Viêm Bao Hoạt Dịch Khuỷu Tay

Viêm bao hoạt dịch khuỷu tay là tình trạng tích tụ chất lỏng trong một túi nằm ở phía sau khuỷu tay. Điều này làm xuất hiện một khối u sần sùi kèm theo cảm giác đau đớn, đỏ và ấm nóng. Bệnh phổ biến ở người lớn tuổi và thường thấy ở nam giới, chủ yếu xuất hiện ở tay thuận.

Viêm bao hoạt dịch khuỷu tay là gì?

Bao hoạt dịch ở khuỷu tay (olecranon) là một túi mỏng chứa đầy chất lỏng nằm gọn giữa da và khuỷu tay ( nằm tại mặt sau của cánh tay). Túi này hoạt động như một tấm đệm hỗ trợ cho đầu khuỷu tay. Tuy nhiên khi bị viêm hoặc bị kích ứng, bao hoạt dịch ở khuỷu tay có thể chứa thêm chất lỏng dẫn đến sưng tấy kèm theo đau nhức. Tình trạng này được gọi là viêm bao hoạt dịch khuỷu tay.

Viêm bao hoạt dịch khuỷu tay thường xảy ra sau một chấn thương trong khi sinh hoạt hoặc chơi thể thao. Cụ thể như va đập, té ngã với khuỷu tay chống xuống đất… Bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào. Tuy nhiên những người thường xuyên chơi các môn thể thao tiếp xúc như bóng chuyền, bóng rổ, khúc côn cầu và bóng đá sẽ có nguy cơ cao hơn.

Ngoài ra bệnh cũng có thể xảy ra ở những người thường xuyên sử dụng khớp, để cẳng tay trên bề mặt cứng trong thời gian dài (điển hình như gõ bàn phím…). Thông thường người bệnh sẽ được yêu cầu dùng thuốc kết hợp với các biện pháp giảm đau tại nhà để khắc phục tình trạng.

Nguyên nhân gây viêm bao hoạt dịch khuỷu tay

Viêm bao hoạt dịch khuỷu tay thường xảy ra do những nguyên nhân dưới đây:

• Chấn thương

Té ngã với khuỷu tay chống xuống sàn hoặc một cú đánh mạnh vào khuỷu tay sẽ khiến bao hoạt dịch khuỷu tay bị kích ứng. Từ đó dẫn đến tình trạng viêm và sưng to. Chấn thương có thể xảy ra trong khi chơi những bộ môn tiếp xúc hoặc sinh hoạt.

• Tăng áp lực lên khuỷu tay

Thường xuyên chống/ dựa khuỷu tay trên bề mặt cứng trong thời gian dài có thể khiến bao hoạt dịch khuỷu tay bị kích ứng dẫn đến viêm và sưng tấy. Tình trạng này thường gặp ở những người làm việc nhiều với bàn phím.

Ngoài ra khuỷu tay cũng chịu nhiều áp lực khi lạm dụng khớp. Lâu ngày dẫn đến tình trạng viêm bao hoạt dịch khuỷu tay. Điều này thường xảy ra ở những vận động viên chơi quần vợt, cầu lông, bóng chuyền, kỹ thuật viên điều hòa không khí, thợ sửa ống nước…

• Nhiễm trùng

Nhiễm trùng là một trong những nguyên nhân gây viêm bao hoạt dịch khuỷu tay thường gặp. Bệnh xảy ra khi có vết thương hở ở đầu khuỷu tay do vết côn trùng cắn, vết xước hoặc do vết cắt. Khi túi hoạt dịch bị nhiễm trùng, lượng chất lỏng bên trong có dấu hiệu tăng cao dẫn đến sưng to, da có màu đỏ.

Trong nhiều trường hợp, túi hoạt dịch bị nhiễm trùng nhưng không có tổn thương do rõ ràng. Nếu không được điều trị sớm và đúng cách, chất dịch trong túi hoạt dịch khớp khuỷu tay có thể chuyển sang mủ và gây nhiều vấn đề nghiêm trọng khác.

• Bệnh lý

Viêm bao hoạt dịch khuỷu tay có thể là kết quả của một số bệnh lý sau:

• • Viêm khớp dạng thấp
  • Bệnh gout (gút)
  • Suy thận

Dấu hiệu nhận biết viêm bao hoạt dịch khuỷu tay

Để nhận biết viêm bao hoạt dịch khuỷu tay, người bệnh có thể dựa vào những dấu hiệu được liệt kê dưới đây:

• Sưng tấy

Đây là triệu chứng đầu tiên xảy ra ở những bệnh nhân bị viêm bao hoạt dịch khuỷu tay. Triệu chứng này xuất hiện do chất lỏng tích tụ bên trong bao hoạt dịch. Khi vết sưng phát triển với kích thước đủ lớn, khả năng cử đông của khuỷu tay sẽ bị hạn chế.

