Bệnh Blount

Bệnh Blount là một dạng rối loạn tăng trưởng xương chày ở trẻ mới biết đi hoặc thanh thiếu niên. Tình trạng này  khiến chân bị cong vào trong hoặc có đặc trưng như chân vòng kiềng.

Bệnh Blount là gì?

Bệnh Blount là một dạng rối loạn phát triển của xương ống chân (xương chày) khiến cẳng chân xoay vào trong hoặc khiến chân có hình vòng kiềng. Chân vòng kiềng là một tình trạng phổ biến ở trẻ nhỏ nhưng có thể được cải thiện theo thời gian và độ tuổi

Ở người bệnh Blount, có rất nhiều áp lực dồn lên đầu xương chày, điều này có thể gây tổn thương sụn và ngăn xương phát triển bình thường. Thay vào đó, bên ngoài của xương chày tiếp tục phát triển bình thường nhưng điểm nối xương đã dừng phát triển. Sự phát triển không đồng đều này khiến xương bị cong ra ngoài.

Chân vòng kiềng do bệnh Blount không giống tình trạng chân vòng kiềng ở trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi. Chân ở trẻ sơ sinh cong tự nhiên và sẽ bắt đầu duỗi thẳng ra khi trẻ bắt đầu bước đi. Tuy nhiên ở bệnh Blount, các triệu chứng bệnh sẽ trở nên nghiêm trọng theo thời gian nếu không được điều trị. Do đó, chẩn đoán và điều trị phù hợp là điều rất quan trọng để ngăn ngừa các rủi ro liên quan.

Các loại bệnh Blount

Có hai loại bệnh Blount là bệnh Blount khởi phát sớm và khởi phát muộn, dựa trên thời gian bắt đầu các triệu chứng. Bệnh khởi phát sớm là bệnh gây ảnh hưởng đến trẻ dưới 4 tuổi và bệnh khởi phát muộn gây ảnh hưởng đến trẻ sau 4 tuổi.

1. Bệnh Blount khởi phát sớm

Ở trẻ em dưới 2 tuổi, chân vòng kiềng được xem tình trạng bình thường và sẽ được cải thiện sau 18 hoặc 24 tháng. Các triệu chứng bệnh Blount ở trẻ sơ sinh có thể khởi phát cùng thời điểm nhưng tình trạng bệnh không được cải thiện theo thời gian và sẽ trở nên nghiêm trọng hơn.

Bệnh Blount khởi phát sớm có một số đặc điểm như:

• Xảy ra ở trẻ sơ sinh đến dưới 3 tuổi
• Thường gây ảnh hưởng đến cả hai chân
• Gây dị tật ở xương ống chân (xương chày)

2. Bệnh Blount khởi phát muộn

Bệnh Blount khởi phát muộn hay Blount ở trẻ vị thành niên là tình trạng các triệu chứng bệnh phát triển sau 4 tuổi hoặc khi trẻ bắt đầu dậy thì. Các đặc điểm phổ biến bao gồm mất chiều cao và cân nặng. Béo phì và cân nặng quá mức là một yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến bệnh Blount ở trẻ vị thành niên, đặc biệt là thanh thiếu niên.

Các đặc trưng của bệnh Blount ở trẻ vị thành niên bao gồm:

• Gây ảnh hưởng đến trẻ em trên 10 tuổi
• Thường gây tác động đến một bên chân
• Dị tật có thể ảnh hưởng đến xương chày và xương đùi

Các triệu chứng bệnh Blount

Triệu chứng phổ biến và dễ nhận biết nhất của bệnh là dẫn đến chân vòng kiềng. Chân vòng kiềng được biểu hiện khá rõ ràng khi trẻ đứng và đi. Ngoài ra, trẻ có thể có dáng đi kỳ lạ, bất thường hoặc gặp khó khăn khi di chuyển.

Trẻ bị bệnh Blount thường không gặp khó khăn khi học đứng và học đi. Tuy nhiên trẻ có thể thường xuyên cúi thấp đầu và lật bàn chân khi di chuyển khi mới bắt đầu học đi.

