Đau Cột Sống Thắt Lưng Ở Người Trẻ

Tình trạng đau cột sống thắt lưng ở người trẻ hiện đang ngày càng phổ biến. Ngoài các nguyên nhân sinh lý và lối sống thiếu lành mạnh thì đây còn có thể là dấu hiệu cảnh bảo bệnh cơ xương khớp. Hãy chú ý theo dõi triệu chứng và chủ động thăm khám khi cần thiết.

Vì sao người trẻ bị đau cột sống thắt lưng?

Đau cột sống thắt lưng hay còn được gọi là đau lưng dưới. Hội chứng này đề cập tới cơn đau khu trú ở vùng thắt lưng, khoảng từ mức L1 tới nếp lằn mông. Mức độ và biểu hiện của cơn đau là khác nhau tùy theo từng trường hợp cụ thể.

Số liệu thống kê ghi nhận, có khoảng 65 – 80% người trưởng thành bị đau cột sống thắt lưng cấp tính hoặc đau từng đợt một vài lần trong đời. Có khoảng 10% trong số này gặp phải cơn đau dai dẳng kéo dài và chuyển biến thành dạng mãn tính.

Tình trạng đau cột sống thắt lưng phổ biến hơn ở những người trung niên và cao tuổi. Tuy nhiên hiện nay tình trạng này đang ngày càng được trẻ hóa. Do nhiều nguyên nhân khác nhau mà những người trẻ tuổi cũng rất dễ bị đau lưng dưới.

Người trẻ bị đau cột sống thắt lưng có thể do một số nguyên nhân sau đây:

1. Chấn thương

Chấn thương là nguyên nhân rất phổ biến khiến cho người trẻ bị đau cột sống thắt lưng. Chấn thương là một trong những tình trạng rất khó tránh khỏi trong lao động, vui chơi thể thao hoặc tham gia giao thông.

Đặc biệt là các chấn thương ngay tại vùng lưng dưới sẽ có nguy cơ cao để lại di chứng. Người bệnh có thể bị đau nhức ngay cả khi các tổn thương đã được chữa lành và hồi phục.

Ngoài ra, chấn thương ở vùng lưng còn gây chèn ép quá mức lên cột sống. Đây còn là nguyên nhân phổ biến gây thoát vị đĩa đệm hay chèn ép dây thần kinh. Từ đó kích hoạt các cơn đau rất nhức nhối ở vùng cột sống thắt lưng.

2. Tính chất công việc

Tính chất công việc ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe xương khớp. Khảo sát cho thấy, người trẻ thường có khả năng cao bị đau cột sống thắt lưng khi phải làm việc nặng nhọc hoặc mang vác nhiều. Nguyên nhân là do cột sống thắt lưng phải chịu nhiều áp lực kéo dài nên dễ suy yếu và đau nhức.

Bên cạnh đó, tình trạng đau cột sống thắt lưng cũng rất phổ biến ở những người làm công việc văn phòng hay phải đứng ngồi 1 chỗ quá lâu khi làm việc. Thiếu vận động khiến cho cột sống lưng kém linh hoạt, dễ bị co cứng và đau nhức.

3. Thừa cân – béo phì

Thừa cân – béo phì là tình trạng đáng báo động ở người trẻ hiện nay. Ngoài ảnh hưởng đến thẩm mỹ thì còn tác động không ít tới sức khỏe của hệ thống cơ xương khớp.

Trong khi đó, cột sống thắt lưng lại là vùng phải chịu rất nhiều áp lực để giữ thăng bằng cho cơ thể. Việc thừa cân sẽ gây ra không ít áp lực cho khu vực này và làm khởi phát các cơn đau nhức. Đặc biệt là khi vận động mạnh hay di chuyển nhiều.

4. Lối sống kém lành mạnh

Người trẻ thường có thói quen buông thả, ít quan tâm đến chế độ ăn uống và sinh hoạt. Việc duy trì chế độ ăn kém lành mạnh sẽ khiến cơ thể bị thiếu hụt canxi, vitamin D và các dưỡng chất thiết yếu. Từ đó khiến sức khỏe xương khớp suy yếu, làm tăng nguy cơ bị đau nhức.

Hơn nữa, việc sinh hoạt kém điều độ cũng được cho là một yếu tố nguy cơ khiến người trẻ bị đau cột sống thắt lưng. Duy trì tư thế xấu, căng thẳng, stress, ngủ không đủ giấc… Ngoài làm tăng nguy cơ bị đau lưng thì còn khiến cho triệu chứng tồi tệ hơn.

Đau cột sống thắt lưng ở người trẻ là bệnh gì?

