4 Bài tập phục hồi chức năng sau mổ rách sụn chêm khớp gối

Các bài tập phục hồi chức năng sau mổ rách sụn chêm khớp gối có tác dụng hỗ trợ quá trình phục hồi, ngăn ngừa các biến chứng và giúp người bệnh chuyển động linh hoạt. Điều quan trọng là trao đổi với bác sĩ hoặc chuyên gia để được hướng dẫn phù hợp nhất.

Bài tập phục hồi chức năng sau mổ rách sụn chêm khớp gối có tác dụng gì?

Rách sụn chêm là chấn thương đầu gối phổ biến, có thể xảy ra do các hoạt động vặn, xoắn, xoay đầu gối một cách đột ngột, mạnh mẽ, đặc biệt là khi người bệnh dồn toàn bộ trọng lượng vào đầu gối. Tình trạng này có thể dẫn đến đau đớn, khó chịu, khó co duỗi đầu gối, cứng khớp và hạn chế khả năng chuyển động linh hoạt.

Thông thường, các triệu chứng rách sụn chêm sẽ được cải thiện theo thời gian và không cần phẫu thuật điều trị. Tuy nhiên, nếu các vết rách nghiêm trọng hoặc có nguy cơ biến chứng cao, người bệnh có thể cần được phẫu thuật để ngăn ngừa các tổn thương phát sinh.

Sau phẫu thuật, người bệnh sẽ được đề nghị các kế hoạch phục hồi chức năng để hỗ trợ quá trình điều trị và giúp người bệnh chuyển động linh hoạt. Các bài tập phục hồi sụn chêm mang lại một số lợi ích, bao gồm:

• Kiểm soát cơn đau: Các bài tập phục hồi chức năng có thể giúp kiểm soát cơn đau và giảm sưng khớp gối bằng cách thúc đẩy lưu thông máu cũng như dẫn lưu bạch huyết.
• Khôi phục phạm vi vận động: Sau phẫu thuật rách sụn chêm, khớp gối có thể bị cứng, dẫn đến việc đi lại, di chuyển khó khăn. Các bài tập phục hồi chức năng có thể giúp khôi phục toàn bộ phạm vi chuyển động bằng cách di chuyển và kéo giãn khớp gối một cách nhẹ nhàng.
• Tăng cường cơ bắp: Phẫu thuật và thời gian giảm hoạt động sau phẫu thuật có thể gây yếu cơ. Trong trường hợp này, các bài tập phục hồi chức năng được thực hiện nhằm mục đích tăng cường các cơ xung quanh đầu gối, chẳng hạn như cơ tứ đầu và gân kheo, để cải thiện sự ổn định và chức năng của đầu gối.
• Tăng cường sự ổn định của khớp: Phẫu thuật sụn chêm đôi khi có thể dẫn đến tình trạng mất ổn định ở khớp gối. Trong trường hợp này, các bài tập sẽ tập trung vào việc cải thiện sức mạnh cơ bắp, sự cân bằng và phối hợp để tăng cường sự ổn định của khớp cũng như giảm nguy cơ tái chấn thương.
• Ngăn ngừa biến chứng: Các bài tập phục hồi chức năng sau mổ rách sụn chêm khớp gối có thể ngăn ngừa nguy cơ biến chứng, chẳng hạn như rách sụn chêm tái phát, tổn thương sụn hoặc các vấn đề về khớp lâu dài. Các bài tập có tác dụng thúc đẩy quá trình chữa lành tối ưu và tăng cường sức mạnh cho đầu gối, từ đó ngăn ngừa các chấn thương.

Điều quan trọng khi thực các bài tập sau mổ rách sụn chêm là trao đổi với bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu, để được đánh giá tình trạng, từ đó đưa ra kế hoạch tập luyện phù hợp nhất.

