Bệnh Gout Ở Bàn Chân: Nguyên Nhân, Dấu Hiệu Và Cách Chữa

Bệnh gout ở bàn chân đang có xu hướng gia tăng trong xã hội hiện đại do lối sống và chế độ ăn uống không lành mạnh. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và các biện pháp phòng ngừa là bước đầu quan trọng để giảm nguy cơ và kiểm soát bệnh hiệu quả.

Bệnh gout ở bàn chân là gì?

Bệnh gout ở bàn chân là một trong những dạng phổ biến nhất của gout, gây ra bởi sự tích tụ acid uric trong cơ thể, tạo thành các tinh thể muối urat tại các khớp, đặc biệt là ở ngón chân cái.

Đây là một bệnh lý mãn tính thuộc nhóm bệnh rối loạn chuyển hóa, thường gây đau nhức dữ dội, sưng đỏ và làm giảm khả năng vận động của người bệnh.

Dấu hiệu bệnh gout ở bàn chân

Triệu chứng bệnh gout ở bàn chân thường xuất hiện đột ngột và rất rõ ràng, đặc biệt là tại khớp ngón chân cái. Cụ thể như sau:

• Đau nhức dữ dội: Đau thường bắt đầu vào ban đêm hoặc sáng sớm, đặc biệt tại ngón chân cái. Cơn đau có thể rất dữ dội, khiến việc di chuyển và chạm vào vùng bị ảnh hưởng trở nên khó khăn.
• Sưng đỏ và viêm: Khớp bị gout thường sưng, đỏ và nóng do phản ứng viêm khi tinh thể axit uric tích tụ.
• Giảm biên độ vận động của khớp: Khi bệnh nặng hơn, khớp có thể trở nên cứng, khó vận động hoặc bị giới hạn trong cử động.
• Cơn đau gout kéo dài: Mỗi cơn đau có thể kéo dài từ vài giờ đến vài ngày, đôi khi cả tuần. Triệu chứng có thể tạm thời thuyên giảm nhưng sẽ tái phát nếu không được điều trị.
• Sốt nhẹ: Một số người bệnh có thể có sốt nhẹ khi cơn gout diễn ra nghiêm trọng.

Nguyên nhân gây bệnh gout ở bàn chân

Nguyên nhân chính gây bệnh gout ở bàn chân là tích tụ của axit uric do các yếu tố như sau:

• Chế độ ăn uống: Ăn nhiều thực phẩm giàu purin như thịt đỏ, nội tạng (gan, lòng, tim), hải sản và các loại đậu có thể làm tăng nồng độ axit uric. Rượu bia, đặc biệt là bia và nước ngọt cũng là tác nhân kích thích cơn gout.
• Di truyền: Nếu gia đình có tiền sử bệnh gout, nguy cơ mắc bệnh của bạn sẽ cao hơn. Di truyền có thể ảnh hưởng đến quá trình sản xuất và đào thải axit uric của cơ thể.
• Cơ thể sản xuất quá nhiều axit uric: Một số người có xu hướng sản xuất axit uric nhiều hơn bình thường, dẫn đến sự dư thừa và tích tụ axit uric trong máu.
• Béo phì: Người thừa cân, béo phì có xu hướng có nồng độ axit uric cao hơn và khó loại bỏ chất này khỏi cơ thể, làm tăng nguy cơ mắc bệnh gout ở bàn chân.
• Có vấn đề về sức khỏe: Một số bệnh mãn tính như cao huyết áp, tiểu đường, bệnh thận và hội chứng chuyển hóa làm giảm khả năng đào thải axit uric.
• Do một số loại huốc: Một số loại thuốc như thuốc lợi tiểu (được sử dụng trong điều trị cao huyết áp), aspirin liều thấp và các loại thuốc ức chế hệ miễn dịch có thể làm tăng nồng độ axit uric.

Bị gout ở bàn chân nguy hiểm không?

Bệnh gout ở bàn chân có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời và kiểm soát tốt.

