện nát, lưỡi đạm và rêu trắng mỏng, mạch trầm tế nhược.

Thông tin về bài thuốc:

– Chuẩn bị:

• Độc hoạt, đỗ trọng, tần giao, thục địa, bạch thược, bổ cốt chỉ, tang ký sinh, phục kinh và phòng phong mỗi vị 15g.
• Đào nhân và ngưu tất mỗi vị 9g.
• Nhục quế 1.5g và tế tân 3g.

– Thực hiện:

• Các vị thuốc cho hết vào trong ấm sắc
• Thêm vào 1.5 lít nước sắc trên lửa nhỏ 1 tiếng đồng hồ
• Loại bỏ bã, chia đều nước thuốc làm 3 lần uống/ ngày
• Sắc uống 1 thang thuốc mỗi ngày

– Gia giảm:

• Dương hư sợ lạnh, chân đau gối mỏi thì gia thêm quế chi và ba kích mỗi vị 15g để ôn dương thông mạch.
• Huyết ứ nặng và đau nhiều thì gia thêm hồng hoa và đào nhân mỗi vị 9g, thủy diệt 2g và kê huyết đằng 30g để hoạt huyết khứ ứ.
• Đốc mạch hư rỗng, eo lưng đau mỏi và vô lực thì gia thêm thỏ ty và tục đoạn mỗi vị 15g cùng 12g lộc giao giác để cố đốc cường eo.

4. Bài thuốc Đương quy địa hoàng hoàn hợp hổ tiềm hoàn gia giảm

Bài thuốc có tác dụng thông lạc chỉ thống, bổ ích khí thận. Đương quy địa hoàng hoàn hợp hổ tiềm hoàn gia giảm được dùng trong điều trị bệnh viêm cột sống dính khớp thể can thận âm hư.

Ở thể bệnh này, người bệnh thường bị đau mỏi lưng eo và cột sống, chi dưới đau nhiều. Kèm theo đó là xương khớp cứng, co duỗi không lợi, cơ teo, tứ chi yếu nên di chuyển hạn chế. Có thể đi kèm với các triệu chứng 2 mắt khô và đau ngứa, sút cân, họng khô khát, đau đầu, chóng mặt, ngũ tâm phiền nhiệt, lưỡi đỏ và rêu mỏng ít vàng.

Thông tin về bài thuốc:

– Chuẩn bị:

• Thục địa, bạch thược và đỗ trọng mỗi vị 15g.
• Sơn thù du và sơn dược mỗi vị 12g.
• Miết giáp, ngưu tất, đương quy và tri mẫu mỗi vị 9g.

– Thực hiện:

• Cho hết tất cả các vị thuốc trên vào ấm sắc
• Thêm vào 1 lít nước rồi sắc trên lửa nhỏ để thu lấy khoảng 300ml
• Loại bỏ bã, chia đều nước thuốc làm 3 lần uống trong ngày
• Sắc uống đều đặn mỗi ngày 1 thang thuốc

– Gia giảm:

• Âm hư hỏa vượng thì gia thêm thanh cao và đan bì mỗi vị 9g, thiên hoa phấn 15g để thanh hư nhiệt.
• Dương hư thì gia thêm tang ký sinh 15g, nhục quế 1.5g, xương chó 30g để ôn thận dương.
• Xương khớp đau nhiều, ngày nhẹ đêm nặng, lưỡi tím tối hay có ban đỏ thì gia thêm vương bất lưu hành và đào nhân mỗi vị 9g, kê huyết đằng 30g để dưỡng huyết hoạt huyết.

5. Bài thuốc Thân thống trục ứ thang gia giảm

Bài thuốc Thân thống trục ứ thang gia giảm có tác dụng thông kinh chỉ thống, hoạt huyết hóa ứ. Được áp dụng rất phổ biến trong điều trị bệnh viêm cột sống dính khớp thể huyết ứ trở lạc.