Có thể bạn quan tâm: Chi Phí Phẫu Thuật Rách Sụn Chêm (Tổng hợp 2022)

Gợi ý 4 bài tập phục hồi chức năng sau mổ rách sụn chêm khớp gối

Sau phẫu thuật, các bác sĩ sẽ hướng dẫn các bài tập phục hồi chức năng sau mổ rách sụn chêm khớp gối để hỗ trợ quá trình phục hồi. Điều quan trọng là phải tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc nhà trị liệu vật lý để có kế hoạch cá nhân hóa. Dưới đây là một số bài tập phục hồi chức năng phổ biến có thể được áp dụng:

1. Bài tập rách sụn chêm trong tuần đầu tiên

Trong tuần đầu tiên sau phẫu thuật rách sụn chêm khớp gối, người bệnh sẽ chủ yếu tập trung vào việc nghỉ ngơi, kiểm soát cơn đau và vận động nhẹ nhàng. Điều quan trọng là phải tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc nhà trị liệu vật lý để có hướng dẫn cụ thể phù hợp với tình trạng của bạn.

Sau vài ngày đầu tiên, có một số cách tập phục hồi rách sụn chêm an toàn, hiệu quả, chẳng hạn như:

• Thực hiện các bài tập chuyển động nhẹ nhàng để ngăn ngừa cứng khớp và thúc đẩy lưu thông máu. Các bài tập chẳng hạn như di chuyển bàn chân lên xuống hoặc uốn và duỗi thẳng đầu gối khi nằm, có thể giúp duy trì khả năng vận động của khớp.
• Co cơ đùi bằng cách đẩy đầu gối xuống giường hoặc sàn khi ngồi hoặc nằm. Giữ yên tư thế trong vài giây rồi thư giãn. Lặp lại bài tập này nhiều lần.
• Nằm ngửa và duỗi thẳng chân phẫu thuật. Nhấc chân lên khỏi mặt đất vài centimet, giữ thẳng trong vài giây, trước khi từ từ hạ chân xuống. Bắt đầu với những chuyển động nhỏ và tăng dần độ cao của chân theo chỉ dẫn của chuyên gia chăm sóc sức khỏe.
• Di chuyển mắt cá chân của bạn lên xuống, tập trung vào việc uốn cong và duỗi khớp. Điều này có thể giúp cải thiện lưu lượng máu và ngăn ngừa cục máu đông.
• Trong khi nằm, hãy nhẹ nhàng căng cơ bắp chân bằng cách hướng các ngón chân ra xa cơ thể, sau đó thư giãn và trở về vị trí bắt đầu. Lặp lại bài tập này nhiều lần trong ngày.
• Đi bộ nhẹ nhàng trong phạm vi chuyển động ngắn cùng sự hỗ trợ của nang hoặc khung tập đi theo hướng dẫn của bác sĩ. Điều này sẽ giúp hạn chế mang trọng lượng và tăng dần khoảng cách cũng như thời gian đi bộ khớp gối lành lại.

Trong khi thực hiện các bài tập phục hồi chức năng sau mổ rách sụn chêm khớp gối, hãy lắng nghe phản ứng của cơ thể. Thực hiện các bài tập theo chỉ dẫn của bác sĩ hoặc nhà trị liệu và tái khám đúng hẹn, điều này giúp bác sĩ theo dõi quá trình phục hồi và có kế hoạch xử lý phù hợp.

2. Bài tập sau mổ rách sụn chêm từ 2 – 6 tuần

Từ 2 – 6 tuần sau khi phẫu thuật rách sụn chêm đầu gối, người bệnh có thể sẽ chuyển từ giai đoạn hồi phục ban đầu sang các bài tập phục hồi chức năng tích cực hơn. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải tham khảo ý kiến ​​của bác sĩ điều trị hoặc nhà trị liệu vật lý để có kế hoạch tập luyện an toàn, hiệu quả.

Dưới đây là một số bài tập phục hồi điển hình trong giai đoạn này:

