Bệnh Còi Xương Ở Tuổi Thiếu Niên: Nguyên Nhân, Hậu Quả

Bệnh còi xương ở tuổi thiếu niên khiến người bệnh có biểu hiện khó ngủ, thường xuyên ra mồ hôi trộm, răng mọc không đều, chậm phát triển chiều cao, đau mỏi xương khớp, kém linh hoạt… Để điều trị, người bệnh cần được hướng dẫn chế độ ăn uống lành mạnh kết hợp tập thể dục và tắm nắng sớm.

Bệnh còi xương ở tuổi thiếu niên là gì?

Bệnh còi xương ở tuổi thiếu niên là một dạng loạn dưỡng xương ở người đang trong độ tuổi thiếu niên. Bệnh thường xảy ra do cơ thể không được cung cấp đủ hàm lượng vitamin D hoặc/và những khoáng chất cần thiết như canxi, phốt pho. Bệnh lý này được đặc trưng bởi tình trạng xương yếu và mềm, chậm phát triển chiều cao, yếu ớt, vận động không linh hoạt, dị dạng xương, răng mọc không đều và dễ hư hỏng.

So với tuổi thiếu niên, bệnh còi xương thường xảy ra ở trẻ em hơn (bệnh còi xương ở trẻ em), đặc biệt là những trẻ có độ tuổi từ 6 – 36 tháng tuổi. Bệnh làm ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của trẻ, sức khỏe và các hoạt động sinh hoạt hàng ngày.

Ngoài ra bệnh còi xương ở tuổi thiếu niên khiến người bệnh thường xuyên đau nhức xương khớp, chậm phát triển chiều cao, kém linh hoạt, đổ mồ hôi trộm, răng mọc không đều… Thông thường, người bệnh sẽ được hướng dẫn chế độ dinh dưỡng phù hợp kết hợp với chế độ vận động và hấp thụ vitamin D qua nắng sáng để chữa bệnh. Một số trường hợp khác có thể được chỉ định dùng thuốc điều trị.

Bệnh còi xương ở tuổi thiếu niên xảy ra do đâu?

Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến dẫn đến bệnh còi xương ở tuổi thiếu niên:

1. Thiếu vitamin và khoáng chất trong chế độ dinh dưỡng

Thiếu vitamin D hoặc/ và canxi, phốt pho do chế độ ăn uống thiếu khoa học là nguyên nhân chính gây bệnh còi xương ở tuổi thiếu niên.

Canxi, phốt pho là những thành phần dinh dưỡng giúp xây dựng, phát triển và củng cố khung xương chắc khỏe; vitamin D giúp điều hòa và tăng hấp thụ các khoáng chất, hỗ trợ tăng mật độ xương và hoàn thiện khung xương. Chính vì thế khi thiếu hụt dinh dưỡng, xương sẽ trở nên mềm, suy yếu kèm theo nhiều vấn đề khác.

Ngoài ra vitamin K2 (MK-7) và dầu mỡ cũng là những chất dinh dưỡng nên được thêm vào chế độ dinh dưỡng mỗi ngày. Bởi dầu mỡ có khả năng điều hòa và tăng hấp thụ vitamin D. Trong khi đó vitamin K2 giúp vận chuyển canxi vào xương.

2. Yếu tố di truyền

Những người có người thân trong gia đình bị còi xương hoặc rối loạn chuyển hóa dinh dưỡng di truyền sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với bình thường.

3. Bệnh lý

Một số bệnh lý dưới đây có thể làm ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ và chuyển hóa chất dinh dưỡng trong cơ thể. Đồng thời tăng nguy cơ mắc bệnh còi xương.

