7 Bài Tập Phục Hồi Chức Năng Sau Mổ Cột Sống Tốt Nhất
Thực hiện các bài tập phục hồi chức năng sau mổ cột sống sẽ giúp người bệnh lấy lại khả năng vận động toàn diện và ngăn ngừa các vấn đề cột sống trong tương lai. Nếu đã phẫu thuật cột sống, người bệnh nên tham khảo bài hướng dẫn từng bước các bài tập phục hồi chức năng bên dưới và có kế hoạch chăm sóc sức khỏe phù hợp.
Mục tiêu của bài tập phục hồi chức năng sau phẫu thuật cột sống
Phẫu thuật cột sống hoặc phẫu thuật điều trị thoát vị đĩa đệm được thực hiện để giảm đau và cải thiện chức năng vận động. Trong phẫu thuật này, bác sĩ có thể loại bỏ phần đĩa đệm bị hư hỏng, hợp nhất cột sống hoặc thay thế đĩa đệm nhân tạo. Sau phẫu thuật, bác sĩ sẽ đề nghị kế hoạch phục hồi chức năng, vật lý trị liệu và hướng dẫn các bài tập phù hợp cho từng người bệnh.
Các bài tập phục hồi chức năng sau phẫu thuật cột sống được hướng dẫn bởi nhà vật lý trị liệu nhằm tăng cường sức mạnh cho lưng, điều hòa các mô và phục hồi chức năng cột sống. Các mục tiêu ngắn hạn và dài hạn của các bài tập này bao gồm:
- Cải thiện các cơn đau lưng, đau cổ hoặc đau chân
- Cải thiện chức năng thắt lưng, phục hồi các hoạt động thể chất và giúp người bệnh có thể sinh hoạt độc lập mà không cần trợ giúp
- Tăng tính linh hoạt của cột sống, cải thiện phạm vi hoạt động
- Tăng cường sức khỏe cột sống và đĩa đệm, ngăn ngừa nguy cơ tái phát thoát vị đĩa đệm cũng như các vấn đề cột sống khác
Các bài tập phục hồi chức năng sau mổ cột sống giúp rèn luyện tính linh hoạt và sức mạnh cho toàn bộ các hoạt động của cơ thể, khớp, cơ. Thường xuyên tập luyện sẽ giúp cơ thể phối hợp tốt hơn, từ đó ổn định các chuyển động của cơ thể.
7 bài tập phục hồi chức năng sau mổ cột sống an toàn, hiệu quả nhất
Các bài tập phục hồi chức năng sau mổ cột sống được thực hiện hoặc hướng dẫn bởi nhà vật lý trị liệu hoặc người có chuyên môn. Chuyên gia vật lý trị liệu có thể trao đổi với người bệnh để xác định tình trạng cụ thể, khả năng chịu đựng, từ đó xây dựng chương trình tập thể dục phù hợp, nhằm ngừa ngừa các vấn đề cột sống trong tương lai.
Dưới đây là các bài tập phục hồi chức năng sau mổ cột sống phổ biến và đơn giản nhất, người bệnh có thể tham khảo.
1. Bài tập thể dục đi bộ
Đi bộ là một trong những bài tập tốt nhất người bệnh có thể thực hiện sau khi phẫu thuật cột sống hoặc loại bỏ đĩa đệm. Đi bộ có thể giúp cải thiện lưu lượng máu đi khắp cơ thể, mang oxy và dinh dưỡng đến các cơ, mô của cột sống, giúp cột sống lành lại nhanh chóng hơn.
Các hoạt động khi đi bộ cũng giúp cải thiện sức khỏe tim mạch, giữ cho tim và phổi hoạt động ổn định sau phẫu thuật cột sống. Bên cạnh đó, đi bộ là bài tập tốt nhất để để giữ thẳng lưng, giúp cột sống ở vị trí tốt nhất một cách tự nhiên mà không cần gắng sức. Đi bộ với cường độ phù hợp có thể giúp bảo vệ các đĩa đệm khỏi các chấn thương trong tương lai.
Bài tập thể dục đi bộ sau phẫu thuật cột sống cần nhận được sự hướng dẫn và theo dõi của nhà vật lý trị liệu. Việc đi bộ không đúng hoặc quá sức cũng có thể dẫn đến nhiều rủi ro không mong muốn.
2. Động tác nâng người khi nằm sấp
Một trong những bài tập phục hồi chức năng sau mổ cột sống đơn giản nhất là bài tập nâng người khi nằm sấp. Đây là một động tác hiệu quả nhất để bảo vệ lưng và tránh gây tổn thương đến các đĩa đệm sau phẫu thuật. Tư thế này sẽ giữ các đĩa đệm đanh trong quá trình phục hồi ở vị trí thích hợp nhất. Bên cạnh đó, bài tập này cũng cải thiện khả năng uốn cong và mở rộng thắt lưng.