• Đau đớn

Khi tình trạng sưng tấy không được kiểm soát, bao hoạt dịch khuỷu tay sẽ có dấu hiệu căng ra và gây đau đớn khó chịu. Mức độ đau thường nghiêm trọng hơn khi co – gập khuỷu tay, va chạm hoặc có áp lực trực tiếp lên khuỷu tay.

• Đỏ và ấm khuỷu tay khi chạm vào

Vùng da quanh vị trí bị tổn thương có dấu hiệu đỏ và ấm khi viêm bao hoạt dịch khuỷu tay xảy ra do nhiễm trùng. Nếu tình trạng này không được điều trị sớm, nhiễm trùng có thể di chuyển vào máu hoặc lây lan sang nhiều vị trí của cánh tay. Điều này làm phát sinh nhiều bệnh lý nghiêm trọng khác.

• Triệu chứng khác
  • Bao hoạt dịch bị nhiễm trùng tự mở ra và chảy mủ. Chất dịch màu trắng hoặc màu vàng, đặc, dục chảy ra từ một hoặc nhiều bao hoạt dịch bị nhiễm trùng.
  • Sốt
  • Ớn lạnh hoặc đổ nhiều mồ hôi
  • Xuất hiện vết rạn trên da xung quanh khu vực sưng tấy (vết xước hoặc vết cắt)
  • Hạn chế khả năng vận động của khớp khuỷu tay
  • Trong và xung quanh khuỷu tay trở nên nhạy cảm hơn.

Viêm bao hoạt dịch khuỷu tay có nguy hiểm không?

Nếu được chăm sóc và điều trị đúng cách, viêm bao hoạt dịch khuỷu tay và các triệu chứng sẽ được khắc phục trong vài tuần mà không dẫn đến biến chứng nghiêm trọng. Ngược lại những trường hợp không được điều trị có thể gặp một số vấn đề nghiêm trọng, bao gồm:

• Sưng và đau mãn tính
• Nhiễm trùng máu và nhiều bộ phận khác trong cơ thể
• Tăng nguy cơ tử vong nếu nhiễm trùng không được điều trị

Chẩn đoán viêm bao hoạt dịch khuỷu tay

Viêm bao hoạt dịch khuỷu tay được chẩn đoán bằng cách kiểm tra các triệu chứng ở cánh tay và khuỷu tay của bệnh nhân (đau, sưng, đỏ, hạn chế khả năng cử động khuỷu tay). Điều này giúp xác định các triệu chứng và đánh giá tình trạng.

Ngoài ra người bệnh sẽ được yêu cầu thực hiện một số kỹ thuật dưới đây để đánh giá mức độ nghiêm trọng, nguyên nhân gây viêm bao hoạt dịch và khả năng phát sinh biến chứng.

• Chụp X-quang: Hình ảnh X-quang giúp bác sĩ kiểm tra cấu trúc xương quanh khuỷu tay và cánh tay. Từ đó xác định nguyên nhân khiến khuỷu tay sưng lên. Kỹ thuật này giúp chẩn đoán phân biệt viêm bao hoạt dịch ở khuỷu tay với gãy xương hay u xương (một phần xương phát triển bất thường).
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu cho phép bác sĩ kiểm tra tình trạng nhiễm trùng. Từ đó xác định viêm bao hoạt dịch khuỷu tay có phải do nhiễm trùng hay không.
• Sinh thiết: Bác sĩ có thể lấy một lượng chất lỏng trong bao hoạt dịch, sau đó thực hiện một số kiểm tra trên mẫu bệnh phẩm. Thông thường người bệnh sẽ có nguy cơ nhiễm trùng cao nếu dịch trong bao hoạt dịch có lẫn mủ.
• Chụp MRI: Nếu không chắc chắn về chẩn đoán, chụp cộng hưởng từ (MRI) sẽ được chỉ định. Kỹ thuật này giúp kiểm tra xương và các mô mềm xung quanh. Từ đó xác định tình trạng sưng đỏ có phải do viêm bao hoạt dịch hay không, hay do những tình trạng nghiêm trọng khác.