• Xơ nang
• Bệnh celiac
• Bệnh viêm ruột
• Những vấn đề về thận

4. Tác dụng phụ của thuốc

Tác dụng phụ của một số loại thuốc như thuốc kháng virus, thuốc chống động kinh… có thể làm ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ và chuyển hóa chất dinh dưỡng trong cơ thể. Điều này khiến xương không nhận đủ vitamin D, canxi và phốt pho, xương phát triển chậm, yếu dẫn đến bệnh còi xương ở tuổi thiếu niên.

5. Chế độ sinh hoạt không khoa học

Bệnh còi xương ở tuổi thiếu niên thường xảy ra ở những người có chế độ sinh hoạt không khoa học. Cụ thể như:

• Ngủ trễ, ngủ không đủ giấc
• Lười vận động
• Không thường xuyên tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời
• Uống quá ít nước

Những thói quen sinh hoạt này khiến khả năng hấp thụ và chuyển hóa khoáng chất của cơ thể bị cản trở. Ngoài ra ngủ trễ, ngủ không đủ giấc và lười vận động còn làm ảnh hưởng đến quá trình phát triển của xương.

6. Dậy thì sớm

Những trẻ dậy thì sớm thường tăng chiều cao sớm hơn so với trẻ cùng trang lứa. Tuy nhiên sau một thời gian, trẻ sẽ bị chững lại, cơ thể kém hấp thu dưỡng chất dẫn đến kém phát triển chiều cao, xương có dấu hiệu mềm và yếu, tăng nguy cơ còi xương.

Dấu hiệu nhận biết bệnh còi xương ở tuổi thiếu niên

Bệnh còi xương ở tuổi thiếu niên có thể được nhận biết thông qua những dấu hiệu dưới đây:

• Khó ngủ, trằn trọc, thường xuyên thức giấc
• Thường xuyên ra mồ hôi trộm
• Rụng nhiều tóc ở gáy
• Xương mềm và yếu
• Chậm vận động, kém linh hoạt
• Chậm phát triển chiều cao
• Răng mọc không đều, lộn xộn và dễ hư hỏng
• Đau nhức xương khớp
• Chán ăn
• Suy dinh dưỡng
• Lá lách to
• Da xanh xao

Những biểu hiện thường gặp ở trường hợp nặng:

• Dị tật xương, điển hình như: Chân vòng kiềng, dị dạng xương chậu…
• Hạ calci huyết dẫn đến động kinh, choáng váng
• Gù/ vẹo cột sống

Bệnh còi xương ở tuổi thiếu niên có nguy hiểm không?

Bệnh còi xương ở tuổi thiếu niên cần được phát hiện và điều trị sớm. Bởi những trường hợp chậm trễ có thể gặp những biến chứng nghiêm trọng sau:

• Dị tật xương vĩnh viễn
• Thay đổi dáng đi, thấp còi
• Khiếm khuyết nha khoa
• Khó sinh nở ở nữ giới do dị dạng xương chậu
• Tăng nguy cơ gãy xương
• Hạn chế chức năng hô hấp
• Chân vòng kiềng hoặc chân chữ bát, tay cong
• Tăng nguy cơ mắc bệnh loãng xương ở tuổi trưởng thành

Chẩn đoán bệnh còi xương ở tuổi thiếu niên

Trong quá trình thăm khám, người bệnh sẽ được kiểm tra tiền sử bệnh, các dị dạng xương và những triệu chứng đi kèm. Điều này giúp bác sĩ chẩn đoán sơ nét về bệnh còi xương và xác định yếu tố nguy cơ.

Ngoài ra, một số kỹ thuật cận lâm sàng sẽ được chỉ định nhằm đánh giá chính xác bệnh lý và mức độ nghiêm trọng, bao gồm:

• Chụp X-quang: Hình ảnh X-quang cho phép bác sĩ kiểm tra kích thước xương, các dị dạng, sự mở rộng của những vùng vôi hóa… Điều này giúp xác định bệnh còi xương ở tuổi thiếu niên.
• Xét nghiệm máu: Thông qua xét nghiệm máu, bác sĩ có thể xác định nồng độ phốt pho và calci trong huyết thanh. Ngoài ra xét nghiệm này còn có tác dụng kiểm tra các rối loạn di truyền. Từ đó xác định nguyên nhân gây còi xương và định hướng điều trị hiệu quả.
• Quét mật độ xương: Sau khi quét mật độ xương, bác sĩ có thể xác định những vị trí có xương mềm và yếu. Đồng thời đánh giá nguy cơ gãy xương và loãng xương trong tương lai.