Đa phần các trường hợp bị đau cột sống thắt lưng ở người trẻ đều khởi phát đột ngột nhưng lại có xu hướng thuyên giảm khi được nghỉ ngơi. Lúc này nguyên nhân thường chỉ liên quan đến yếu tố cơ học, sinh lý và thói quen sinh hoạt.

Tuy nhiên, cần cẩn trọng nếu cơn đau xuất hiện với tần suất dày đặc, dữ dội hay dai dẳng kéo dài. Lúc này, đau lưng dưới có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý cần sớm phát hiện và điều trị.

Các bệnh lý có liên quan tới tình trạng đau cột sống thắt lưng ở người trẻ bao gồm:

1. Thoái hóa cột sống thắt lưng

Bệnh thoái hóa cột sống thắt lưng thường phổ biến ở những người trung niên và cao tuổi. Tuy nhiên những năm gần đây, bệnh lại xuất hiện khá nhiều ở độ tuổi 25 – 45.

Theo số liệu thống kê, ở Việt Nam hiện nay tỷ lệ người mắc các bệnh về cơ xương khớp chiếm khoảng 35% dân số. Trong đó, ở lứa tuổi từ 25 – 45, cứ 100 người thì có tới 27 người bị đau lưng. Các bệnh cơ xương khớp như thoái hóa cột sống thắt lưng đang ngày càng trẻ hóa.

Dấu hiệu thoái hóa cột sống thắt lưng ở người trẻ bao gồm:

• Đau nhức thường xuyên xảy ra ở vùng thắt lưng
• Cơn đau có xu hướng xuất hiện theo từng đợt
• Khi bệnh nặng có thể bị tê bì dọc xuống chân
• Co cứng cột sống, đau nhức dữ dội
• Đứng vẹo sang 1 bên

2. Thoát vị đĩa đệm

Thoát vị đĩa đệm là thuật ngữ đề cập tới tình trạng nhân nhầy bên trong đĩa đệm cột sống bị thoát ra bên ngoài vòng sợi. Từ đó gây chèn ép lên ống sống và các rễ dây thần kinh gây đau nhức. Tình trạng này thường xảy ra phổ biến ở vùng cột sống thắt lưng.

Hiện nay người trẻ cũng có nguy cơ cao bị thoát vị đĩa đệm do nhiều nguyên nhân khác nhau. Điển hình như chấn thương, lối sống kém khoa học, tính chất công việc, di truyền…

Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp:

• Xuất hiện các cơn đau ở vùng cột sống thắt lưng
• Rối loạn khả năng cảm giác
• Khả năng vận động bị hạn chế
• Các cơ xung quanh vùng thoát vị bị yếu đi
• Tê bàn tay, bàn chân và mất lực, sức khỏe suy yếu
• Có nguy cơ mắc phải hội chứng chùm đuôi ngựa

3. Đau thần kinh tọa

Đau thần kinh tọa cũng có thể là bệnh lý liên quan tới tình trạng đau cột sống thắt lưng ở người trẻ. Bệnh lý này đề cập đến những cơn đau thường kích hoạt ban đầu ở thắt lưng và chạy dọc theo đường đi của dây thần kinh tọa.

Đau thần kinh tọa thường gặp ở những người trong độ tuổi từ 30 – 50. Tuy nhiên, hiện nay bệnh đang có xu hướng dần trở nên phổ biến ở nhóm người trẻ tuổi. Nguyên nhân có thể do nhiễm trùng cột sống, chấn thương, khối u, viêm dây thần kinh tọa, đặc thù công việc…

Các triệu chứng có thể gặp bao gồm:

• Đau lưng giữa hoặc đau lệch 1 bên
• Cơn đau thắt lưng tồi tệ hơn khi ho, hắt hơi, cúi người
• Đau lan xuống mông, đùi, khoeo chân và gót chân hoặc theo hướng ngược lại
• Teo cơ ở bên chân bị đau
• Cột sống bị co cứng, đau khi nghiêng người
• Ngày càng khó cúi người, trở mình

4. Viêm khớp

Một số bệnh viêm khớp có thể ảnh hưởng đến vùng cột sống thắt lưng. Cụ thể như viêm đốt sống, viêm cột sống hay viêm khớp dạng thấp. Phản ứng viêm kích hoạt ngoài gây sưng thì còn kéo theo triệu chứng đau nhức rất khó chịu.