Chân vòng kiềng thường không gây đau. Tuy nhiên ở trẻ vị thành niên, việc cúi gập người liên tục có thể gây khó chịu ở hông, đầu gối và mắt cá chân. Ngoài ra, một số trẻ cũng có tình trạng đái dầm khi ngủ, bao gồm cả bệnh Blount ở trẻ vị thành niên.

Cụ thể các triệu chứng phổ biến nhất của bệnh Blount bao gồm:

• Cúi đầu, gây ảnh hưởng đến khoảng 80 – 99% các trường hợp
• Bất thường ở đầu gối, gây ảnh hưởng từ 30 – 79% các trường hợp
• Có sự bất thường của biểu mô xương chày hoặc phần cuối của xương cụt
• Hình dạng xương chày bất thường
• Xuất hiện các khối u xương

Theo thời gian (thường là nhiều thập kỷ), bệnh Blount có thể gây viêm khớp gối, thoái hóa khớp gối, cứng khớp hoặc các vấn đề liên quan khác. Điều này có thể gây khó đi lại hoặc ảnh hưởng đến các hoạt động bình thường. Ngoài ra, một chân cũng có thể ngắn hơn chân còn lại một chút.

Nguyên nhân gây bệnh Blount

Nguyên nhân chính xác dẫn đến tình trạng này vẫn chưa được xác định. Tuy nhiên, trọng lượng dư thừa có thể gây áp lực lên phần bên trong của xương chày và dẫn đến chân vòng kiềng.

Một số trẻ phát triển các triệu chứng Blount thường biết đi sớm (trước 12 tháng) và thừa cân. Điều này có thể gây áp lực lên xương chày, gây rối loạn phát triển xương và tăng nguy cơ hình thành chân vòng kiềng.

Bệnh Blount ở trẻ vị thành niên có liên quan đến chứng béo phì hoặc tăng cân nhanh chóng. Ngoài ra, di truyền cũng có thể làm tăng nguy cơ dẫn đến tình trạng này.

Các yếu tố rủi ro

Một số điều kiện sức khỏe và bệnh lý có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh Blount bao gồm:

1. Chân vòng kiềng sinh lý

Ở hầu hết trẻ em dưới 2 tuổi, chân vòng kiềng là một tình trạng phổ biến và là một biến thể bình thường của hình dạng chân. Các bác sĩ gọi tình trạng này là chân vòng kiềng sinh lý.

Ở trẻ em bị chân vòng kiềng bẩm sinh, vòng kiềng bắt đầu cải thiện khi trẻ được 18 tháng tuổi và chân bắt đầu thẳng lên theo quá trình phát triển. Khi được 3- 4 tuổi, chân vòng kiềng sẽ được điều chỉnh và chân có hình dạng bình thường.

Tuy nhiên, ở bệnh nhân bệnh Blount, các triệu chứng sẽ không được cải thiện và trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian. Nếu các triệu chứng chân vòng kiềng không được cải thiện khi trẻ được 3 tuổi, trẻ có thể cần được chụp X – quang hoặc một số xét nghiệm khác để xác định bất thường ở cấu trúc xương.

2. Bệnh còi xương

Còi xương là một bệnh lý về xương ở trẻ em dẫn đến chân vòng kiềng và dị dạng xương. Trẻ em bị còi xương thường không có đầy đủ canxi, photpho hoặc vitamin D, điều này khiến xương không được phát triển bình thường.

Còi xương là một yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến bệnh Blount.

Chẩn đoán bệnh Blount

Nếu trẻ có dấu hiệu bệnh Blount, đặc biệt là chân vòng kiềng không được cải thiện theo thời gian hoặc trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian, cha mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện để được chẩn đoán các điều kiện phù hợp. Bác sĩ có thể tiến hành khám sức khỏe tổng thể và chụp X – quang chân của trẻ để xác định các vấn đề bất thường ở xương. Bác sĩ cũng có thể đo mật độ xương để xác định mức độ nghiêm trọng của chân vòng kiềng.