Điều trị bệnh còi xương ở tuổi thiếu niên

Để điều trị bệnh còi xương ở tuổi thiếu niên, người bệnh sẽ được hướng dẫn những phương pháp dưới đây:

1. Xây dựng chế độ ăn uống phù hợp

Xây dựng chế độ ăn uống phù hợp có thể giúp phòng ngừa và điều trị bệnh còi xương ở tuổi thiếu niên hiệu quả. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, người bị còi xương cần đảm bảo chế độ dinh dưỡng chứa những nhóm chất sau:

• Tinh bột
• Chất béo
• Đạm
• Vitamin và khoáng chất

Trong đó, người bệnh cần tăng cường bổ sung các thành phần dinh dưỡng:

• Vitamin D: Việc bổ sung vitamin D sẽ giúp điều hòa, tăng hấp thụ canxi và phốt pho. Từ đó xây dựng khung xương chắc khỏe, góp phần điều trị bệnh còi xương hiệu quả. Những loại thực phẩm giàu vitamin D gồm: Dầu gan cá tuyết, trứng cá muối, lòng đỏ trứng, cá hồi, tôm, nấm, cá trích, cá mòi, hàu…
• Dầu mỡ: Không thể thiếu dầu mỡ trong chế độ ăn uống hàng ngày. Nguyên nhân là do vitamin D tan trong dầu. Nếu bổ sung đầy đủ, vitamin D sẽ được cơ thể hấp thu và chuyển hóa nhanh hơn. Đồng thời phát huy tác dụng tốt hơn.
• Canxi: Đây là một khoáng chất quan trọng đối với hệ xương khớp. Nó có tác dụng xây dựng và củng cố khung xương chắc khỏe, cải thiện tình trạng xương yếu. Đồng thời điều trị và chống còi xương cho người đang trong độ tuổi thiếu niên và trẻ em. Sữa, phô mai, sữa chua, hạnh nhân, đậu phụ, rau dền, rau lá xanh, cá hồi, cam… là những loại thực phẩm bổ sung canxi hiệu quả.
• Phốt pho: Phốt pho kết hợp với canxi giúp xây dựng, phát triển và củng cố khung xương chắc khỏe, đẩy lùi bệnh còi xương và hạn chế phát sinh biến chứng. Những loại thực phẩm lành mạnh và giàu phốt pho gồm: Ngũ cốc nguyên cám, thịt heo, thịt gà, các loại quả hạch, hải sản, hạt bí, nội tạng, những chế phẩm từ sữa…

Lưu ý: Tùy thuộc vào tình trạng và nhu cầu của cơ thể, các vitamin và khoáng chất sẽ được bổ sung với hàm lượng thích hợp. Điều này giúp đảm bảo tình trạng thiếu hụt hay dư thừa làm ảnh hưởng đến quá trình điều trị bệnh.

2. Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời

Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời có thể giúp hạn chế tình trạng thiếu hụt vitamin D, điều trị và phòng ngừa bệnh còi xương ở tuổi thiếu niên hiệu quả. Bởi khi có tác động của tia tử ngoại trong ánh nắng mặt trời, 7-dehydro-cholesterol (tiền chất vitamin D, ở dưới da) sẽ được hoạt hóa và trở thành vitamin D với hàm lượng cao.

Vì thế, người bệnh nên tiếp xúc với ánh nắng từ 10 – 30 phút mỗi ngày. Lưu ý tiếp xúc với nắng sáng, trước 9 giờ để đảm bảo an toàn.