• Tăng phạm vi chuyển động: Tiếp tục với các bài tập chuyển động đa dạng để cải thiện tính linh hoạt và ngăn ngừa cứng khớp. Trượt mắt cá chân và gót chân, cũng như uốn cong đầu gối nhẹ nhàng, có thể giúp duy trì và tăng khả năng vận động của khớp.
• Bài tập uốn cong gân kheo: Sử dụng dây kháng lực để thực hiện bài tập uốn cong gân kheo. Bắt đầu với sức đề kháng thấp và tăng dần trọng lượng khi cơ thể đã quen với cường độ tập. Bài tập này tăng cường sức mạnh cho nhóm cơ gân kheo.
• Ép chân: Sử dụng máy ép chân hoặc dây kháng lực, thực hiện các bài tập ép chân dưới sự hướng dẫn của chuyên gia chăm sóc sức khỏe. Bắt đầu với trọng lượng hoặc sức đề kháng nhẹ và tăng dần theo khuyến nghị.
• Squat với tường: Đứng dựa lưng vào tường và từ từ trượt xuống tư thế ngồi xổm, đảm bảo đầu gối thẳng hàng với các ngón chân. Giữ yên trong vài giây rồi từ từ nâng lên. Bài tập này giúp tăng cường cơ tứ đầu.
• Bước lên: Sử dụng bậc thang hoặc bệ tập ổn định, bước lên xuống bằng chân phẫu thuật, tập trung vào việc kiểm soát và giữ thăng bằng. Bắt đầu với độ cao bậc thang thấp hơn và tăng dần theo lời khuyên của bác sĩ hoặc nhà trị liệu.
• Mini-Squats: Thực hiện squat một phần, tập trung vào hình thức và khả năng kiểm soát phù hợp. Bắt đầu với một phạm vi chuyển động nhỏ và tăng dần khi các cơ ổn và khớp gối ổn định hơn.
• Các bài tập về thăng bằng: Kết hợp các bài tập thử thách khả năng giữ thăng bằng, chẳng hạn như đứng bằng một chân với mắt mở và nhắm hoặc sử dụng ván lắc lư hoặc đệm giữ thăng bằng để cải thiện độ ổn định.
• Đạp xe tại chỗ: Nếu được bác sĩ chấp thuận, việc đạp xe tại chỗ tác động thấp có thể giúp phục hồi chức năng ở khớp gối bị tổn thương, hỗ trợ điều hòa hệ tim mạch và nâng cao chức năng khớp gối.

Thực hiện các bài tập phục hồi chức năng sau mổ rách sụn chêm khớp gối theo chỉ dẫn của bác sĩ hoặc nhà trị liệu. Bên cạnh đó, người bệnh cần chú ý đến các cơn đau, khó chịu hoặc bất cứ phản ứng nào khác của cơ thể và thông báo với bác sĩ để đảm bảo quá trình phục hồi tốt nhất.

3. Bài tập sau mổ rách sụn chêm từ 6 – 12 tuần

Sau 6 – 12 tuần kể từ lúc phẫu thuật, người bệnh có thể chuyển sang các bài tập phục hồi rách sụn chêm tích cực hơn để nâng cao hiệu quả. Tuy nhiên, điều quan trọng là thời gian phục hồi của mỗi cá nhân có thể khác nhau và phải tham khảo ý kiến ​​của bác sĩ hoặc nhà trị liệu vật lý để được hướng dẫn phù hợp. Dưới đây là một số bài tập phục hồi chức năng phổ biến có thể được thực hiện trong giai đoạn này:

Bài tập tăng cường sức mạnh:

• Leg Press: Bài tập leg press hay ép chân, sử dụng lực chân để nâng tạ nhằm tăng cường sức mạnh của khớp gối, gân, dây chằng và cơ  trong khu vực. Tăng dần sức cản hoặc trọng lượng cơ thể đến mức có thể chịu đựng được.
• Cong gân kheo: Sau khi các chấn thương cơ bản phục hồi, người bệnh có thể thực hiện các bài tập phục hồi nâng cao, chẳng hạn như uốn gân kheo một chân để nâng cao hiệu quả phục hồi sau rách sụn chêm.
• Lunges: Thực hiện bài tập Lunges về phía trước hoặc đứng yên, tập trung vào hình thức và khả năng kiểm soát thích hợp.
• Nâng bắp chân: Đứng trên bậc thang hoặc bề mặt cao, sau đó nhấc gót chân lên khỏi mép, giữ trong vài giây rồi hạ người xuống. Bài tập này có thể ổn định sự linh hoạt của đầu gối, tăng cường sức mạnh của cơ bắp chân, gân kheo.
• Động tác cây cầu: Nằm ngửa, gập đầu gối và nhấc hông lên khỏi mặt đất, siết chặt cơ mông. Động tác này giúp tăng cường sức mạnh ở đầu gối, ổn định cột sống và phục hồi khả năng chuyển động linh hoạt.