Một số triệu chứng thường gặp bao gồm:

• Đau nhức và sưng viêm ở vùng cột sống thắt lưng
• Hạn chế phạm vi vận động
• Cột sống phát ra âm thanh khi di chuyển
• Biến dạng cột sống khiến cho dáng đi thay đổi

5. Các bệnh lý khác

Tình trạng đau cột sống thắt lưng ở người trẻ ngoài liên quan đến các bệnh cơ xương khớp thì còn có khả năng là hệ quả của các bệnh lý khác. Bao gồm:

– Xuất hiện khối u:

Đây được cho một nguyên nhân khá hiếm gặp khiến người trẻ bị đau ở vùng lưng dưới. Đa phần các trường hợp khối u xuất hiện ở vùng thắt lưng đều là do tế bào ung thư di căn từ những vị trí khác trong cơ thể.

– Phình động mạch chủ bụng:

Tình trạng này được mô tả là sự giãn khu trú bên trong lòng mạch với đường kính lớn hơn 50% so với đường kính của đoạn động mạch bình thường cạnh đó. Phình động mạch chủ bụng càng lớn thì càng dễ gây đau lưng dưới.

– Sỏi thận:

Đây cũng là bệnh lý có liên quan đến tình trạng đau thắt lưng ở người trẻ tuổi. Tuy nhiên cơn đau do sỏi thận thường sẽ chỉ xuất hiện ở 1 bên lưng.

– Lạc nội mạc tử cung:

Bệnh lý này là nguyên nhân gây đau lưng dưới khá thường gặp ở phụ nữ. Lạc nội mạc tử cung xảy ra khi các tế bào nội mạc không nằm bên trong tử cung mà được tìm thấy tại các vị trí khác. Điển hình như buồng trứng, vòi trứng, khoang bụng, bàng quang hay trực tràng.

Chẩn đoán đau cột sống thắt lưng ở người trẻ

Để xác định nguyên nhân gây đau cột sống thắt lưng ở người trẻ, trước hết bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng. Người bệnh sẽ được hỏi về triệu chứng, công việc, lối sống và cả tiền sử bệnh lý.

Tuy nhiên, việc thăm khám lâm sàng thường là không đủ để đưa ra chẩn đoán xác định. Bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh thực hiện một số xét nghiệm cận lâm sàng. Có thể bao gồm:

• Chụp X-quang
• Chụp cộng hưởng từ MRI
• Xét nghiệm kiểm tra mật độ xương
• Bilan đa u tủy xương
• Bilan ung thư
• Xét nghiệm máu

Bác sĩ sẽ căn cứ vào kết quả của các xét nghiệm để xác định rõ nguyên nhân và đánh giá mức độ triệu chứng. Từ đó có cách điều trị phù hợp với từng người bệnh.

Điều trị đau cột sống thắt lưng ở người trẻ

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây đau và mức độ đau mà bạn có thể lựa chọn biện pháp điều trị khác nhau. Đối với các cơn đau do công việc, sinh hoạt hay cơ học thì chỉ cần áp dụng một số giải pháp tại nhà để khắc phục. Còn nếu cơn đau có liên quan đến các vấn đề bệnh lý thì điều trị y tế là rất cần thiết.

Dưới đây là một số phương pháp chữa đau cột sống thắt lưng ở người trẻ:

1. Các giải pháp giảm đau tại nhà

Khi bị đau cột sống thắt lưng, bạn có thể áp dụng một số mẹo đơn giản tại nhà để khắc phục triệu chứng. Đây là giải pháp an toàn, dễ thực hiện và phù hợp với hầu hết mọi người.

Các giải pháp giảm đau cột sống thắt lưng tại nhà hữu hiệu bao gồm:

+ Tác dụng nhiệt:

Tác dụng nhiệt là giải pháp giúp làm giảm đau cột sống thắt lưng rất đơn giản. Tuy nhiên cần căn cứ vào từng trường hợp cụ thể để cân nhắc lựa chọn tác dụng nhiệt nóng hay nhiệt lạnh.

– Chườm lạnh:

• Trường hợp áp dụng: Bị đau nhức kèm theo triệu chứng sưng viêm.
• Tác dụng: Làm tê tạm thời các rễ dây thần kinh cảm giác. Từ đó giúp giảm sưng và giảm đau hiệu quả.
• Cách thực hiện: Chuẩn bị vài viên đá lạnh cho vào túi chườm. Áp trực tiếp lên vùng lưng bị đau 15 – 20 phút.

– Chườm nóng:

• Trường hợp áp dụng: Đau nhức đơn thuần, co cứng cột sống.
• Tác dụng: Thư giãn gân cơ, giải phóng các rễ dây thần kinh bị chèn ép. Ngoài tác dụng giảm đau thì còn tăng cường lưu thông máu.
• Cách thực hiện: Chuẩn bị 1 túi chườm ấm. Áp trực tiếp lên vùng bị đau 15 – 20 phút. Nếu không có sẵn túi chườm có thể sử dụng chai nước ấm thay thế.