3. Tăng cường thể dục và vận động

Người bị còi xương được khuyên tăng cường luyện tập thể dục và vận động ngoài trời với những bài tập thích hợp. Bởi các nghiên cứu cho thấy, việc luyện tập thể dục có vai trò quan trọng đối với cả cơ thể và hệ xương. Cụ thể các bài tập giúp tăng khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng của cơ thể, cải thiện độ chắc khỏe của xương, tăng tính linh hoạt và giúp người bệnh cải thiện chức năng vận động.

Ngoài ra tăng cường vận động và thể dục còn giảm nhẹ tình trạng đau nhức xương khớp do còi xương, hỗ trợ tăng chiều cao, cải thiện sức khỏe tổng thể. Một số bộ môn phù hợp gồm bóng chuyền, bơi lội, bóng rổ, đạp xe, hít xà đơn, yoga…

4. Dùng thuốc điều trị còi xương

Đối với những bệnh nhân bị còi xương do thiếu hụt khoáng chất nghiêm trọng, có nguy cơ cao gặp biến chứng, người bệnh có thể được yêu cầu dùng thuốc. Những loại thuốc điều trị còi xương chủ yếu chứa vitamin D (vitamin D2, vitamin D3), canxi và phốt pho với hàm lượng thích hợp, giúp điều trị và ngăn ngừa bệnh tiến triển.

Những loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị bệnh còi xương ở tuổi thiếu niên:

• Thuốc Ergocalciferol: Thuốc chứa 100mg Ergocalciferol (vitamin D2), có tác dụng điều trị còi xương ở tuổi thiếu niên do thiếu dinh dưỡng hoặc rối loạn chuyển hóa. Ngoài ra thuốc còn được chỉ định để điều trị còi xương do phụ thuộc vitamin D, còi xương kháng vitamin D liên kết X, phosphat trong máu. Thuốc có tác dụng điều trị còi xương, giảm nhẹ các triệu chứng và ngăn biến chứng.
• Thuốc Sterogyl: Thuốc Sterogyl được dùng cho những người bị còi xương do thiếu hụt vitamin D. Thuốc có tác dụng cung cấp 2.000.000 UI Ergocalciferol (vitamin D2), phòng ngừa và chữa còi xương, ngăn biến chứng.
• Calci B1 – B2 – B6: Mỗi ống dung dịch Calci B1 – B2 – B6 có thể cung cấp 100mg Calci gluconat, 20mg Vitamin B1 (Thiamin HCl), 2mg Vitamin B2 và 20mg Vitamin B6. Vì thế việc sử dụng loại thuốc này có thể góp phần đáp ứng hàm lượng canxi cần thiết, tăng chất lượng xương, trị còi xương và suy dinh dưỡng, phòng ngừa loãng xương trong tương lai. Ngoài ra với hàm lượng vitamin D thích hợp, Calci B1 – B2 – B6 giúp người bệnh cải thiện trí não và nhiều cơ quan khác trong cơ thể.
• Thuốc Aquadetrim: Thành phần chính của Aquadetrim là Cholecalciferol (Vitamin D3). Khi dược đưa vào cơ thể, thành phần này sẽ nhanh chóng kết hợp với calcitonin và hormone tuyến cận giáp. Từ đó điều chỉnh hấp thụ calci và phosphat, đẩy lùi bệnh còi xương, giữ cho xương chắc khỏe.