Thể bệnh này đặc trưng bởi tình trạng đau eo linh kịch liệt tại vị trí cố định. Cơn đau có xu hướng nặng hơn về đêm, đôi khi người bệnh phải xuống khỏi giường vận động một lúc sau đó mới có thể ngủ được. Cử động gặp nhiều khó khăn, nhất là khi ngủ dậy toàn thân cứng rõ rệt. Nhiều trường hợp xương khớp còn bị biến dạng, lưỡi ám, có điểm huyết ứ và rêu mỏng trắng.

Thông tin về bài thuốc:

– Chuẩn bị:

• Khương hoạt, độc hoạt và tần giao mỗi vị 15g.
• Hương phụ, địa long, đào nhân, hồng hoa, ngưu tất và phù hương mỗi vị 9g.
• Xuyên khung, cam thảo và thổ miết trùng mỗi vị 6g.

– Thực hiện:

• Cho các vị thuốc trên vào ấm sắc lấy nước đặc
• Loại bỏ bã, uống hết nước thuốc trong ngày
• Sắc uống đều đặn mỗi ngày 1 thang thuốc.

– Gia giảm:

• Hư suy rõ rệt thì thêm các vị thuốc bổ thận có tác dụng trừ ứ. Cụ thể là thêm tần giao và thục địa mỗi vị 15g, miết giáp 6g.
• Hàn tàn nặng thì thêm tế tân và chế xuyên ô mỗi vị 3g, can khương 9g để tán hàn chỉ thống.

Chữa viêm cột sống dính khớp bằng liệu pháp cứu ngải

Cứu là một trong những liệu pháp điều trị bệnh trong Đông y có thể dùng chữa viêm cột sống dính khớp. Kỹ thuật này dùng sức nóng để tác động trực tiếp tới các vị trí huyệt thích hợp. Từ đó giúp kích thích phản ứng của cơ thể nhằm mục đích phòng và trị bệnh.

Sỡ dĩ gọi là cứu ngải do kỹ thuật này thường sử dụng lá ngải cứu khô để chế thành ngải nhung làm mồi ngải hay điếu ngải. Sau đó mới bắt đầu tiền hành thực hiện để giúp làm giảm đau và giãn cơ. Cứu ngải đáp ứng tốt nhất với bệnh viêm cột sống dính khớp ở thể hàn.

Có thể áp dụng theo hai cách sau đây:

– Cách 1:

• Cứu ngải đơn thuần vào các huyệt a thị và mệnh môn khoảng 1 – 2 lần/ ngày.
• Thực hiện đủ 10 lần trong 10 ngày liên tục tương đương với 1 liệu trình.

– Cách 2:

• Chuẩn bị ngải cứu 500g, kinh giới, bạch hồ tiêu, một dược, phòng phong và phù hương mỗi vị 60g.
• Các vị thuốc trên đem trộn đều lại với nhau rồi chia thành 20 phần.
• Mỗi lần sử dụng sẽ lấy 1 phần thuốc đem cuốn thành điếu rồi mới tiến hành cứu.
• Thực hiện 40 – 50 phút/ lần, cứ 20 lần sẽ tương đương với 1 liệu trình.

Điều trị viêm cột sống dính khớp bằng xoa bóp bấm huyệt

Xoa bóp bấm huyệt là một kỹ thuật trị liệu được áp dụng phổ biến trong Đông y để điều trị viêm cột sống dính khớp. Kỹ thuật này dùng lực từ bàn tay cùng với các ngón tay để tác động lên vùng bị đau nhức và huyệt vị cụ thể. Từ đó phát huy công dụng tăng cường tuần hoàn máu, giảm đau và giải ứ trệ khí huyết tại những vùng chịu ảnh hưởng của bệnh.

Dưới đây là cách xoa bóp bấm huyệt chữa viêm cột sống dính khớp:

• Trước tiên người bệnh cần nằm sấp xuống mặt giường
• 2 tay thả lỏng và úp phía sau lưng theo chiều dọc cột sống
• Kỹ thuật viên ngồi bên cạnh xoa bóp cho người bệnh, bắt đầu từ 2 trên vai, chạy dọc theo cột sống xuống dưới vùng thắt lưng
• Cần xoa bóp đến khi vùng lưng nóng lên, có thể dùng tinh dầu để nhận được hiệu quả tốt hơn
• Sau đó dùng 2 đầu ngón tay ấn vào huyệt dương lăng tuyền và huyệt thận du
• Chú ý dùng lực từ nhẹ đến mạnh, bấm mỗi huyệt khoảng 2 – 3 phút/ lần

Châm cứu trị viêm cột sống dính khớp

Trường hợp người bệnh bị đau nhức nghiêm trọng kèm theo huyết ứ trệ lâu ngày thì có thể điều trị bằng liệu pháp châm cứu. Châm cứu giúp làm giảm đau hiệu quả và hỗ trợ cải thiện khả năng vận động.