Cách thực hiện tư thế như sau:
- Nằm úp mặt trên thảm tập, hai tay đặt trên sàn nhà hướng về phía trước, bàn tay ngay bên dưới bả vai.
- Giữ cho lưng và hông thư giãn, đồng thời sử dụng cánh tay để nâng phần trên cơ thể lên trong khi vẫn đặt bụng dưới trên sàn nhà. Lúc này người tập sẽ cảm thấy một áp lực nhẹ ở lưng dưới khi ấn.
- Giữ yên tư thế trong 2 giây rồi từ tự hạ xuống vị trí ban đầu.
- Lặp lại động tác trong 10 – 15 lần.
Hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi thực hiện bài tập này để đảm bảo an toàn sau khi phẫu thuật cột sống. Trong quá trình tập luyện, nếu cảm thấy đau đớn hoặc khó chịu, hãy thông báo cho nhà trị liệu ngay lập tức.
3. Bài tập nằm sấp nâng thẳng chân
Một trong những bài tập phục hồi chức năng sau mổ thoát vị đĩa đệm tốt nhất là bài tập nâng chân khi nằm sấp. Các động tác này có thể cải thiện sức mạnh và sự ổn định của lưng dưới, tăng cường cơ bắp và phục hồi sức khỏe cột sống.
Cách thực hiện bài tập như sau:
- Nằm sấp, siết chặt cơ bụng, từ từ nhấc một chân lên cao
- Giữ chân thẳng trong 2 giây sau đó từ từ hạ chân xuống
- Lặp lại động tác từ 10 – 15 lần
Người bệnh có thể thực hiện động tác này một hoặc hai lần mỗi ngày. Tuy nhiên cần tuân thủ theo hướng dẫn của nhà vật lý trị liệu để đảm bảo an toàn khi tập luyện.
4. Bài tập nâng chân giảm đau thần kinh tọa
Một số người bệnh có thể bị đau thần kinh tọa liên quan đến thoát vị đĩa đệm trước khi phẫu thuật. Nếu các triệu chứng không được cải thiện hoặc nếu người bệnh cảm thấy chân (hoặc hông) căng cứng khi duỗi chân hết sức sau phẫu thuật, hãy trao đổi với bác sĩ về các bài tập phục hồi dây thần kinh tọa.
Sau phẫu thuật cột sống, nhà trị liệu có thể đề nghị các bài tập tăng cường để giải phóng các rễ thần kinh bị chèn ép, từ đó phục hồi các chuyển động bình thường.
Bài tập phục hồi chức năng thần kinh tọa sau phẫu thuật cột sống bao gồm:
- Nằm ngửa và gập một đầu gối lên
- Dùng tay nắm lấy đầu gối còn lại, sau đó duỗi thẳng chân đồng thời dùng tay để đỡ đầu gối
- Sau khi chân đã duỗi thẳng hoàn toàn, người bệnh tiến hàng uốn cong và mở rộng mắt cá chân khoảng 5 lần, sau đó quay trở lại vị trí bắt đầu
- Lặp lại động tác 10 lần sau đó đổi chân và thực hiện tương tự
Bài tập phục hồi chức năng sau mổ cột sống này có thể thực hiện nhiều lần mỗi ngày để cải thiện sức khỏe dây thần kinh tọa. Tuy nhiên cần thực hiện động tác theo chỉ định của nhà trị liệu để tránh gây tổn thương cột sống.
5. Tư thế cuộn người
Sau phẫu thuật cột sống, nhà trị liệu có thể đề nghị các bài tập gập lưng nhẹ nhàng để kéo căng cơ lưng dưới một cách an toàn, không gây đau đớn. Tư thế cuộn người cũng có thể kéo căng các cơ từ vị trí phẫu thuật, từ đó ngăn ngừa hình thành sẹo.
Tư thế cuộn người khi nằm ngửa là một trong những tư thế đơn giản và an toàn nhất mà người bệnh có thể thực hiện sau khi mổ cột sống.
Bài tập này được thực hiện như sau:
- Nằm ngửa với đầu gối cong
- Từ từ nâng cao đầu gối về phía ngực, dùng cả hai tay để nắm lấy đầu gối
- Nhẹ nhàng kéo đầu gối về phía ngực, giữ nguyên tư thế trong 1 – 2 giây
- Từ từ hạ đầu gối xuống vị trí bắt đầu
- Thực hiện động tác này trong 10 lần để cải thiện cột sống
Nếu cảm thấy đau đớn, khó chịu hoặc căng thẳng ở thắt lưng sau khi thực hiện bài tập, người bệnh cần ngừng tập luyện và hỏi ý kiến của nhà trị liệu.