5. Kết hợp sử dụng thực phẩm bổ sung giúp cải thiện bệnh còi xương hiệu quả

Bệnh còi xương ở tuổi thiếu niên sẽ gây nên những ảnh hưởng lớn tới sự phát triển thể chất và chiều cao của trẻ ở những giai đoạn sau. Vì vậy, các bậc phụ huynh nên chú trọng chăm sóc sức khỏe thể chất cho trẻ từ bên trong, phòng ngừa tối đa nguy cơ mắc bệnh còi xương ngay từ khi còn nhỏ. Đặc biệt, nên cho trẻ sử dụng các dòng thực phẩm bổ sung, vừa có tác dụng chăm sóc sức khỏe toàn diện vừa giúp hỗ trợ điều trị bệnh còi xương một cách hiệu quả. Theo đó, top 3 sản phẩm được các chuyên gia khuyên dùng mà bậc phụ huynh có thể tham khảo như sau: 

Lineabon K2 + D3 hỗ trợ chống còi xương, tăng chiều cao cho trẻ 

Lineabon là sản phẩm hỗ trợ hấp thụ canxi nhỏ giọt nhập khẩu từ châu Âu với thành phần chứa cả 2 dưỡng chất Vitamin D3 và MK7 (Vitamin K2 tự nhiên). Hai thành phần này giúp cơ thể hấp thu tối đa canxi vào xương đồng thời cải thiện hiệu quả các vấn đề còi xương và chậm phát triển ở trẻ.  

Thành phần: Vitamin D3 giúp ngăn ngừa tình trạng thiếu canxi và Vitamin K2 giúp hoạt hóa yếu tố đưa canxi vào xương mà không ảnh hưởng đến các cơ quan khác trong cơ thể. 

Công dụng: 

• Hỗ trợ quá trình hấp thụ canxi trong cơ thể, giúp canxi hấp thụ vào xương, không gây táo bón, xơ vữa.
• Ngừa tình trạng còi xương, chậm lớn, chậm phát triển ở trẻ nhỏ và trẻ ở tuổi thiếu niên. 
• Hỗ trợ giúp trẻ đạt chiều cao tối ưu khi trưởng thành.

Giá bán: Sản phẩm hiện nay có giá bán 295.000đ/lọ/10ml

Ostelin Kid Calcium và Vitamin D3 canxi khủng long cho bé

Ostelin Kid Calcium và Vitamin D3 canxi khủng long là sản phẩm thuộc thương hiệu nổi tiếng hàng đầu tại Úc. Dòng sản phẩm mang đến hiệu quả tích cực đối với các vấn đề về xương và được hàng triệu khách hàng trên thế giới đánh giá cao. Ngoài ra, sản phẩm được thiết kế dưới dạng viên nhai với hương vị thơm ngon, bổ sung đầy đủ vitamin D và canxi theo nhu cầu của bé. Vì vậy, sản phẩm phù hợp sử dụng cho các bé từ 2 đến 13 tuổi – giai đoạn quan trọng nhất trong việc hình thành cấu trúc xương và phát triển chiều cao. 

Thành phần: 350mg canxi Carbonate tương đương với 350mg Canxi và 7.5 mcg Cholecalciferol tương đương với 300 IU Vitamin D3. 

Công dụng: 

• Giúp trẻ có thể hấp thụ tối đa canxi, từ đó giúp xương vững chắc, giảm nguy cơ còi xương và giúp tăng chiều cao đáng kể khi trưởng thành. 
• Sản phẩm làm tăng liên kết canxi trong cấu trúc xương, giúp xương chắc khỏe.
• Tăng cường sự phát triển của hệ xương và răng, giúp răng luôn chắc khỏe.

Giá bán: Viên uống hiện nay đang được bán với giá  349.000đ/hộp/90 viên. Bạn đọc quan tâm tới sản phẩm có thể tham khảo và đặt mua hàng chính hãng tại đây.

Canxi khủng long Ostelin dạng nước cho bé

Dòng sản phẩm này đến từ thương hiệu Ostelin của Úc với hiệu quả tốt, tính an toàn cao giúp người dùng yên tâm sử dụng. Bên cạnh đó, Canxi khủng long Ostelin dạng nước cũng giúp các bé dễ dàng sử dụng và tăng khả năng hấp thu canxi và vitamin D3 vào cơ thể. Vì vậy mà ngay khi có mặt tại Việt Nam, dòng sản phẩm này đã được rất nhiều phụ huynh yêu thích và tin tưởng lựa chọn cho các bé sử dụng. 

