Bệnh Thoát Vị Đĩa Đệm Mông: Dấu Hiệu, Biến Chứng, Cách Chữa

Thoát vị đĩa đệm mông thuộc một trong những bệnh lý rất thường gặp hiện nay. Bệnh gây ra nhiều đau nhức và ảnh hưởng tới cả cuộc sống sinh hoạt của người bệnh. Theo đó, việc tìm hiểu về bệnh sẽ giúp mỗi người chủ động hơn trong việc thăm khám và điều trị từ sớm, tránh các biến chứng nguy hại cho sức khỏe.

Định nghĩa thoát vị đĩa đệm mông

Thoát vị đĩa đệm mông là tình trạng phần nhân nhầy của đĩa đệm bị thoát ra khỏi vỏ bao xơ và chèn ép vào dây thần kinh xung quanh. Tình trạng này gây ra đau nhức, tê bì và khó chịu ở vùng mông và chân.

Bệnh nhân bị thoát vị đĩa đệm mông thường có diễn biến dai dẳng kéo dài và cần phải áp dụng các biện pháp điều trị từ sớm. Nếu chủ quan chữa sai cách có thể gây ra không ít biến chứng ảnh hưởng lớn tới sức khỏe.

Nguyên nhân gây bệnh

Tình trạng thoát vị đĩa đệm mông có thể khởi phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó phổ biến là:

• Thoái hóa cột sống: Quá trình lão hóa khiến đĩa đệm mất nước, giảm độ đàn hồi, dễ bị tổn thương.
• Tải trọng quá mức: Những công việc nặng nhọc, vận động mạnh, nâng vật nặng sai tư thế gây áp lực lớn lên cột sống, làm tăng nguy cơ thoát vị đĩa đệm.
• Tư thế ngồi hoặc đứng sai: Ngồi hoặc đứng lâu trong tư thế không đúng gây áp lực lên cột sống, làm tổn thương đĩa đệm.
• Chấn thương cột sống: Tai nạn giao thông, té ngã hoặc chấn thương thể thao có thể gây tổn thương đĩa đệm.
• Yếu tố di truyền: Một số người có nguy cơ cao bị thoát vị đĩa đệm do yếu tố di truyền.
• Béo phì: Tăng cân làm tăng áp lực lên cột sống, góp phần vào quá trình thoái hóa đĩa đệm.

Ngoài các nguyên nhân chính, một số yếu tố khác cũng có thể tăng nguy cơ thoát vị đĩa đệm mông:

• Thiếu vận động: Thiếu vận động làm giảm sức mạnh cơ bắp, ảnh hưởng đến sự hỗ trợ cho cột sống.
• Hút thuốc lá: Gây ảnh hưởng đến tuần hoàn máu, làm chậm quá trình phục hồi của đĩa đệm.
• Tiểu đường: Người bệnh tiểu đường có nguy cơ cao bị tổn thương thần kinh và đĩa đệm.

Đối tượng thoát vị đĩa đệm mông

Thông qua các nguyên nhân gây bệnh thoát vị đĩa đệm mông thường gặp, có thể đưa ra một số nhóm đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao như sau:

Dựa trên các yếu tố nguy cơ, một số đối tượng dễ bị thoát vị đĩa đệm mông bao gồm:

• Người lao động nặng: Công nhân xây dựng, vận chuyển hàng hóa, nông dân.
• Nhân viên làm việc văn phòng: Nhân viên văn phòng ngồi nhiều, ít vận động.
• Người cao tuổi: Do quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể.
• Người thừa cân, béo phì: Áp lực lên cột sống tăng cao.
• Bệnh nhân có tiền sử chấn thương cột sống: Tăng nguy cơ tổn thương đĩa đệm.
• Người mắc bệnh lý cột sống: Gai cột sống, vẹo cột sống, trượt cột sống.

Triệu chứng thoát vị ở mông

Bệnh thoát vị đĩa đệm ở mông thường có những triệu chứng rất nổi bật nhưng cũng dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Dưới đây là một số biểu hiện thường gặp:

• Đau vùng mông: Đây là dấu hiệu điển hình nhất của thoát vị đĩa đệm mông. Cơn đau có thể xuất hiện đột ngột hoặc âm ỉ, tăng lên khi vận động hoặc ngồi lâu.
• Đau lan xuống chân: Đau có thể lan từ mông xuống đùi, bắp chân và thậm chí đến bàn chân. Cường độ đau có thể thay đổi từ nhẹ đến dữ dội.
• Tê bì chân: Cảm giác tê, ngứa ran ở vùng mông, đùi hoặc chân là một dấu hiệu khác của thoát vị đĩa đệm.

Ngoài các triệu chứng đau, người bệnh thoát vị đĩa đệm mông có thể gặp phải các dấu hiệu khác như:

• Yếu cơ: Cơ mông và chân có thể trở nên yếu hơn bình thường, ảnh hưởng đến khả năng vận động.
• Rối loạn cảm giác: Ngoài tê bì, người bệnh có thể cảm thấy mất cảm giác ở vùng mông hoặc chân.
• Khó khăn khi đi lại: Đau và yếu cơ có thể gây khó khăn trong việc đi lại, đứng hoặc ngồi lâu.
• Đau tăng khi thay đổi tư thế: Cơn đau thường tăng lên khi cúi người, đứng lên hoặc ngồi xuống.