Điều trị viêm bao hoạt dịch khuỷu tay

Có nhiều phương pháp giúp điều trị và khắc phục các triệu chứng của bệnh viêm bao hoạt dịch khuỷu tay. Đối với những trường hợp nhẹ, người bệnh có thể áp dụng các biện pháp chăm sóc và giảm đau tại nhà. Ở những trường hợp nặng hơn, việc dùng thuốc và áp dụng những phương pháp điều trị chuyên sâu khác là điều cần thiết.

1. Chăm sóc và điều trị tại nhà

Nếu viêm bao hoạt dịch khuỷu tay gây ra những triệu chứng nhẹ và không do nhiễm trùng, người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp chăm sóc và điều trị tại nhà để kiểm soát.

• Nghỉ ngơi

Khi có dấu hiệu sưng tấy và đau nhức do viêm bao hoạt dịch, người bệnh nên dành thời gian nghỉ ngơi hợp lý. Điều này giúp khớp được nghỉ ngơi, làm dịu cơn đau và tạo điều kiện cho bao hoạt dịch bị tổn thương tự chữa lành.

Trong khi nghỉ ngơi, bạn nên nâng cánh tay cao hơn tim. Biện pháp này giúp hạn chế tình trạng sưng đỏ tiếp tục tiến triển.

• Đệm khuỷu tay

Bạn nên sử dụng miếng đệm khuỷu tay để giảm sưng và đau khi ngồi làm việc hoặc khi ngủ. Biện pháp này giúp hạn chế va đập, tăng áp lực lên khuỷu tay. Đồng thời bao bọc vùng xung quanh khớp và tạo điều kiện cho những tổn thương được chữa lành.

Ngoài ra người bệnh có thể bọc khuỷu tay để nén và giữ nhiệt. Biện pháp này có tác dụng giữ hơi ấm giúp giảm tình trạng cứng khớp và giảm sưng.

• Chườm đá

Chườm đá là cách giảm sưng và đau do viêm bao hoạt dịch khuỷu tay hiệu quả. Biện pháp này nên được thực hiện trong 48 giờ đầu tiên sau khi các triệu chứng bắt đầu. Khi chườm lạnh, lưu lượng máu đến khuỷu tay tổn thương sẽ bị hạn chế. Điều này giúp giảm sưng và viêm hiệu quả.

Ngoài ra nhiệt độ thấp còn giúp gây tê và giảm hoạt động của dây thần kinh. Từ đó giúp xoa dịu cơn đau nhanh chóng. Khi chườm lạnh, bạn cần bọc một vài viên đá trong khăn, sau đó nhẹ nhàng áp lên khuỷu tay tổn thương trong 20 phút. Thực hiện mỗi ngày 3 – 4 lần.

• Dùng nhiệt ấm

Tắm nước ấm hoặc chườm nóng có thể giúp xoa dịu cảm giác đau đớn hiệu quả. Bởi nhiệt ấm giúp giãn mạch, cải thiện lưu thông, hạn chế tình trạng cứng khớp khó vận động. Ngoài ra khi dùng nhiệt ấm, cơn đau có thể thuyên giảm nhanh và mang đến cảm giác dễ chịu cho bạn.

Lưu ý, người bệnh nên dùng nước/ túi chườm có nhiệt độ thích hợp (khoảng 50 – 60 độ C). Điều này có thể mang đến cảm giác dễ chịu và ngăn ngừa tình trạng bỏng da.

• Thay đổi hoạt động

Trong thời gian điều trị viêm bao hoạt dịch khuỷu tay, người bệnh nên tránh thực hiện những hoạt động gây áp lực lên khuỷu tay. Cụ thể như nâng vật nặng, tập thể dục hoặc chơi những môn thể thao tiếp xúc.

Ngoài ra cần tránh lặp đi lặp lại một động tác khiến tình trạng viêm bao hoạt dịch khuỷu tay bùng phát. Nếu phải thực hiện những động tác này, bạn nên dành thời gian nghỉ ngơi thường xuyên hơn.

• Dùng thuốc bôi ngoài

Để giảm nhanh tình trạng sưng đau nhức, người bệnh có thể thử dùng những loại kem bôi có chứa capsaicin. Đây là một loại thuốc không kê đơn. Thuốc có tác dụng kích thích lưu thông máu, xoa dịu cảm giác đau nhức và khắc phục tình trạng cứng khớp hiệu quả.