Thành phần: Canxi 1000mg và Vitamin D3 200 IU. Ngoài ra, sản phẩm không chứa màu và hương vị nhân tạo đồng thời có mùi thơm rất dễ chịu, giúp trẻ dễ uống hơn. 

Công dụng:

• Hỗ trợ điều trị và phòng ngừa còi xương, chống dị dạng xương hiệu quả. 
• Tăng khả năng hấp thụ canxi và giúp cơ thể chuyển hóa, sử dụng canxi một cách hiệu quả nhất. 
• Giúp bé phát triển chiều cao vượt trội đồng thời hỗ trợ cấu trúc xương và răng bé chắc khỏe. 
• Nâng cao hệ miễn dịch cho bé trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ về thể chất, chiều cao. 

Giá bán: Sản phẩm canxi khủng long Ostelin dạng nước cho bé hiện nay đang được bán với giá 429.000đ/hộp/90ml.

Phòng ngừa bệnh còi xương ở tuổi thiếu niên

Để phòng ngừa bệnh còi xương ở tuổi thiếu niên, bạn cần có chế độ ăn uống khoa học, chứa đủ bốn nhóm chất cần thiết cho sự phát triển gồm đạm, tinh bột, chất béo, vitamin và khoáng chất.

Bên cạnh đó cần đảm bảo bổ sung đủ canxi, phốt pho và vitamin D từ thực phẩm lành mạnh và sữa (dựa trên nhu cầu của cơ thể). Những trường hợp thiếu hụt vitamin và khoáng chất nghiêm trọng có thể dùng thêm sản phẩm bổ sung để giảm nguy cơ mắc bệnh còi xương. Đồng thời bảo vệ sức khỏe và giúp cơ thể phát triển bình thường.

Một số cách phòng ngừa khác:

• Thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời (khoảng 10 – 30 phút/ ngày). Điều này giúp cơ thể tổng hợp vitamin D, tăng hiệu quả hấp thụ canxi và phốt pho. Từ đó giảm nguy cơ còi xương ở tuổi thiếu niên hiệu quả. Lưu ý nên tắm nắng vào buổi sáng, trước 9 giờ để đảm bảo an toàn.
• Ngủ sớm để có giấc ngủ sâu vào lúc 23 giờ và ngủ đủ 8 tiếng mỗi đêm. Trong khi ngủ, sự phát triển của các xương, hoạt động hấp thụ và chuyển hóa dinh dưỡng sẽ diễn ra nhanh hơn.
• Nên học tập và sinh hoạt ở những nơi thoáng mát và có đủ ánh sáng.
• Tập thể dục thể thao và vận động mỗi ngày để hỗ trợ giảm đau, kích thích hoạt động chuyển hóa dinh dưỡng, tăng sự linh hoạt và độ chắc khỏe cho các xương.

So với trẻ em, bệnh còi xương ở tuổi thiếu niên thường ít gặp hơn. Tuy nhiên bệnh làm ảnh hưởng đến chức năng vận động, chậm phát triển chiều cao và dễ gây biến chứng. Chính vì thế, nếu có nghi ngờ mắc bệnh hoặc có các biểu hiện bất thường, người bệnh nên tìm gặp bác sĩ chuyên khoa để được hướng dẫn những biện pháp điều trị thích hợp.

Tham khảo thêm:

• 10 Địa Chỉ Khám Còi Xương Cho Trẻ Tốt Nhất Hiện Nay
• Còi Xương Thể Bụ Bẫm Là Gì? Giải Pháp Khắc Phục
• 10 Sữa Tốt Cho Trẻ Bị Còi Xương, Bổ Sung Dinh Dưỡng