Bài tập thăng bằng:

• Giữ thăng bằng một chân: Đứng bằng một chân đồng thời giữ thăng bằng trong thời gian càng dài càng tốt. Khi đã quen, người bệnh có thể chuyển sang các chuyển động năng động, chẳng hạn như với tới hoặc ném bóng trong khi giữ thăng bằng.
• Hoạt động với bóng Bosu hoặc bảng thăng bằng: Kết hợp các bài tập trên bề mặt không ổn định để thử thách khả năng giữ thăng bằng và khả năng cầm nắm của bạn hơn nữa.

Bài tập nhanh nhẹn và phối hợp:

• Các bước sang bên: Thực hiện các bước bên có kiểm soát, tập trung vào việc duy trì sự liên kết và kiểm soát thích hợp.
• Chạy con thoi: Chạy theo hình con thoi và thực hiện các chuyển động qua lại nhanh chóng. Điều này giúp tăng khả năng ổn định, cân bằng, phản xạ và ngăn ngừa các chấn thương phát sinh trong tương lai.
• Bài tập nhảy: Nếu quá trình phục hồi sau mổ rách sụn chêm tốt, bác sĩ có thể đề nghị người bệnh thực hiện các động tác nhảy, chẳng hạn như nhảy lên bật hoặc nhảy squat, để tăng cường sức mạnh. Tuy nhiên, những bài tập này chỉ nên được thực hiện dưới sự hướng dẫn của chuyên gia hoặc nhà trị liệu vật lý để tránh các tổn thương phát sinh.

Khi thực hiện các bài tập phục hồi chức năng sau mổ rách sụn chêm khớp gối, điều quan trọng là thông báo với bác sĩ hoặc nhà trị liệu để đảm bảo hiệu quả, tránh các chấn thương cũng như ngăn ngừa các rủi ro phát sinh. Ngoài ra, nhà trị liệu có thể đề nghị các chỉnh sửa nhằm đảm bảo hiệu quả cũng như tránh các rủi ro có thể phát sinh.

4. Tập phục hồi rách sụn chêm sau mổ 4 tháng

Bốn tháng sau khi phẫu thuật rách sụn chêm đầu gối, người bệnh có thể tiến hành giai đoạn hồi phục nâng cao. Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhớ là thời gian phục hồi của từng cá nhân có thể khác nhau và phải tham khảo ý kiến ​​của bác sĩ hoặc nhà vật lý trị liệu để được hướng dẫn phù hợp. Các bài tập phục hồi chức năng sau mổ rách sụn chêm khớp gối phổ biến trong giai đoạn này bao gồm:

Rèn luyện sức mạnh và sức đề kháng:

• Squats: Thực hiện squats bằng cách sử dụng trọng lượng cơ thể hoặc có thêm lực cản, chẳng hạn như tạ. Tập trung vào hình thức, tư thế và có sự kiểm soát thích hợp để tránh gây tổn thương khớp.
• Lunges: Thực hiện bài tập Lunges khi đi bộ hoặc cố định, kết hợp các biến thể khác nhau như tiến và lùi có thể tác động lên nhiều nhóm cơ, góp phần nâng cao hiệu quả phục hồi cũng như ngăn ngừa các rủi ro phát sinh.
• Bài tập tăng cường sức mạnh một chân: Đứng trên một chân đồng thời uốn cong hông về phía trước, giữ thẳng lưng và duỗi chân còn lại ra phía sau. Bài tập này nhắm vào cơ gân kheo và cơ mông, góp phần giữ thăng bằng cũng như ngăn ngừa nguy cơ té ngã.
• Step-Ups with Knee Drive: Bước lên một bề mặt nâng cao, sau đó nâng đầu gối của chân phẫu thuật lên trên. Bài tập này giúp tăng cường cơ tứ đầu và sức mạnh cơ gấp hông.
• Bài tập về dây kháng lực: Kết hợp các bài tập với dây kháng lực để tăng cường sức mạnh cho cơ dạng hông, cơ khép và cơ xoay ngoài.