2. Sử dụng thuốc

Người bệnh nên thăm khám và điều trị y tế khi:

• Các triệu chứng nghiêm trọng hoặc không giảm sau 72 giờ áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà
• Có dấu hiệu nhiễm trùng (sốt cao, xuất hiện dịch mủ)
• Nghi ngờ viêm bao hoạt dịch khuỷu tay xảy ra do bệnh lý
• Khuỷu tay bầm tím hoặc ửng đỏ nghiêm trọng
• Không thể mở rộng cánh tay hoặc uốn cong khớp đúng cách
• Sờ thấy ấm.

Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, người bệnh sẽ được chỉ định những phương pháp điều trị thích hợp. Trong đó sử dụng thuốc là phương pháp được dùng phổ biến.

Một số loại thuốc thường được chỉ định trong điều trị viêm bao hoạt dịch khuỷu tay gồm:

• Thuốc kháng viêm không steroid (NSAID): Một số thuốc chống viêm không steroid như Ibuprofen hoặc Naproxen sẽ được chỉ định cho những bệnh nhân bị viêm khớp khuỷu tay với các triệu chứng nghiêm trọng. Thuốc này có tác dụng điều trị viêm, giảm sưng và làm dịu cơ đau ở mức trung bình.
• Tiêm Corticosteroid: Tiêm Corticosteroid được chỉ định cho những trường hợp nghiêm trọng, các triệu chứng vẫn tiếp diễn sau khi dùng NSAID. Khi điều trị, bác sĩ sẽ dùng kim hút dịch ra khỏi bao hoạt dịch. Sau đó tiến hành tiêm Corticosteroid vào bên trong. Đối với những trường hợp nhiễm trùng, kháng sinh có thể được dùng kết hợp Corticosteroid.
• Thuốc kháng sinh: Thuốc kháng sinh được chỉ định cho những bệnh nhân bị viêm bao hoạt dịch khuỷu tay do nhiễm trùng. Thuốc này có tác dụng ức chế hoạt động và tiêu diệt các tác nhân gây bệnh hiệu quả. Tùy thuộc vào tình trạng, thuốc kháng sinh có thể được dùng bằng đường uống hoặc tiêm tĩnh mạch.

3. Vật lý trị liệu

Trong thời gian dùng thuốc điều trị viêm bao hoạt dịch khuỷu tay, người bệnh có thể được hướng dẫn một số bài tập vật lý trị liệu để hỗ trợ phục hồi. Những bài tập này chủ yếu giúp tăng cường các cơ gần khuỷu tay, tăng tuần hoàn máu. Từ đó giảm đau, cứng khớp và ngăn ngừa những vấn đề nghiêm trọng trong tương lai.

Dưới đây là những bài tập vật lý trị liệu thường được áp dụng:

Bài tập co giãn

• Nâng cánh tay bị đau, đồng thời uốn cong ở khuỷu tay
• Lòng bàn tay duỗi thẳng tự nhiên và hướng về phía bạn
• Nhẹ nhàng dùng bàn tay còn lại ấn vào mặt sau của cẳng tay bị tổn thương
• Cố gắng ấn tay về phía vai cho đến khi có cảm giác căng ra tại bắp tay
• Giữ nguyên tư thế này trong 30 giây
• Lặp lại động tác 5 lần.

Bài tập mở rộng

• Duỗi thẳng cánh tay bị tổn thương trong khi lòng bàn tay hướng ra xa
• Gập cổ tay về phía sau sao cho các ngón tay hướng lên trần nhà
• Dùng bàn tay còn lại nhẹ nhàng uốn cong bàn tay bệnh cho đến khi có cảm giác căng ở cẳng tay
• Giữ nguyên tư thế này trong 30 giây
• Lặp lại động tác 5 lần
• Thực hiện động tác với các bước tương tự nhưng hướng ngón tay xuống đất.

Bài tập lật tay

• Ngồi trên ghế có lưng tựa với bàn tay thẳng, đặt cẳng tay và bàn tay lên đùi, lòng bàn tay hướng xuống
• Lật bàn tay của bạn lại (bàn tay hướng lên trên) trong khi cẳng tay vẫn đặt trên đùi
• Trở về tư thế ban đầu
• Lặp lại động tác từ 8 – 12 lần.

Bài tập nghiêng và duỗi thẳng

• Gập khuỷu tay bị ảnh hưởng một góc 90 độ, bàn tay hướng về phía bạn và nắm tay lại
• Từ từ xoay cẳng tay với bàn tay hướng lên, sau đó hướng xuống
• Giữ mỗi vị trí trong 6 giây. Sau đó thư giãn trong khoảng 10 giây giữa những tư thế
• Lặp lại động tác 8 – 12 lần.