+ Massage:

Bên cạnh giải pháp tác dụng nhiệt thì massage cũng là cách đơn giản giúp khắc phục tình trạng đau cột sống thắt lưng ở người trẻ. Massage có tác dụng thư giãn gân cơ, giải phóng các rễ dây thần kinh bị chèn ép. Ngoài công dụng giảm đau thì còn tăng cường tuần hoàn để cấp máu và dưỡng chất cho cột sống thắt lưng.

Đặc biệt trong các trường hợp cơn đau ảnh hưởng đến giấc ngủ thì đây là giải pháp rất hữu hiệu. Massage trước khi ngủ giúp ngăn ngừa cơn đau kích hoạt. Hơn nữa còn thư giãn tinh thần giúp bạn ngủ ngon giấc hơn.

Chỉ cần sử dụng lực của bàn và các ngón tay để xoa bóp lên vùng lưng theo chuyển động tròn. Trước khi xoa bóp có thể thoa lên lưng 1 chút dầu nóng để nâng cao hiệu quả. Việc tự massage cho vùng lưng là rất khó khăn nên bạn có thể nhờ đến sự giúp đỡ của người thân. Ngoài ra, nếu có điều kiện hãy tới các cơ sở massage chuyên nghiệp.

+ Tận dụng thảo dược tự nhiên:

Rất nhiều loại thảo dược tự nhiên không chỉ quen thuộc mà còn có dược tính cao. Đặc biệt là có thể tận dụng để khắc phục chứng đau cột sống thắt lưng ở người trẻ. Ngoài cải thiện tốt các cơn đau cơ năng thì còn có tác dụng hỗ trợ điều trị các cơ xương khớp liên quan. Lá lốt, ngải cứu, lá ớt… là những thảo dược được dùng phổ biến.

– Dùng lá ớt:

• Chuẩn bị 1 nắm lá ớt cùng 1 ít rượu trắng
• Lá ớt đem rửa sạch, để ráo rồi cho vào cối giã hơi nát
• Sau đó cho lên chảo sao nóng cùng rượu đến khi ráo hết nước
• Bọc thuốc trong miếng vải sạch rồi chờ cho bớt nóng
• Chườm đắp trực tiếp lên vùng thắt lưng đang bị đau

– Sử dụng lá lốt:

• Chuẩn bị 1 nắm lá lốt tươi ngâm nước muối 10 phút
• Sau đó rửa lại nhiều lần cho sạch và để ráo
• Cho thảo dược vào cối giã nát và đắp trực tiếp lên lưng
• Giữ nguyên 15 phút rồi gỡ ra
• Massage vài phút và dùng nước ấm rửa sạch

– Dùng lá ngải cứu:

• Chuẩn bị 1 nắm lá ngải cứu tươi cùng với 1 ít muối biển
• Ngải cứu rửa sạch, để ráo và cho vào cối giã hơi nát
• Sau đó cho lên chảo, thêm muối biển vào sao bóng
• Bọc thuốc trong miếng vải sạch, chờ bớt nóng rồi chườm đắp vùng thắt lưng
• Thực hiện trong khoảng 15 phút, đều đặn 2 lần/ ngày

+ Vận động trị liệu:

Vận động trị liệu cũng là một cách làm giảm đau thắt lưng tại nhà rất hữu hiệu. Các bài tập phù hợp sẽ giúp kéo giãn vùng cột sống thắt lưng. Đồng thời giải phóng sự chèn ép, giảm đau, tăng cường tuần hoàn máu và cải thiện sự linh hoạt. Người trẻ bị đau cột sống thắt lưng có thể rèn luyện một số bài tập sau:

– Bài tập 1:

• Quỳ gối xuống sàn tập, mu bàn chân úp xuống sàn, mông ngồi lên gót chân
• Giơ 2 tay lên cao rồi cúi gập người xuống
• Để lòng bàn tay chạm mặt sàn, kéo giãn cột sống
• Giữ tư thế này khoảng 5 – 7 giây rồi trở về tư thế ban đầu
• Lặp lại khoảng 10 lần cho mỗi bài tập

– Bài tập 2:

• Nằm xuống mặt sàn tập, đan 2 tay sau gáy
• Ấn lưng sát xuống sàn, nhấc mông lên khỏi mặt sàn, đồng thời thở ra
• Sau đó ưỡn lưng lên khỏi mặt sàn và ấn mông xuống, đồng thời hít vào
• Bài tập này cần thực hiện luân phiên khoảng 5 phút

– Bài tập 3:

• Nằm xuống sàn tập, đặt 2 tay dọc theo thân mình
• Nâng đầu và ngực lên khỏi mặt sàn, đồng thời hít vào
• Hạ người xuống để trở lại tư thế ban đầu, kết hợp thở ra
• Lặp lại các động tác trên khoảng 7 – 10 lần

2. Điều trị y tế

Các mẹo giảm đau tại nhà thường chỉ đáp ứng với các cơn đau cấp tính có mức độ từ nhẹ đến trung bình. Còn với các cơn đau nghiêm trọng hay nguyên nhân gây đau là do vấn đề bệnh lý thì cần thăm khám và điều trị y tế.