Luyện tập phục hồi sự nhanh nhẹn:

• Bài tập nhảy: Các bài tập nhảy như nhảy squat, nhảy hộp hoặc nhảy ngang dưới sự hướng dẫn của bác sĩ có thể phục hồi khả năng chuyển động và phản xạ của người bệnh.
• Bài tập nhanh nhẹn: Thực hiện các bài tập này để cải thiện sự nhanh nhẹn, chẳng hạn như bài tập bước đơn, bước đôi và động tác bằng chân, để tăng sự nhanh nhẹn, khả năng chuyển động linh hoạt.
• Điều hòa tim mạch: Các bài tập tác động thấp như bơi lội, đạp xe tại chỗ hoặc tập trên máy elip có thể rèn luyện tim mạch mà không gây căng thẳng quá mức cho khớp gối.

Ngoài ra, nếu có mục tiêu tập phục hồi chức năng sau mổ rách sụn chêm khớp gối liên quan đến thể thao hoặc hoạt động thể chất, nhà trị liệu vật lý có thể kết hợp các bài tập và bài tập cụ thể cho những hoạt động đó. Điều này có thể giúp người bệnh lấy lại khả năng hoạt động và trở lại mức độ hoạt động mong muốn.

Các bài tập phục hồi chức năng sau mổ rách sụn chêm khớp gối nên được thực hiện theo sự chỉ dẫn và phù hợp với từng cá nhân. Thực hiện các bài tập ở cường độ thấp và tăng dần để đảm bảo hiệu quả cũng như tránh các rủi ro phát sinh. Nếu cần thiết, hãy hỏi ý kiến của bác sĩ để có sự điều chỉnh cần thiết cũng như đảm bảo quá trình phục hồi an toàn, hiệu quả.

Các bài tập cần tránh sau khi phẫu thuật rách sụn chêm

Sau phẫu thuật rách sụn chêm đầu gối, có một số bài tập và hoạt động thường được khuyến nghị nên tránh trong thời gian hồi phục. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải tham khảo ý kiến ​​của bác sĩ hoặc nhà trị liệu vật lý để có hướng dẫn cụ thể phù hợp với tình trạng của bạn.

Dưới đây là một số bài tập và hoạt động thường được khuyên nên tránh, chẳng hạn như:

• Các hoạt động tác động mạnh: Tránh các bài tập tác động mạnh gây căng thẳng đáng kể lên khớp gối, chẳng hạn như chạy, nhảy hoặc các hoạt động liên quan đến việc thay đổi hướng đột ngột.
• Squats sâu hoặc Lunges quá mức: Những bài tập này liên quan đến việc uốn cong khớp gối quá mức và có thể gây căng thẳng cho sụn chêm. Do đó, người bệnh nên bắt đầu với động tác squat một phần hoặc động tác lắc người đã được điều chỉnh trước khi chuyển sang phạm vi chuyển động sâu hơn.
• Cử tạ nặng: Tránh các bài tập cử tạ nặng gây áp lực quá lớn lên khớp gối, chẳng hạn như ép chân nặng hoặc squat với tải nặng. Thay vào đó, hãy tập trung vào mức tạ nhẹ hơn và số lần lặp lại cao hơn để phục hồi tối ưu.
• Máy kéo giãn chân: Những máy này có thể gây áp lực quá mức lên khớp gối, đặc biệt nếu sử dụng tạ nặng. Tốt nhất nên tránh hoặc hạn chế sử dụng máy giãn chân trong giai đoạn đầu phục hồi sau mổ rách sụn chêm.
• Các môn thể thao tác động: Các môn thể thao va chạm và các hoạt động liên quan đến chuyển động đột ngột hoặc tác động tiềm tàng đến đầu gối, chẳng hạn như bóng đá, bóng chuyền hoặc bóng rổ, thường không được khuyến khích trong giai đoạn phục hồi ban đầu. Tham khảo ý kiến của bác sĩ về thời điểm thích hợp để quay lại các hoạt động đó.
• Leo cầu thang quá mức: Mặc dù leo cầu thang có kiểm soát có thể là một phần của chương trình phục hồi chức năng, nhưng leo cầu thang quá mức hoặc leo cầu thang không có kỹ thuật phù hợp có thể làm căng khớp gối. Điều quan trọng là phải tuân theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc nhà trị liệu vật lý về việc leo cầu thang thích hợp.