• Biến dạng khớp: Tình trạng viêm nhiễm và tích tụ tinh thể axit uric có thể làm tổn thương và biến dạng khớp ở bàn chân. Điều này gây khó khăn trong vận động và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
• Hình thành hạt tophi: Hạt tophi là các khối u nhỏ chứa tinh thể axit uric, thường hình thành xung quanh các khớp ở bàn chân gây đau.
• Nhiễm trùng: Khi các hạt tophi bị loét và nhiễm trùng, các vi khuẩn có thể xâm nhập vào các khớp và mô xung quanh, gây ra nhiễm trùng khớp (viêm khớp nhiễm trùng) và tổn thương vĩnh viễn cho khớp.
• Nguy cơ cao mắc bệnh thận: Axit uric không chỉ tích tụ trong các khớp mà còn có thể tích tụ trong thận, dẫn đến sỏi thận và gây suy giảm chức năng thận.
• Loãng xương và tổn thương mô mềm: Sự tích tụ axit uric gây viêm không chỉ ở khớp mà còn ảnh hưởng đến mô mềm xung quanh, làm giảm mật độ xương, gây loãng xương và làm yếu cơ.
• Ảnh hưởng đến tâm lý: Cơn đau kéo dài và khó chịu do gout gây ra có thể ảnh hưởng đến tâm lý người bệnh, dẫn đến căng thẳng, lo âu, thậm chí là trầm cảm.

Phương pháp chẩn đoán bệnh

Để chẩn đoán bệnh gout ở bàn chân, các bác sĩ thường sử dụng các phương pháp sau đây:

• Kiểm tra triệu chứng lâm sàng: Bác sĩ cũng sẽ dựa vào triệu chứng lâm sàng như đau nhức, sưng đỏ ở ngón chân cái và tiền sử bệnh để xác định khả năng mắc gout.
• Xét nghiệm dịch khớp: Lấy dịch từ khớp bị ảnh hưởng ở bàn chân (thường là ngón cái) và kiểm tra dưới kính hiển vi. Nếu có sự hiện diện của các tinh thể axit uric, đó là dấu hiệu rõ ràng của bệnh gout.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu để đo nồng độ axit uric và creatinine trong máu. Mặc dù nồng độ axit uric cao có thể là dấu hiệu của gout, nhưng lưu ý không phải tất cả người có nồng độ axit uric cao đều bị bệnh gout.
• Chụp X-quang: Phương pháp này được sử dụng để loại trừ các vấn đề khác về xương và khớp như viêm khớp hoặc chấn thương.
• Siêu âm: Giúp phát hiện được các tinh thể axit uric trong khớp hoặc sự sưng viêm ở khớp bàn chân, đặc biệt hữu ích khi bệnh nhân có triệu chứng mà chưa rõ nguyên nhân.
• Chụp CT cắt lớp năng lượng kép (DECT): Đây là phương pháp tiên tiến giúp hiển thị các tinh thể axit uric trong khớp và mô, cho phép bác sĩ phát hiện sự tích tụ của axit uric ngay cả khi không có triệu chứng.

Phương pháp điều trị bệnh gout ở bàn chân quả

Các phương pháp thường được ứng dụng trong điều trị gout ở bàn chân như sau:

Sử dụng thuốc Tây y

Phương pháp chính trong điều trị bệnh gout, đặc biệt là khi ảnh hưởng đến bàn chân thường sử dụng các nhóm thuốc sau:

• Thuốc giảm đau và chống viêm: Nhóm thuốc này giúp giảm đau và viêm trong giai đoạn gout cấp tính. Các loại phổ biến gồm ibuprofen, naproxen và celecoxib.
• Colchicine: Đây là thuốc điều trị gout cấp tính, thường được kê trong vòng 24 giờ đầu tiên sau khi xuất hiện triệu chứng.
• Corticosteroids (corticoid): Nếu bệnh nhân không dung nạp NSAIDs hoặc colchicine, bác sĩ có thể kê corticoid để giảm viêm và đau. Thuốc Corticosteroids dùng đường uống hoặc dùng để tiêm trực tiếp vào khớp.
• Thuốc hạ acid uric máu: Bao gồm các thuốc như Allopurinol, Febuxostat, Probenecid giúp giảm sản xuất acid uric trong cơ thể hoặc thúc đẩy cơ thể đào thải acid uric qua đường tiểu.
• Thuốc tiêu axit uric: Pegloticase là một loại enzyme tiêu hủy axit uric và dùng cho những người bị gút mãn tính hoặc không đáp ứng với các loại thuốc hạ axit uric khác. Thuốc Pegloticase được dùng dưới dạng tiêm tĩnh mạch.
• Các thuốc hỗ trợ khác: Sử dụng thuốc bảo vệ dạ dày như omeprazole hoặc pantoprazole, thường được chỉ định kèm với NSAID để giảm tác dụng phụ lên dạ dày.