6. Bài tập nghiêng xương chậu sau
Sau khi phẫu thuật cột sống thắt lưng, nhà vật lý trị liệu có thể chỉ định các bài tập phục hồi để giúp cải thiện sức mạnh vùng bụng và lưng. Bài tập nghiêng vùng chậu sau có thể cải thiện cách co cơ bụng và cơ cốt lõi, từ đó ổn định cũng như hỗ trợ cột sống tốt nhất.
Bài tập nghiêng vùng chậu sau được thực hiện như sau:
- Nằm ngửa với cả hai đầu gối cong
- Từ từ đưa xương chậu về phía sau như thể đang cố gắng ấn phẳng phần lưng xuống sàn nhà
- Siết cơ bụng trong khi ấn xương chậu xuống sàn nhà, giữ yên trong 2 giây
- Từ từ thả lỏng và trở về vị trí ban đầu
- Thực hiện động tác từ 10 – 15 lần
Bài tập phục hồi chức năng sau mổ cột sống này rất khó thực hiện đúng cách. Do đó, hãy trao đổi với nhà trị liệu trước khi bắt đầu để tránh các lỗi phổ biến, có thể gây đau hoặc khiến bài tập kém hiệu quả.
7. Các bài tập aerobic
Các bài tập aerobic có thể chữa lành các cơ ở cột sống, phục hồi đĩa đệm bị tổn thương và giúp đưa các đĩa đệm về vị trí bình thường. Bên cạnh đó, các bài tập này cũng góp phần tăng cường sức khỏe tim mạch và ổn định chức năng phổi.
Các động tác aerobic là các chuyển động đồng bộ trong cơ thể, có tác dụng làm tăng nhịp tim, cải thiện lưu thông, tăng lượng oxy trong tế bào và góp phần sản xuất năng lượng trong các mô. Thông qua các bài tập này có thể giúp cải thiện cơn đau cột sống, ngăn ngừa cứng khớp và giúp người bệnh vận động linh hoạt hơn.
Các bài tập aerobic phù hợp cho người mổ cột sống bao gồm:
- Đi bộ trên máy tập thể dục với nhịp độ và cường độ phù hợp. Tuy nhiên không nên đi bộ quá nhanh hoặc chạy bộ, điều này có thể gây tổn thương các đĩa đệm.
- Sử dụng máy tập thể dục elip mô phỏng các động tác như chạy, đi bộ, leo cầu thang với tác động thấp, nhịp độ phù hợp, có thể hỗ trợ phục hồi chức năng vận động mà không gây ảnh hưởng đến đĩa đệm.
- Đạp xe cố định trong phòng tập hoặc máy tập, có thể tăng cường sức khỏe, cơ bắp mà không có các tác động xô đẩy như khi đạp xe ngoài trời.
- Bơi lội và các môn thể dục nhịp điệu dưới nước. Các bài tập này kết hợp lực cản của nước và sức nổi tự nhiên để tăng cường hoạt động mà không tác động đến cột sống. Các bài tập này được hướng dẫn bởi nhà trị liệu để tránh các rủi ro phát sinh.
Các bài tập phục hồi chức năng sau mổ cột sống sẽ giúp người bệnh dần dần lấy lại sức mạnh và sự ổn định, từ đó phục hồi các hoạt động bình thường. Chuyên gia vật lý trị liệu sẽ giúp người bệnh xây dựng chương trình phù hợp, an toàn và hiệu quả nhất.
Lưu ý khi phục hồi chức năng sau mổ thoát vị đĩa đệm
Phục hồi chức năng sau phẫu thuật cột sống là một phần quan trọng trong việc giúp người bệnh đạt được hiệu quả điều trị tốt nhất. Về cơ bản, việc tập luyện phù hợp có thể giúp người bệnh quay trở lại cuộc sống bình thường và ngăn ngừa nguy cơ tái phát các tổn thương.
Để các bài tập đạt hiệu quả tốt nhất, người bệnh cần lưu ý một số vấn đề, chẳng hạn như:
1. Kiểm soát cơn đau sau phẫu thuật cột sống
Sau khi phẫu thuật cột sống, người bệnh cần có kế hoạch kiểm soát cơn đau phù hợp. Điều này rất cần thiết để giúp người bệnh lấy lại sức và bắt đầu thực hiện các bài tập phục hồi chức năng sau mổ cột sống.