Biến chứng thoát vị đĩa đệm mông

Bệnh thoát vị đĩa đệm mông khi không được chữa trị kịp thời cũng như chữa sai cách đều sẽ gây ra những biến chứng khá nặng như sau:

• Tổn thương dây thần kinh nghiêm trọng: Nếu không điều trị kịp thời, tình trạng chèn ép dây thần kinh có thể trở nên nghiêm trọng hơn, gây tê liệt, yếu cơ, thậm chí mất cảm giác ở chân.
• Rối loạn chức năng bài tiết: Trong trường hợp thoát vị đĩa đệm nặng, có nguy cơ gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh điều khiển hoạt động của bàng quang và trực tràng, dẫn đến khó khăn trong việc tiểu tiện và đại tiện.
• Giảm chất lượng cuộc sống: Đau lưng và các triệu chứng khác gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến công việc, sinh hoạt hàng ngày và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
• Tăng nguy cơ các bệnh lý khác: Một số nghiên cứu cho thấy, người bệnh thoát vị đĩa đệm không được điều trị có thể tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về xương khớp khác như viêm khớp, thoái hóa cột sống.

Chẩn đoán bệnh lý

Chẩn đoán là bước cần thiết khi điều trị thoát vị đĩa đệm mông. Các bác sĩ sẽ kết hợp cả thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng để cho ra kết quả đánh giá chính xác nhất. Chi tiết phương pháp chẩn đoán như sau:

Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ tiến hành khám tổng quát, kiểm tra phản xạ thần kinh, cảm giác và sức mạnh cơ để đánh giá mức độ ảnh hưởng của bệnh.

Xét nghiệm hình ảnh:

• Chụp X-quang: Giúp loại trừ các bệnh lý xương khớp khác.
• MRI (chụp cộng hưởng từ): Là phương pháp chính xác nhất để xác định vị trí, kích thước và mức độ tổn thương của đĩa đệm.
• CT-scan: Có thể được sử dụng để đánh giá tình trạng xương và dây thần kinh.
• Điện cơ và thần kinh: Giúp đánh giá chức năng của dây thần kinh và cơ bắp bị ảnh hưởng.

Cách chữa thoát vị đĩa đệm mông

Bệnh thoát vị đĩa đệm mông khi điều trị có thể kết hợp giữa việc dùng thuốc với các biện pháp vật lý trị liệu, giúp người bệnh giảm đau tốt hơn, dễ dàng hơn trong việc duy trì các hoạt động sinh hoạt hàng ngày.

Chi tiết các phương pháp điều trị thoát vị đĩa đệm mông như sau:

Thuốc Tây điều trị thoát vị đĩa đệm mông

Thuốc Tây chữa bệnh thoát vị đĩa đệm mông cần phải được kê đơn bởi các bác sĩ, đảm bảo đúng loại, đúng liều lượng. Trong đó, những thuốc thường dùng nhất cho người bệnh là:

Thuốc giảm đau

• Paracetamol: Giảm đau nhẹ và trung bình, ít tác dụng phụ trên đường tiêu hóa so với các loại thuốc khác. Tuy nhiên, không có tác dụng chống viêm.
• Thuốc giảm đau opioid: Có tác dụng giảm đau mạnh, thường dùng trong trường hợp đau cấp tính và nặng. Thuốc giảm đau thần kinh trung ương: Giảm đau thần kinh, thường dùng cho các trường hợp đau dây thần kinh tọa.

Thuốc NSAIDs: Diclofenac, ibuprofen, naproxen cho tác dụng giảm đau, viêm và sưng.

Thuốc giãn cơ: Baclofen, cyclobenzaprine giúp thư giãn cơ bắp, giảm co thắt cơ. Thuốc tiêm Corticosteroid: Giảm viêm nhanh chóng, thường được sử dụng trong trường hợp viêm nặng.

Thuốc bổ trợ thần kinh: Vitamin B1, B6, B12 hỗ trợ chức năng thần kinh, cải thiện tình trạng tê bì.

Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu là phương pháp điều trị không dùng thuốc, tập trung vào việc giảm đau, tăng cường sức mạnh cơ, cải thiện độ linh hoạt và chức năng của cột sống. Đối với thoát vị đĩa đệm mông, vật lý trị liệu có thể giúp:

• Giảm đau: Thông qua các kỹ thuật như massage, kéo giãn, điện trị liệu.
• Tăng cường cơ lưng và bụng: Giúp ổn định cột sống, giảm áp lực lên đĩa đệm.
• Cải thiện tư thế: Giúp phân bố lực tác động lên cột sống đều hơn.
• Giảm viêm: Một số kỹ thuật vật lý trị liệu có tác dụng chống viêm.