Nguyên liệu tự nhiên

Các nguyên liệu tự nhiên có thể hỗ trợ trong việc giảm triệu chứng bệnh gout ở bàn chân, giúp giảm viêm và hỗ trợ đào thải axit uric.

• Gừng: Các hợp chất gingerol và shogaol trong gừng giúp giảm đau và viêm trong cơn gout. Người bệnh dùng gừng pha trà uống hoặc đun nước gừng ngâm chân hằng ngày.
• Củ nghệ: Hoạt chất curcumin trong nghệ có tác dụng chống viêm và giảm đau, hỗ trợ trong việc giảm triệu chứng gout. Nghệ có thể sử dụng dưới dạng bột, pha với nước ấm hoặc sữa ấm uống hàng ngày.
• Nước chanh tươi: Chanh giàu vitamin C giúp tăng cường hệ miễn dịch và có tính kiềm, giúp giảm nồng độ axit uric. Người bệnh vắt nước chanh tươi rồi pha với nước ấm, uống hàng ngày vào buổi sáng.
• Lá tía tô: Lá tía tô chứa các chất chống viêm và giúp tăng khả năng bài tiết axit uric qua thận. Bạn có thể nấu lá tía tô với nước, sau đó uống nước này 1 – 2 lần mỗi ngày hoặc đắp lá tía tô giã nhuyễn lên vùng khớp bị gout.

Biện pháp phòng ngừa bệnh gout ở bàn chân

Phòng ngừa bệnh gout ở bàn chân tập trung vào việc kiểm soát nồng độ axit uric và duy trì lối sống lành mạnh để giảm nguy cơ mắc bệnh.

Điều chỉnh chế độ ăn uống

• Hạn chế thực phẩm giàu purin: Tránh các thực phẩm như hải sản (cua, tôm, cá thu), thịt đỏ, nội tạng động vật (gan, lòng, tim) và các loại đậu vì chúng chứa nhiều purin, chất dễ chuyển hóa thành axit uric.
• Ăn nhiều rau xanh và trái cây: Các loại rau quả ít purin như cải bó xôi, dưa chuột và quả cherry có thể giúp giảm nồng độ axit uric.
• Hạn chế rượu bia: Đặc biệt là bia, vì rượu cản trở quá trình thải axit uric qua thận và có thể làm tăng nồng độ axit uric trong máu.
• Tránh đồ uống có đường fructose cao: Các loại nước ngọt có đường fructose và đồ uống có gas có thể làm tăng nguy cơ bệnh gout.

Điều chỉnh chế độ sinh hoạt

• Uống đủ nước: Uống 2 – 3 lít nước/ngày giúp cơ thể đào thải axit uric qua nước tiểu, làm giảm nguy cơ tích tụ tinh thể axit uric ở khớp.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Giúp giảm áp lực lên khớp và hạn chế sản sinh axit uric. Người thừa cân béo phì có nguy cơ bị gout cao hơn do tích tụ axit uric nhiều hơn.
• Tập thể dục: Thực hiện các bài tập như yoga, đi bộ hoặc bơi lội để tăng cường sức khỏe xương khớp, thúc đẩy lưu thông máu, hỗ trợ thận đào thải axit uric.
• Theo dõi nồng độ axit uric: Những người có nguy cơ cao nên thường xuyên kiểm tra nồng độ axit uric trong máu và duy trì ở mức an toàn (thường dưới 6 mg/dL).

Bệnh gout ở bàn chân là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng có thể gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống nếu không được kiểm soát kịp thời. Việc tuân thủ theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ sẽ giúp người bệnh quản lý hiệu quả các triệu chứng bênh. Phòng ngừa sớm và chăm sóc đúng cách là chìa khóa giúp hạn chế biến chứng và duy trì sức khỏe khớp bàn chân dài lâu.