Biện pháp điều trị bệnh Blount

Các biện pháp điều trị bệnh Blount khác nhau ở mỗi đối tượng bệnh và phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Một số tình trạng bệnh có thể điều trị phẫu thuật trong khi một số tình trạng khác có thể được cải thiện mà không cần điều trị.

Cụ thể các biện pháp điều trị bao gồm:

1. Tiến triển tự nhiên của bệnh

Chân vòng kiềng ở trẻ sơ sinh có thể được cải thiện tự nhiên khi trẻ lớn lên. Sự điều chỉnh này thường diễn ra khi trẻ được 3 – 4 tuổi.

Ở bệnh Blount, nếu khi trẻ được 3 tuổi và các triệu chứng không được cải thiện, cha mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện để được chẩn đoán. Nếu không được điều trị phù hợp, tình trạng chân vòng kiềng sẽ trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian và gây ảnh hưởng đến các khớp.

Ở thanh thiếu niên, người bệnh có thể bị đau cổ, lưng, hông và đầu gối. Điều này có thể làm tăng các bệnh lý cơ xương khớp.

2. Điều trị không phẫu thuật

Trẻ em bị chân vòng kiềng nghiêm trọng trước khi được 3 tuổi có thể được điều trị bằng phương pháp điều chỉnh đầu gối – mắt cá chân. Bác sĩ có thể đề nghị trẻ sử dụng nẹp để cố định xương chày và giúp xương phát triển thẳng. Đây là một cách hiệu quả để điều trị tình trạng chân vòng kiềng.

Nếu biện pháp nẹp chân không mang lại hiệu quả điều trị, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật để cải thiện các triệu chứng và ngăn ngừa các rủi ro liên quan.

3. Điều trị phẫu thuật

Điều trị phẫu thuật là một giải pháp phổ biến để điều trị bệnh Blount ở thanh thiếu niên hoặc ở các trường hợp điều trị bảo tồn không mang lại hiệu quả. Phẫu thuật bao gồm cắt xương ống chân (xương chày) để sắp xếp lại chân hoặc kéo dài chân. Mục tiêu của phẫu thuật là điều chỉnh sự biến dạng chân do bệnh gây ra.

Phẫu thuật có thể cải thiện sự liên kết của chân bị ảnh hưởng. Các loại phẫu thuật phổ biến bao gồm:

• Hemiepiphysiodesis: Đây là thủ thuật được thực hiện để điều chỉnh sự biến dạng theo thời gian. Cụ thể bác sĩ có thể cắm một kim ghim vào khu vực tăng trưởng của xương chày để ngăn chặn sự phát triển ở đó. Một thanh kim loại khác có thể được chèn vào để hướng sự phát triển xương để vị trí thẳng hơn.
• Phẫu thuật cắt xương: Phẫu thuật này liên quan đến việc cắt và sắp xếp lại xương bị ảnh hương. Các bác sĩ có thể đưa xương vào vị trí tốt hơn để hỗ trợ quá trình phát triển. Phẫu thuật này thường cải thiện dị tật chân một cách nhanh chóng và đáng kể.

Tiên lượng cho bệnh Blount

Sau khi được điều trị phù hợp, hầu hết các trường hợp bệnh Blount có thể hoạt động bình thường mà không gặp bất cứ rủi ro nào. Tuy nhiên, trẻ cần được chỉnh hình liên tục để kiểm tra quá trình phát triển và ngăn ngừa các rủi ro liên quan.

Ngoài ra, giữ cân nặng hợp lý là một điều cần thiết và quan trọng đối với người bệnh Blount. Cân nặng hợp lý có thể bảo vệ xương và khớp trước sự hao mòn tự nhiên và hạn chế các rủi ro theo thời gian.

Thay đổi chế độ ăn uống, tập thể dục phù hợp và trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn phù hợp.

Thông tin thêm: Loạn sản xơ xương: Nguyên nhân, dấu hiệu, cách điều trị