Tùy thuộc vào bệnh lý nguyên nhân mà bác sĩ có thể đưa ra phác đồ điều trị phù hợp với từng người bệnh. Ngoài ra, việc chỉ định dùng một số loại thuốc có thể làm dịu cơn đau. Từ đó làm giảm mức độ ảnh hưởng của tình trạng đau cột sống thắt lưng tới chất lượng cuộc sống.

Các loại thuốc được dùng có thể là:

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs)
• Paracetamol
• Thuốc giãn cơ
• Gabapentin
• Pregabalin
• Amitriptylin

Người bệnh cần dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Tuyệt đối không tùy tiện mua thuốc về dùng hay thay đổi kế hoạch dùng thuốc mà chưa thông qua ý kiến bác sĩ. Trường hợp toa thuốc không đáp ứng hay gây ra các biểu hiện bất thường thì nên chủ động báo cáo để sớm có sự điều chỉnh phù hợp.

Trong một số trường hợp, cơn đau cột sống thắt lưng ở người trẻ vẫn không thuyên giảm mặc dù được điều trị nội khoa tích cực. Nếu cơn đau có liên quan tới thoát vị đĩa đệm hay trượt đốt sống thì có thể cần can thiệp ngoại khoa.

Can thiệp ngoại khoa khi cần thiết ngoài giúp cải thiện tình trạng đau nhức thì còn hỗ trợ bảo tồn chức năng vận động. Tuy nhiên các phương pháp phẫu thuật vẫn luôn tiềm ẩn nhiều vấn đề rủi ro nên cần chú ý cân nhắc kỹ lưỡng trước khi áp dụng.

Phòng ngừa đau cột sống thắt lưng ở người trẻ

Thực tế cho thấy, tình trạng đau cột sống thắt lưng đang ngày càng trở nên phổ biến ở những người trẻ tuổi. Để phòng ngừa tình trạng này cần chú ý giải quyết tốt các yếu tố nguy cơ.

Dưới đây là một số biện pháp giúp người trẻ ngăn ngừa chứng đau cột sống thắt lưng:

• Chú ý điều chỉnh và duy trì các tư thế đúng cả khi làm việc, sinh hoạt hay nghỉ ngơi. Cố gắng giữ cho cột sống được thẳng tự nhiên ở bất cứ tư thế nào.
• Tránh làm việc quá sức, đặc biệt là mang vác nặng. Đồng thời hạn chế di chuyển nhiều và vận động mạnh khi thường xuyên có dấu hiệu đau lưng.
• Khi nâng các đồ vật nặng thì nên tập trung lực nâng nhiều hơn ở chân thay vì dồn hết lực lên lưng.
• Nữ giới nên hạn chế di chuyển trên giày cao gót. Thay vào đó nên chọn các loại giày thể thao hoặc dày đế bệt.
• Dành ra khoảng 30 – 45 phút mỗi ngày cho việc hoạt động thể chất. Ngoài giúp tăng cường sức mạnh gân cơ, thư giãn tinh thần thì còn có tác dụng kiểm soát cân nặng.
• Duy trì chế độ ăn uống khoa học và cân bằng. Bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể, đặc biệt là canxi và vitamin D từ nguồn thực phẩm lành mạnh.
• Nếu đang gặp phải vấn đề thừa cân – béo phì thì cần sớm có kế hoạch giảm cân an toàn. Có thể tìm gặp chuyên gia dinh dưỡng để được hướng dẫn về chế độ ăn kiêng phù hợp.

Đau thắt lưng ở người trẻ là tình trạng phổ biến, không nên chủ quan. Đặc biệt là khi bị đau nhiều hay cơn đau dai dẳng kéo dài thì nên chủ động thăm khám bác sĩ. Kết hợp các giải pháp giảm đau tại nhà với điều trị y tế là rất cần thiết trong rất nhiều trường hợp.

Tham khảo thêm: Cúi xuống đột ngột bị đau lưng phải làm sao?