Mặc dù các mức độ đau đớn là khác nhau ở mỗi người, tuy nhiên có một số phương pháp giảm đau hiệu quả, chẳng hạn như:
- Dành thời gian nghỉ ngơi
- Chườm lạnh
- Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ
Có nhiều kỹ thuật giảm đau hiệu quả, nhanh chóng và có thể thực hiện ngay tại nhà, chẳng hạn như chườm lạnh. Tuy nhiên, người bệnh cần trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể và đạt hiệu quả cải thiện tốt nhất.
2. Điều chỉnh tư thế
Sau khi phẫu thuật cột sống, người bệnh cần cố gắng duy trì tư thế thích hợp khi ngồi và đứng. Điều này giúp đảm bảo cột sống thắt lưng ở đúng vị trí và tránh gây áp lực lên đĩa đệm đang phục hồi.
Chuyên gia vật lý trị liệu có thể hướng dẫn người bệnh cách ngồi hoặc tư thế đúng thích hợp để duy trì cột sống ở vị trí thích hợp nhất. Ngoài ra, các tư thế khi nằm hoặc nghiêng người đúng cách cũng có thể giúp ổn định và bảo vệ cột sống.
Đạt được và duy trì tư thế thích hợp là một trong những điều quan trọng nhất có thể giúp bảo vệ cột sống cũng như ngăn ngừa các cơn đau trong tương lai.
3. Kiểm soát lo lắng
Kiểm soát sự lo lắng và nỗi sợ hãi tái chấn thương cột sống cũng là một điều rất quan trọng khi thực hiện bài tập phục hồi chức năng sau mổ cột sống. Việc lo lắng có thể gây kích ứng hệ thống thần kinh trung ương, từ đó có thể dẫn đến đau đớn kéo dài và tăng nguy cơ chấn thương thêm.
Việc thực hiện các bài tập thể chất phù hợp có thể góp phần tăng cường chức năng cơ bắp, cải thiện các tổn thương thần kinh và phục hồi cột sống khỏe mạnh.
4. Xây dựng lối sống và chế độ ăn uống khoa học
Sau phẫu thuật cột sống, người bệnh cần xây dựng lối sống khoa học và chế độ ăn uống lành mạnh để giúp cột sống nhanh lành.
Một chế độ ăn uống cân bằng bao gồm đầy đủ chất đạm để xây dựng các khối cơ và chữa lành mô mềm. Ngoài ra, trái cây và rau quả tươi cũng cần thiết, nhằm cung cấp các vitamin và nguyên tố vi lượng cần thiết để chữa lành cột sống. Nếu cần thiết, bác sĩ có thể đề nghị các sản phẩm bổ sung vitamin và khoáng chất.
Ngoài ra, các bác sĩ cũng đề nghị người bệnh ngừng hút thuốc lá và tránh tiếp xúc với khói thuốc lá. Thuốc lá có thể làm mất cấu trúc của các chất dinh dưỡng, đặc biệt là oxy trong các nguồn cung cấp máu. Điều này khiến cột sống không nhận được các dưỡng chất cần thiết, từ đó cản trở quá trình tự phục hồi sau phẫu thuật.
Ngừng hút thuốc lá sẽ giúp cải thiện lượng oxy đến khu vực bị tổn thương, từ đó giúp phục hồi chức năng hiệu quả.
5. Ngủ đủ giấc
Ngủ đủ giấc là một trong những điều cần thiết sau khi phẫu thuật cột sống. Thiếu ngủ sẽ dẫn đến sự mệt mỏi về thể chất và khiến các bài tập phục hồi chức năng sau mổ cột sống kém hiệu quả hoặc tăng nguy cơ chấn thương.
Người bệnh được khuyến cáo tránh các chất kích thích, chẳng hạn như caffeine, trước khi đi ngủ. Ngoài ra, cần tránh hút thuốc để ổn định hệ thần kinh và giúp người bệnh ngủ sâu, ngủ ngon hơn.
Thực hiện các bài tập phục hồi chức năng sau mổ cột sống đúng cách có thể giúp cải thiện sức khỏe cột sống và giúp người bệnh lấy lại sự linh hoạt vốn có. Việc thực hiện các bài tập cần nhận được sự hướng dẫn của nhà vật lý trị liệu để tránh các tổn thương phát sinh. Ngoài ra, người bệnh cần tái khám định kỳ hoặc thông báo cho bác sĩ ngay khi nhận thấy các cơn đau, khó chịu sau phẫu thuật cột sống.
Tham khảo thêm:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!