Hạn chế các bài tập thể dục này có thể hỗ trợ phục hồi chức năng sau khi mổ rách sụn chêm. Tuy nhiên các bài tập cần tránh phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể cũng như chỉ dẫn của bác sĩ. Điều quan trọng là trao đổi với chuyên gia và tăng dần cường độ cũng như độ khó của các bài tập đồng thời theo dõi mọi cảm giác khó chịu hoặc đau đớn để quá trình phục hồi diễn ra tốt nhất.

Lưu ý khi thực hiện bài tập phục hồi chức năng sau mổ rách sụn chêm khớp gối

Khi thực hiện các bài tập phục hồi chức năng sau mổ rách sụn chêm khớp gối, điều quan trọng là phải chú ý đến một số vấn đề như:

• Hình thức phù hợp: Duy trì hình thức và kỹ thuật phù hợp trong mỗi bài tập. Điều này bao gồm việc duy trì sự liên kết, tránh căng thẳng quá mức ở khớp gối và vận động các cơ chính xác. Hình thức không đúng có thể dẫn đến chấn thương hoặc căng thẳng thêm.
• Tiến triển dần dần: Thực hiện theo kế hoạch tiến triển dần dần theo lời khuyên của bác sĩ hoặc nhà trị liệu. Tránh tập luyện các bài tập nâng cao trước khi cơ thể sẵn sàng. Sự tiến triển dần dần cho phép đầu gối thích ứng và tăng cường sức mạnh ở tốc độ an toàn và có kiểm soát.
• Theo dõi cơn đau: Hãy chú ý đến bất kỳ cơn đau hoặc khó chịu nào trong hoặc sau khi tập thể dục. Một mức độ khó chịu nhất định hoặc đau nhức nhẹ có thể là bình thường trong quá trình phục hồi chức năng. Tuy nhiên, những cơn đau nhói hoặc dữ dội có thể là dấu hiệu biến chứng, tổn thương thêm, do đó hãy thông báo với bác sĩ ngay lập tức.
• Tránh các hoạt động có tác động mạnh: Trong giai đoạn đầu của quá trình phục hồi, người bệnh thường nên tránh các hoạt động có tác động mạnh như chạy, nhảy hoặc các môn thể thao gây căng thẳng đáng kể cho khớp gối. Những hoạt động này có thể làm tăng nguy cơ tái chấn thương hoặc tổn thương thêm cho sụn khớp.
• Hạn chế chịu trọng lượng: Tuân theo mọi hạn chế hoặc giới hạn về chịu trọng lượng có thể hỗ trợ quá trình phục hồi nhanh chóng, an toàn. Người bệnh có thể cần sử dụng nạng hoặc nẹp trong một số hoạt động nhất định hoặc duy trì khả năng chịu một phần trọng lượng sau khi mổ rách sụn chêm.
• Chú ý đến các phản ứng của cơ thể: Quá trình hồi phục của mỗi người là khác nhau, vì vậy điều quan trọng là phải lắng nghe cơ thể mình và điều chỉnh các bài tập cho phù hợp. Nếu một bài tập làm tăng cảm giác đau hoặc khó chịu, hãy sửa đổi hoặc dừng bài tập cụ thể đó và tham khảo ý kiến của bác sĩ để được hướng dẫn, điều chỉnh phù hợp.

Luôn tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi thực hiện các bài tập phục hồi chức năng sau mổ rách sụn chêm khớp gối. Bác sĩ sẽ có sự hướng dẫn thích hợp và theo dõi chặt chẽ tiến trình để đảm bảo quá trình phục hồi an toàn và hiệu quả.

Tham khảo thêm:

• 7 Cách Chữa Rách Sụn Chêm Bằng Thuốc Nam Hiệu Quả Nhất
• Người Bị Rách Sụn Chêm Nên Ăn Gì, Kiêng Gì Để Mau Lành?