Những bài tập vật lý trị liệu nên được thực hiện dưới sự hướng dẫn của chuyên gia, thực hiện đúng cách và kiên trì. Nếu có cảm giác đau đớn khi luyện tập, người bệnh có thể giảm dần chế độ luyện tập và nên bắt đầu chậm lại.

4. Phẫu thuật

Nếu tình trạng sưng, viêm bao hoạt dịch khuỷu tay không thuyên giảm mặc dù đã dùng thuốc điều trị, bác sĩ có thể cân nhắc và chỉ định phẫu thuật. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, toàn bộ bao hoạt dịch trong khuỷu tay có thể bị loại bỏ.

• Trường hợp có bao hoạt dịch bị nhiễm trùng

Bác sĩ có thể tiến hành loại bỏ toàn bộ bao hoạt dịch trong khuỷu tay nếu tình trạng viêm xảy ra do nhiễm trùng, bệnh nhân không có đáp ứng với phương pháp loại bỏ chất lỏng hoặc dùng kháng sinh.

Phương pháp này thường được sử dụng kết hợp với thuốc kháng sinh tiêm tĩnh mạch hoặc uống để loại bỏ nguyên nhân. Sau vài tháng điều trị, bao hoạt dịch có thể phát triển trở lại bình thường.

Ngoài ra người bệnh mất từ 3 – 4 tuần để phục hồi khả năng vận động của khuỷu tay. Tuy nhiên trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể phải mất đến 8 tuần để khuỷu tay tổn thương hồi phục hoàn toàn.

• Trường hợp có bao hoạt dịch không bị nhiễm trùng

Nếu viêm bao hoạt dịch không xảy ra do nhiễm trùng, người bệnh sẽ được phẫu thuật khi các phương pháp khác không mang đến hiệu quả. Trong trường hợp này, phẫu thuật được thực hiện như một thủ tục ngoại trú. Trong khi thực hiện, phẫu thuật điều trị viêm bao hoạt dịch không làm ảnh hưởng đến cấu trúc cơ, khớp hoặc bất kỳ dây chằng nào.

Sau khi phẫu thuật, người bệnh sẽ được sử dụng nẹp để cố định khuỷu tay và cánh tay. Đồng thời ăn uống đều độ và đúng cách kết hợp vật lý trị liệu theo hướng dẫn để tăng tốc độ phục hồi.

Phòng ngừa viêm bao hoạt dịch khuỷu tay

Không phải tất cả nguyên nhân gây viêm bao hoạt dịch khuỷu tay đều có thể được phòng ngừa. Tuy nhiên những biện pháp dưới đây có thể giúp bạn giảm nguy cơ mắc bệnh.

• Thận trọng để hạn chế chấn thương.
• Chăm sóc vết thương hở để tránh phát sinh tình trạng nhiễm trùng.
• Tránh nâng vật nặng, lạm dụng khớp, nên thường xuyên nghỉ ngơi để giảm căng thẳng lên khớp.
• Thường xuyên vận động và luyện tập thể dục thể thao với những bộ môn thích hợp. Điều này giúp xây dựng cơ bắp và ngăn ngừa những chấn thương trong tương lai.
• Nếu thuộc nhóm đối tượng có nguy cơ (điển hình như vận động viên…) hoặc đang bị viêm bao hoạt dịch khuỷu tay, bạn nên khởi động và thực hiện những động tác kéo căng trước khi thực hiện bất kỳ hoạt động hay bài tập có thể gây căng thẳng cho khớp.

Viêm bao hoạt dịch khuỷu tay là bệnh lý thường gặp, chủ yếu xảy ra do chấn thương, lạm dụng khớp và nhiễm trùng. Bệnh lý này làm tích tụ chất dịch trong bao, gây sưng nề kèm theo cảm giác đau nhức, ấm nóng và nhiều triệu chứng khó chịu khác. Tuy nhiên nếu điều trị sớm và đúng cách, bệnh và các triệu chứng sẽ được khắc phục nhanh chóng, khuỷu tay hoạt động bình thường sau vài tuần.

Tham khảo thêm:

• Viêm bao hoạt dịch khớp gối: Nguyên nhân và cách điều trị
• Thoát vị bao hoạt dịch là gì? Nguy hiểm không?