Thầy thuốc Đông y sẽ sử dụng kim dài và mảnh để tác động tới các huyệt vị nhằm loại bỏ tà khí, giúp hành khí, hoạt huyết và thông kinh lạc. Đối với người bị viêm cột sống dính khớp, châm cứu ngoài giúp làm giảm đau và cải thiện vận động thì còn tăng cường lưu thông máu và ngăn ngừa triệu chứng tái phát.

Điều trị bệnh viêm khớp dạng thấp bằng châm cứu cần lưu ý, nếu là hư chứng thì dùng phép bổ còn thực chứng thì dùng phép tả. Tùy thuộc vào từng chứng bệnh cụ thể mà sẽ tiến hành châm cứu vào các huyệt vị khác nhau. Cụ thể như sau:

• Ứ huyết chứng: Đại chùy, phong trì, can du, hoàn khiêu, thận du, tam tâm giao, dương lăng tuyền.
• Hàn thấp chứng: Đại chùy, yêu dương quan, can du, thận du, cách du, phong trì.
• Nhiệt thấp chứng: Can du, hoàn khiêu, hợp cốc, đại chùy, phong trì, yêu dương quan.
• Can thận âm hư hình: Quan nguyên, đại chùy, thái xung, can du, thận du, tam âm giao.
• Thận hư đốc rỗng hình: Âm lăng tuyền, tam âm giao, ủy trung, quan nguyên, can du, thận du, cách du.

Lưu ý khi điều trị viêm cột sống dính khớp bằng đông y

Điều trị viêm cột sống dính khớp bằng Đông y là phương pháp an toàn, không xâm lấn. Tuy nhiên người bệnh vẫn cần cẩn trọng, chú ý đến các vấn đề sau để nhận được kết quả tốt và tránh các vấn đề ngoại ý phát sinh:

• Người bệnh cần đến các cơ sở y học cổ truyền hay phòng khám Đông y uy tín để được chẩn đoán và hướng dẫn điều trị đúng cách.
• Tuyệt đối không tự ý áp dụng các bài thuốc Đông y trị viêm cột sống dính khớp khi chưa có sự đồng ý của bác sĩ hay thầy thuốc có chuyên môn.
• Các phương pháp Đông y chỉ có tác dụng hỗ trợ, đáp ứng tốt với các trường hợp từ nhẹ tới trung bình. Người bệnh vẫn nên thăm khám tại bệnh viện để được chẩn đoán và hướng dẫn điều trị đúng cách, nhất là trong trường hợp bệnh nặng.
• Tuyệt đối không được lạm dụng điều trị viêm cột sống dính khớp bằng Đông y. Đặc biệt là các bài thuốc cần uống đúng liều, đủ thang và tránh tùy tiện thay đổi liều lượng của từng vị thuốc.
• Cần kết hợp ăn uống lành mạnh, thường xuyên bổ sung các thực phẩm có khả năng chống viêm để hỗ trợ quá trình kiểm soát bệnh.
• Dành thời gian cho hoạt động thể chất và chú ý điều chỉnh các tư thế xấu cả trong sinh hoạt và làm việc.

Điều trị viêm cột sống dính khớp bằng Đông y có thể giúp cải thiện các triệu chứng của bệnh và hiếm khi gặp phải rủi ro ngoại ý. Tuy nhiên đây chỉ là giải pháp hỗ trợ, cần kết hợp điều trị y tế, ăn uống và sinh hoạt điều độ để tác động toàn diện đến quá trình kiểm soát bệnh.

Tham khảo thêm: Bệnh viêm cột sống dính khớp nên ăn gì, kiêng gì tốt?