Các phương pháp vật lý trị liệu thường dùng có:

• Kéo giãn cột sống: Giúp giảm áp lực lên đĩa đệm, tạo khoảng trống cho đĩa đệm trở lại vị trí bình thường.
• Massage và xoa bóp: Giảm căng cơ, thư giãn cơ bắp, giảm đau.
• Điện trị liệu: Sử dụng dòng điện để giảm đau, kích thích cơ và giảm viêm.
• Thủy trị liệu: Tận dụng sức nước để giảm trọng lực lên cột sống, giúp thư giãn cơ bắp và giảm đau.
• Bài tập vật lý trị liệu: Tăng cường sức mạnh cơ lưng, bụng, cải thiện độ linh hoạt của cột sống.

Lưu ý:

• Thực hiện theo hướng dẫn của chuyên gia vật lý trị liệu: Đảm bảo an toàn và hiệu quả.
• Kiên trì thực hiện: Kết quả điều trị phụ thuộc vào sự tuân thủ của bệnh nhân.
• Kết hợp với các biện pháp khác: Vật lý trị liệu nên được kết hợp với nghỉ ngơi, tư thế đúng, giảm cân (nếu thừa cân) để đạt hiệu quả tốt nhất.
• Theo dõi tình trạng sức khỏe: Nếu tình trạng bệnh không cải thiện hoặc có dấu hiệu xấu đi, cần tham khảo ý kiến bác sĩ.

Bài tập cho người thoát vị đĩa đệm mông

Bài tập giúp tăng cường cơ bắp vùng lưng, bụng, cải thiện tư thế, giảm áp lực lên đĩa đệm. Đồng thời, tập luyện thường xuyên còn giúp tăng cường tuần hoàn máu, giảm đau và tăng khả năng vận động. Tuy nhiên, cần thực hiện đúng cách và dưới sự hướng dẫn của chuyên gia để tránh gây tổn thương.

Các bài tập cơ bản bệnh nhân có thể thực hiện tại nhà gồm:

• Bài tập kéo giãn cột sống: Nằm ngửa, co gối, ôm đầu gối và kéo về phía ngực. Giữ tư thế trong 30 giây, lặp lại nhiều lần.
• Nâng chân: Nằm ngửa, co gối, nâng một chân lên sát ngực, giữ trong 10 giây, sau đó đổi chân.
• Bài tập mèo con: Quỳ gối, chống hai tay xuống sàn, lưng cong tròn như con mèo, sau đó uốn cong lưng ngược lại.
• Cầu lưng: Nằm ngửa, co gối, nâng hông lên tạo thành hình cầu, giữ trong 10 giây.
• Bò chậm: Quỳ gối, chống hai tay xuống sàn, lần lượt đưa tay và chân đối diện lên cao.

Mẹo dân gian

Bên cạnh phương pháp điều trị y khoa, nhiều người tìm đến các mẹo dân gian để hỗ trợ giảm đau. Tuy nhiên, hiệu quả của những phương pháp này có thể khác nhau tùy từng người và sẽ không thể chữa thoát vị đĩa đệm mông dứt điểm. Do đó bệnh nhân cần lưu ý khi dùng.

Các mẹo dân gian thường áp dụng:

• Chườm nóng hoặc lạnh: Chườm nóng có thể giúp giảm đau cơ, trong khi chườm lạnh giảm viêm.
• Dùng lá lốt: Lá lốt có tính kháng viêm, giảm đau. Có thể giã nát lá lốt đắp lên vùng đau.
• Gừng tươi: Gừng có tác dụng giảm đau, ấm cơ thể. Có thể giã gừng tươi, trộn với rượu và đắp lên vùng đau.
• Mật ong và muối hạt: Trộn mật ong và muối hạt theo tỉ lệ 1:1, đắp lên vùng đau có thể giúp giảm viêm.

Phòng tránh thoát vị đĩa đệm mông

Để giảm thiểu nguy cơ mắc thoát vị đĩa đệm mông, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Duy trì cân nặng hợp lý: Giảm cân nếu thừa cân để giảm áp lực lên cột sống.
• Tập luyện thể dục đều đặn: Các bài tập tăng cường cơ lưng, bụng giúp hỗ trợ cột sống.
• Tránh vận động mạnh, nâng vật nặng: Nâng vật nặng đúng cách, tránh vặn hoặc xoay người khi nâng.
• Giữ tư thế đúng: Ngồi thẳng lưng, sử dụng ghế ngồi có tựa lưng, tránh ngồi quá lâu.
• Chọn giày phù hợp: Giày đế mềm, êm chân giúp giảm áp lực lên cột sống.
• Ngủ đúng tư thế: Nằm ngửa hoặc nghiêng với gối hỗ trợ lưng.
• Bổ sung canxi và vitamin D: Giúp xương chắc khỏe.

Thoát vị đĩa đệm mông có nhiều ảnh hưởng tiêu cực tới đời sống của bệnh nhân. Theo đó, người bệnh nên sớm tới các cơ sở y tế để thăm khám, điều trị theo chỉ dẫn của bác sĩ. Không tự ý mua thuốc về dùng tại nhà sẽ dễ gây nhờn thuốc, tăng nguy cơ xuất hiện biến chứng, gây ra nhiều khó khăn cho quá trình chữa bệnh về sau.